ΑΛΛΑΖΕΙ Η ΗΛΙΚΙΑΚΗ ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ

Το Ίδρυμα Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ) στην έκθεσή του με τίτλο «Έκθεση για την Επιχειρηματικότητα στην Ελλάδα, 2011-2012: Η εξέλιξη των δεικτών της επιχειρηματικότητας στη διάρκεια της κρίσης», σημειώνει σημαντικές διαφορές ανάμεσα στη νέα επιχειρηματικότητα τα έτη 2010 και 2011. Η έκθεση αυτή πραγματοποιείται στο πλαίσιο της συμμετοχής του οργανισμού στο διεθνές ερευνητικό πρόγραμμα Global Entrepreneurship Monitor (GEM).

Συγκεκριμένα, το 2010 παρατηρείται ότι τα άτομα, που καταπιάστηκαν με νέες επιχειρηματικές δραστηριότητες, άνηκαν στην ηλικιακή κλίμακα των 45-54, λόγω της υψηλής ανεργίας (9,2%) που παρουσιάστηκε σε αυτές τις ηλικίες και της αβεβαιότητας ως προς την παραμονή τους στις θέσεις εργασίας τους.

Εν αντιθέσει, το 2011 παρατηρείται πτώση της ηλικιακής κλίμακας στις νέες επιχειρηματικές δραστηριότητες (Διάγραμμα 1). Η παραγωγική ηλικιακή ομάδα των 35-44 φαίνεται πλέον να καταπιάνεται δυναμικά με την ίδρυση μιας νέας επιχειρηματικής διεργασίας. Η έκθεση του ΙΟΒΕ αποδίδει αυτή τη μεταστροφή του επενδυτικού ενδιαφέροντος για την ίδρυση νέων εταιριών στην αυξημένη ανεργία των νέων (να σημειωθεί ότι το Δεκέμβριο του 2010 η ανεργία στη συγκεκριμένη ηλικιακή κλίμακα άγγιζε το 12,2%, ενώ το Δεκέμβριο του 2011 το 17,9%) με αποτέλεσμα η πιθανότητα εξασφάλισης μιας θέσης εργασίας να μειώνεται ραγδαία. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει «η στροφή των νεότερων ηλικιών στον επιχειρηματικό στίβο αποτελεί βασική επιλογή βιοπορισμού». Συνεπώς, η επιχειρηματικότητα ανάγκης, όπου το άτομο ωθείται στην ανάληψη επιχειρηματικής δραστηριότητας, λόγω έλλειψης άλλων επιλογών εργασίας, φαίνεται να αποτελεί την κινητήριο δύναμη της μεταστροφής αυτής.

Διάγραμμα 1. Κατανομή της επιχειρηματικότητας αρχικών σταδίων κατά ηλικιακό κλιμάκιο Ελλάδα: 2006-2011.

_{Πηγή: ΙΟΒΕ «Έκθεση για την Επιχειρηματικότητα στην Ελλάδα, 2011-2012: Η εξέλιξη των δεικτών της επιχειρηματικότητας στη διάρκεια της κρίσης», 2013.}

Αξίζει να σημειωθεί ότι στην έκθεση του ΙΟΒΕ παρουσιάζονται δύο αντικρουόμενες αλλά βάσιμες απόψεις σχετικά με τη σχέση μεταξύ της επιχειρηματικότητας και της ηλικίας. Η πρώτη άποψη υποστηρίζει ότι η έννοια της επιχειρηματικότητας, η έννοια της οποίας παραπέμπει στη δημιουργία κάποιας νέας δραστηριότητας, οδηγεί τους μελετητές στο συμπέρασμα ότι πρέπει (η επιχειρηματικότητα) να συσχετίζεται με μικρότερες ηλικίες. Η θεώρηση αυτή βασίζεται στην υπόθεση ότι οι νέοι έχουν περισσότερο έφεση στον πειραματισμό και η αποδοχή του ρίσκου ταιριάζει περισσότερο σε αυτούς.

