ΤΟ ΛΑΘΟΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ

Είναι πλέον γενικά αποδεκτό ότι το Σάββατο 16/3/2013 το Eurogroup τα έκανε θάλασσα στην Κύπρο. Αναγκαστικά στις 24/3/2013 πήρε αποφάσεις που είναι πολύ περισσότερο κοινωνικά επώδυνες. Με τις αποφάσεις που πήρε, όμως, και αναιρεί τον εαυτό του (είχε αρνηθεί να κουρέψει τις καταθέσεις στην Ιρλανδική διάσωση) και εισαγάγει το «Κυπριακό ευρώ», που είναι άλλο από το κανονικό «ευρώ». Οι αποφάσεις λοιπόν αυτές είναι ασταθείς, με άγνωστες συνέπειες. Θα παρακολουθούμε προσεκτικά τις εξελίξεις.

Οι διεθνείς αγορές έπεσαν, όχι τόσο γιατί φοβήθηκαν την επέκταση του κυπριακού μοντέλου καταστροφής των καταθέσεων, αλλά διότι φοβήθηκαν την Ευρωπαϊκή αδυναμία λήψης αποφάσεων σε περιόδους κρίσης.

Η συζήτηση για τις απαιτούμενες μεταβολές του τραπεζικού τομέα στην Ευρώπη, για να διευκολυνθεί η αναδιάρθρωσή του, έχει ως κύριο στόχο την αναμόρφωση των απαιτήσεων για την κεφαλαιακή επάρκεια, την επάρκεια ρευστότητας και τη διαμόρφωση των μηχανισμών αναδιάρθρωσης των τραπεζικών ιδρυμάτων. Ο στόχος είναι η μείωση του συστηματικού κινδύνου και η εξασφάλιση της κοινωνικής λειτουργίας του τραπεζικού συστήματος (καταθέσεις - χρηματοδότηση της πραγματικής οικονομίας) χωρίς την επιβάρυνση των φορολογούμενων. Αυτό θα βελτιώσει το σύστημα κινήτρων λειτουργίας του τραπεζικού τομέα αλλά και των χρηματοδοτών του (καταθέτες – επενδυτές).

Μεταξύ άλλων, συζητιέται ιδιαίτερα η διάκριση του χαρακτήρα των τραπεζικών ιδρυμάτων σε καταθετικού και επενδυτικού χαρακτήρα, η χρήση των bail-in εργαλείων (η απώλεια κεφαλαίων από τους δανειστές -όχι καταθέτες- των τραπεζών) και η απαίτηση υψηλότερων απαιτήσεων κεφαλαιακής επάρκειας και ρευστότητας.

Η ανάπτυξη των σκέψεων αυτών και η υλοποίηση των αποφάσεων προϋποθέτει και οδηγεί στη μεγέθυνση της εμπιστοσύνης προς τη λειτουργία των χρηματοοικονομικών θεσμών και εντέλει στη μείωση του συστηματικού κινδύνου. Απώτερος στόχος είναι: α) να μην είναι δυνατόν πλέον οι κυβερνήσεις να «χρησιμοποιούν» τα τραπεζικά συστήματα, β) να μη «σταθμεύουν» σ’ αυτά κεφάλαια που θα διοχετεύονταν στην παραγωγική οικονομία, γ) να μειωθεί το ειδικό βάρος των τραπεζικών συστημάτων στην Ευρωπαϊκή οικονομία και δ) να μειωθεί η παραγωγή χρηματοοικονομικών κρίσεων.

Όπως βλέπει πάντως και ο αναγνώστης, είμαστε μακριά από τον τύπο της συζήτησης που γίνεται αυτήν τη στιγμή με αφορμή το διασωστικό πρόγραμμα της Κύπρου που μιλάει για απώλεια καταθέσεων κ.τ.λ.

Επιπλέον, η αναδιάρθρωση του Ευρωπαϊκού συστήματος προϋποθέτει δύο εξαιρετικά σημαντικούς παράγοντες: α) την ύπαρξη και ανάπτυξη της εμπιστοσύνης των κατόχων κεφαλαίων και β) την αποτελεσματικότητα της λειτουργίας του πολιτικού συστήματος.

Επιθυμεί πραγματικά το πολιτικό σύστημα τον κοινωνικό έλεγχο της καρδιάς λειτουργίας του καπιταλιστικού συστήματος που είναι το τραπεζικό σύστημα; Μήπως η γοητεία της εξουσίας, που αναδύεται από τον έλεγχό του, οδηγεί τα στοιχεία του πολιτικού συστήματος (δεξιά και αριστερά) να ονειρεύονται την «τέλεια καινούρια» και παθογόνα σχέση;

Η αναδιάρθρωση του Ευρωπαϊκού τραπεζικού συστήματος επιβάλλεται, αλλά δεν πρέπει και δε θα έχει καμία σχέση με ό,τι αντιληφθήκαμε ως Κυπριακό μοντέλο. Θα έπρεπε να είναι ένα σύνολο ενεργειών που θα αποκαταστήσουν τον κοινωνικό έλεγχο και την αποστολή του τραπεζικού συστήματος, ενώ συγχρόνως θα παράγονται κίνητρα ορθολογικής και αναπτυξιακής συμπεριφοράς και στους τραπεζίτες, στους καταθέτες, τους επενδυτές και τους χρήστες των πιστώσεων.

Η θεωρητικοποίηση των λαθών διαχείρισης της κυπριακής υπόθεσης, παράγει παραλογισμό και όχι ορθολογισμό.

Πηγή: Εφημερίδα Έθνος, Ένθετο «Φόρουμ», Τεύχος 52 (Πρώτη δημοσίευση: Σάββατο 30/03/2013).