ΤΟ ΑΠΟΣΤΑΓΜΑ ΤΟΥ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΟΥ FORUM «ΑΝΑΔΡΑΣΙΣ»

Ένας ιδιαιτέρως σημαντικός, συλλογικός τόμος, με τα πρακτικά 5 διαφορετικών δημόσιων φόρουμ φιλοσοφικού και επιστημονικού χαρακτήρα, δημιουργήθηκε και είναι διαθέσιμο στο αναγνωστικό κοινό από το διεθνές φιλοσοφικό φόρουμ «Ανάδρασις», συγκεντρώνοντας το έργο καταξιωμένων μελετητών.

Οι 34 μελέτες που επιμελήθηκαν η Πηνελόπη Δημάκη (φιλόλογος και συγγραφέας, που υπηρέτησε ως επιστημονική συνεργάτιδα του Τομέα Φιλοσοφίας του ΕΚΠΑ), η Άννα Λάζου (Επίκουρη Καθηγήτρια Φιλοσοφικής Ανθρωπολογίας στο ΕΚΠΑ και επιστημονική/καλλιτεχνική υπεύθυνη της ομάδας μελέτης αρχαίας όρχησης του θεάτρου «Δόρα Στράτου») και ο Κώστας Καλαχάνης (Διδάκτωρ Φιλοσοφίας του ΕΚΠΑ), συγκροτώντας έναν ενιαίο επιστημονικό τόμο, είναι το απόσταγμα του προβληματισμού, που κοινοποιήθηκε σε διάστημα δύο περίπου ετών από πολλούς κι έγκριτους μελετητές και συνομιλητές, κατά την πραγματοποίηση πέντε περίπου δημόσιων φόρουμ φιλοσοφικού, πολιτικού και επιστημονικού προβληματισμού, που συντόνισε το Διεθνές Πολιτιστικό Κέντρο Ανάδρασις (με την υποστήριξη κι επιστημονική εποπτεία του Τομέα Φιλοσοφίας του Τμήματος Φιλοσοφίας, Παιδαγωγικής και Ψυχολογίας του ΕΚΠΑ, της Διεθνούς Επιστημονικής Εταιρείας Αρχαίας Ελληνικής Φιλοσοφίας, του Δήμου Ηλιούπολης και του Aegean College).

Η πρώτη και κύρια οφειλή για την πραγματοποίηση των ημερίδων, διημερίδων και συνεδρίων αυτών, αναγνωρίζεται στους αρχικούς εμπνευστές δημιουργίας της έννοιας του Φιλοσοφικού Φόρουμ, στον ακαδημαϊκό καθηγητή φιλοσοφίας, κ. Ευάγγελο Μουτσόπουλο - πρόεδρο της επιστημονικής επιτροπής και στον καθηγητή μουσικής και μέλος της κρατικής ορχήστρας Αθηνών, κ. Ηλία Δεμιρτζόγλου. Πρόκειται για δύο πολυέμπειρους εμβριθείς εκπροσώπους της φιλοσοφίας και της τέχνης, που από το βήμα της μακρόχρονης τριβής τους με θέματα του χώρου της παγκόσμιας δημιουργίας - δίνοντας τις καίριες κατευθυντήριες γραμμές στις διοργανώσεις αυτές - υπηρέτησαν με τον καλύτερο τρόπο το πνεύμα της κοινωνικοποίησης και πλατιάς εφαρμογής του φιλοσοφικού στοχασμού, στη συζήτηση των καυτών προβλημάτων του σύγχρονου ανθρώπου.

Η πρωτοβουλία, ο εθελοντισμός, η δημιουργικότητα, το δημοκρατικό ήθος και η συνεργατικότητα είναι οι αρετές, που επέτρεψαν την υλοποίηση των φόρουμ: τον Οκτώβριο του 2014 στο Κτήριο Κωστή Παλαμά του Πανεπιστημίου Αθήνων, τον Νοέμβριο του 2014 στο Δημαρχιακό Μέγαρο του Δήμου Ηλιούπολης, τον Ιούνιο του 2015 στο Μέγαρο της Παλαιάς Βουλής και το Νοέμβριο του 2015 στο αμφιθέατρο εκδηλώσεων του Aegean College. Τέλος, η Ανάδρασις φιλοξενήθηκε στην ημερίδα του τομέα Φιλοσοφίας του ΕΚΠΑ για τον εορτασμό της Παγκόσμιας Ημέρας Φιλοσοφίας, που πραγματοποιήθηκε το Νοέμβριο του 2016 στο Κτήριο Κωστή Παλαμά και στην Ίριδα της Πανεπιστημιακής Λέσχης, έχοντας τον συμβολικό τίτλο «Το ανθρώπινο πρόσωπο της φιλοσοφίας».