Η δεύτερη άποψη που παρουσιάζεται βασίζεται στη συσσωρευμένη γνώση του ατόμου, την εμπειρία δηλαδή που έχει αποκτήσει από την ενασχόλησή του με κάποια συγκεκριμένη δραστηριότητα ή σε κάποιον τομέα της αγοράς. Συνεπώς, είναι πιθανό η είσοδος στον επιχειρηματικό στίβο να εκδηλώνεται αργότερα στη ζωή του ατόμου, σε κάποια φάση δηλαδή της ζωής του, που το ίδιο κρίνει ότι ήδη κατέχει τη γνώση και την εμπειρία, στοιχεία που απαιτούνται για μια επιτυχημένη επιχειρηματική δραστηριοποίηση.

Το πρόγραμμα του GEM διακρίνει τις χώρες που έλαβαν μέρος το 2011 σε τρεις ομάδες, ακολουθώντας την ομαδοποίηση του World Economic Forum στο Global Competitiveness Report (2012), ανάλογα με τη βασική πηγή του προϊόντος που παράγουν.

Διάγραμμα 2. Κατανομή επιχειρηματικότητας αρχικών σταδίων.

_{Πηγή: ΙΟΒΕ «Έκθεση για την Επιχειρηματικότητα στην Ελλάδα, 2011-2012: Η εξέλιξη των δεικτών της επιχειρηματικότητας στη διάρκεια της κρίσης», 2013.}

_{Σημείωση: Από τις χώρες Καινοτομίας στην παρούσα έρευνα έχουν συμπεριληφθεί οι: ΗΠΑ, Ελλάδα, Ολλανδία, Βέλγιο, Γαλλία, Ισπανία, Ελβετία, Ην. Βασίλειο, Δανία, Σουηδία, Νορβηγία, Γερμανία, Αυστραλία, Σιγκαπούρη, Ιαπωνία, Κορέα, Πορτογαλία, Ιρλανδία, Φινλανδία, Σλοβενία, Τσεχία, Ταϊβάν και τα Ην. Αρ. Εμιράτα.}

Παρατηρώντας το Διάγραμμα 2, οι ομάδες των χωρών Χαμηλού Κόστους και Βελτίωσης Αποτελεσματικότητας συμβαδίζουν με την πρώτη άποψη, καθώς η ηλικιακή ομάδα που εμφανίζει τη μεγαλύτερη συμμετοχή στην επιχειρηματικότητα αρχικών σταδίων είναι εκείνη 25-34. Η κινητήριος δύναμη και πάλι είναι η επιχειρηματικότητα ανάγκης, ενώ γενικότερα η έλλειψη ευκαιριών μισθωτής απασχόλησης σε αυτές τις χώρες εξηγεί το εύρημα ότι σχεδόν το 1/3 των νέων εγχειρημάτων ιδρύεται από άτομα που ανήκουν στο συγκεκριμένο ηλικιακό κλιμάκιο.

Αντίθετα, στις χώρες Καινοτομίας η συμμετοχή του ηλικιακού κλιμακίου 25-34 είναι σχεδόν ίδια με αυτή του επόμενου (35 - 44). Όπως επισημαίνεται από την έκθεση του ΙΟΒΕ, η ταύτιση αυτή ενισχύεται από το γεγονός ότι στις χώρες Καινοτομίας οι νέοι που εισέρχονται στον επιχειρηματικό στίβο κατέχουν ήδη ένα σημαντικό επίπεδο γνώσεων, καθώς το εκπαιδευτικό επίπεδό τους είναι πολύ υψηλότερο, σε σύγκριση με αυτό των ομάδων των χωρών Χαμηλού Κόστους και Βελτίωσης Αποτελεσματικότητας. Άρα, είναι σε καλύτερη θέση να δράσουν επιχειρηματικά και να δημιουργήσουν εγχειρήματα με υψηλότερα ποιοτικά χαρακτηριστικά από τους συνομηλίκους τους στις φτωχότερες χώρες του πλανήτη.

Τέλος, αναφορικά με την Ελλάδα, φαίνεται να εμφανίζει το 2011 μια εικόνα που βρίσκεται πολύ κοντά στο μέσο όρο των χωρών καινοτομίας, καθώς τα ηλικιακά κλιμάκια 25-34 και 35-44 καταγράφουν σχεδόν ίσα ποσοστά (27,5% και 32,9% αντίστοιχα, Διάγραμμα 2).