Η θεματολογία των ομιλιών στηρίχθηκε τόσο στα ενδιαφέροντα των ερευνητών και στοχαστών, όσο και στις κατευθύνσεις της UNESCO για το περιεχόμενο και τους στόχους της φιλοσοφίας στον σύγχρονο κόσμο. Απλώθηκε, όμως, και σε συνάφειες με την επιστημονική αναζήτηση, και μάλιστα εκείνη που τονίζει την αρχαιοελληνική καταγωγή κι έμπνευση των μεγάλων θεωριών της φύσης και της ηθικής, που διατρέχουν αιώνες πολιτισμού και ιστορίας της ανθρωπότητας.

Η πληθώρα των γραπτών καταθέσεων κι ακόμη περισσότερων διαλέξεων και προφορικών ανακοινώσεων οργανώθηκε με βάση τη διάκριση δύο κύριων θεματικών ενοτήτων, της σχέσης Ηθικής και Οικονομικής κρίσης (1η θεματική ενότητα) και της σχέσης της Φιλοσοφίας με την Τέχνη (διάκοσμος, μουσική, χορός) και την Επιστήμη (Μαθηματικά, Αστρονομία, Φυσική), (2η θεματική ενότητα). Άλλο χαρακτηριστικό των φόρουμ, η σύζευξη νεότερων με ωριμότερους στοχαστές στα θέματα αυτά, καθώς νεότεροι επιστημονικοί συνεργάτες και μεταπτυχιακοί φοιτητές μοιράστηκαν το βήμα του επιστημονικού διαλόγου με τους καθηγητές, τους ομότιμους, ακόμα και με τα επίτιμα μέλη της Ακαδημίας Αθηνών. Έτσι, προέκυψαν γόνιμες και πρωτότυπες συνομιλίες, δίνοντας ένα ουσιαστικό νόημα στην καινοτομία, στην έρευνα και στην ευρύτατη κοινωνική εφαρμοσιμότητα της φιλοσοφικής διανόησης - εκτεινόμενης από την έννοια του όντως όντος και του μηδενός, μέχρι τη θεωρία συστημάτων και τα φιλοσοφικά παραμύθια..

Με την κειμενική πολυμορφία αυτού του τόμου, η σύγχρονη φιλοσοφική σκέψη, πορευόμενη στις αδρές γραμμές που χάραξε η αρχαιοελληνική διανόηση, θ’ απαντήσει με εσωτερικό δυναμισμό στο καθηλωτικό πνευματικό αδιέξοδο, που διαμορφώνεται σήμερα υπό το πρόταγμα της υλοφροσύνης και του ηθικού σκεπτικισμού. Επομένως, συνιστά πλάνη ο ισχυρισμός κάποιων σχετικά με το «τέλος» της φιλοσοφίας, καθόσον ο σύγχρονος προβληματισμός, επί τη βάσει των διαχρονικών ανθρωπιστικών αρχών του μέτρου και της ανθρώπινης αξίας, αποτελεί τη μοναδική διέξοδο στην πολιτισμική ηθική κρίση, που μαστίζει τον σύγχρονο κόσμο.

Το έργο της επιμέλειας του τόμου ήταν εύκολο και απλό για τους επιμελητές του και συνίστατο στη σύνδεση των διαφορετικών πεδίων προβληματισμού, θέτοντας στη σωστή σειρά τα θέματα των ανακοινώσεων και ενοποιώντας ορισμένα ζητήματα μορφοποίησης των κειμένων. Η συνεργασία τους στηρίχθηκε, για άλλη μία φορά, στους μακροχρόνιους δεσμούς της μεταξύ τους φιλίας.

Δίνεται, λοιπόν, στο αναγνωστικό κοινό το έργο αυτό, συλλογικής προσπάθειας πολλών, μην παραλείποντας τις ευχαριστίες τόσο προς τα μέλη της επιστημονικής επιτροπής (Ξ. Μουσά, Π. Νιάρχο, Κ. Νιάρχο, Χ. Σπυρίδη, Α. Μάνο, Κ. Γογγάκη, Δ. Κωνσταντινίδη, Ευ. Μαραγγιανού), καθώς την αναφορά στη συνεισφορά των Στ. Ψαρουδάκη και Δ. Λέκκα στην επιμέλεια των μουσικολογικών άρθρων.

ΠΑΡΑΤΙΘΕΤΑΙ ΤΟ ΣΥΝΟΛΟ ΤΩΝ ΜΕΛΕΤΩΝ ΤΟΥ ΕΝΙΑΙΟΥ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΥ ΤΟΜΟΥ:

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

00. Πηνελόπη Δημάκη, Φιλοσοφία, επιστήμη, ανθρωπισμός 
 

1η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΗΘΙΚΗ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ

1. Παναγιώτης Πετράκης, Κρίση, Οικονομία και Ηθική

1.1 Δημήτριος Κωνσταντινίδης, Ηθική της Χρεωκοπίας ή Χρεωκοπία της Ηθικής;

1.2 Ανδρέας Μάνος, Ηθική και Οικονομική κρίση: ανατομία και προοπτικές

1.3 Αλεξάνδρα Δεληγιώργη, Η κρίση του κρίνειν: Οικονομική και ηθική κρίση και αναστοχαστική ακρισία

1.4 Κωνσταντίνα Γογγάκη, Η κρίση των ηθικών αξιών και η αρχή της ανταλλαγής

1.5 Gerald Gutenschwager, Αιτιοκρατία και πραγμοποίηση - οι δίδυμοι πυλώνες της αήθους κοινωνίας - Determinism and Reification: The Twin Pillars of the Amoral Society

1.6 Anna Lazou, Man and Measure: comments on the crisis of Civiliation

1.7 Philippos Nikolopoulos, Τhe basic differences between materialism and idealism and the degredation of intellectual and spiritual life in the late capitalist society

1.8 Philippos Nikolopoulos, The Criticism against Neoliberalism: The Aristotelian Views on the Obligations of the Republic towards its Citizens and Radical Humanism

1.9 Γεώργιος Μάρδας, Η αλληλεπίδραση κοινωνικής ηθικής και κοινωνικοοικονομικής κρίσης

1.10 Αλεξάνδρα Δεληγιώργη, Τεχνικές πειθάρχησης - πρακτικές χειραφέτησης: ο διακριτικός και ενωτικός ρόλος  της φιλοσοφίας                                                              

2η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΤΗΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΠΙΣΤΗΜΗ & ΣΤΗΝ ΤΕΧΝΗ

2. Γεώργιος Κουμάκης, Περί του νοητού και ορατού κόσμου κατά Πλάτωνα: αναλογίες και συμμετρίες

2.1 Γεώργιος Πατιός, Το Μηδέν και η Αρχαία Ελληνική Σκέψη - Το ‘Μη Όν’ και η δυναμική του

2.2 Κωνσταντίνα Γογγάκη, Η Μουσική και Γυμναστική εναρμόνιση υπό την οπτική του πλατωνικού νοήματος της ζωής

2.3 Φίλιππος Νικολόπουλος, Ιδεαλιστική και υλιστική φιλοσοφική θεώρηση και ο τρόπος σύλληψης του «όντως όντος» από τον Αριστοτέλη

2.4 Stanley Sfekas, From Aristotelianism to Existentialism: the Problem of Being

2.5 Χαράλαμπος Χ. Σπυρίδης, Το Πυθαγόρειο πείραμα των χορδών με αφορμή τους χαλκουργούς στη βάσανο της Επιστήμης της Φυσικής

2.6 Ευαγγελία Πάνου, Κωνσταντίνος Καλαχάνης, Τα επιτεύγματα του Αναξίμανδρου στην Αστρονομία 

2.7 Γεώργιος Κουμάκης, Η μαθηματική δομή του κόσμου ως διαλεκτική κατά Πλάτωνα - Παράρτημα

2.8 Ιωάννα Τριπουλά, Μαθηματικά και φιλοσοφία στον Κουζάνο: Η συμβολή των μαθηματικών στη γνωσιακή αναγωγή από το φαίνεσθαι στο είναι

2.9 Ιωάννης Σπυρίδης, Η «κοσμική τέχνη» του G. Bruno

2.10 Δήμητρα Μερμήγκη, Ο διάκοσμος στο continuum ή discretum φιλοσοφίας - επιστήμης - τέχνης

2.11 Sotirios Bekakos,  Language and Philosophy of Dance

2.12 Αντωνία Κακαβελάκη, Άνθρωπος, Φύση, Τεχνολογία, Αρετή  και Ηθική στον Αριστοτέλη, με αναφορά σε Νεοπλατωνικούς και Βυζαντινούς υπομνηματιστές του

2.13 Constantinos Papageorgiou, The Epistemological Importance of Music - Η Επιστημολογική Σημασία της Μουσικής

2.14 Τριαντάφυλλος Μπαταργιάς, Τετρακτύς· ὅπερ ἐστίν ἡ ἁρμονία, ἐν ᾗ αἱ Σειρῆνες, Η μουσική Αρμονία των Σφαιρών στο Χ Βιβλίο της Πολιτείας του Πλάτωνος

2.15 Φίλιππος Περιστέρης, Η μουσική ως εντοπισμένο δείγμα ελέγχου των μαθηματικών και της Αισθητικής (Φιλοσοφία)

2.16 Philippos Nikolopoulos, Organizational Efficiency and the Contribution of Systems

2.17 Σωτήριος Φουρνάρος, Οντολογία του χάους

2.18 Παναγιώτα Βάσση, Πώς να μυήσουμε τα παιδιά στον κόσμο της Φιλοσοφίας: Μία προσέγγιση μέσω του βιβλίου Φιλοσοφικά Παραμύθια

3. ΕΙΔΙΚΕΣ ΜΕΛΕΤΕΣ

3.0. Raul Perez-Enriquez, Light, Gnomon and Archaeoastronomy: On the Search of a Gnomonic Paradigm for Ancient Cultures

3.1 Μάρω Παπαθανασίου, Οἱ περί βυζαντινῆς μουσικῆς ἐπιστολές τοῦ Κ. Καραθεοδωρῆ πρός τόν Κ. Ψάχο

3.2 Εύη Σαραντέα, Εκείνων όψεις 

3.3 Ιωάννα Μάστορα, Η έκφραση του ολυμπιακού ιδεώδους μέσω της μουσικής