ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Έχουμε αρκετές φορές συζητήσει τις δύσκολες οικονομικές προοπτικές του 2023 που αφορούν μία πορεία προσγείωσης της οικονομικής δραστηριότητας (σε σύγκριση με το 2022).

Εάν επρόκειτο λοιπόν να συνοψίσουμε τα βασικά χαρακτηριστικά του 2023 θα σημειώναμε ότι τα μείζονα αρνητικά θέματα που υπάρχουν και εμφανίστηκαν το 2022 θα μετακυλίσουν την επίδρασή τους στο 2023. Πρόκειται για τα υπολειπόμενα του Covid (κυρίως με τη διεθνή διάστασή τους – Κίνα), το ενεργειακό (είχε εμφανιστεί στην Ευρώπη πριν από τον πόλεμο), πληθωρισμός, ουκρανικός πόλεμος (παρέτεινε και επέτεινε το ενεργειακό και τον πληθωρισμό), αβεβαιότητα και κατά συνέπεια καταναλωτική και επενδυτική κάμψη που θα μετακυλίσουν τις αρνητικές επιδράσεις τους στο 2023 αφού φαίνεται ότι τα κυριότερα μεγέθη της οικονομίας εμφανίζουν έναν χρόνο χρονική υστέρηση για να αντικατοπτρίσουν την επίδραση των γεγονότων.

Συγχρόνως τέσσερα νέα μείζονα θέματα διαμορφώνονται: οι συνθήκες ανισοκατανομής του εισοδήματος μεγεθύνονται, το ισοζύγιο πληρωμών επιβαρύνεται, ο χρηματοπιστωτικός τομέας θα δεχτεί τις αρνητικές επιδράσεις του στασιμοπληθωρισμού και η Ευρώπη θα μεταβάλει τις συνθήκες δημοσιονομικής διαχείρισης της επόμενης δεκαετίας με ορισμένες περιοριστικές ρυθμίσεις.

Παράλληλα ο τομέας της γεωστρατηγικής ανάλυσης που περιλαμβάνει τις εξελίξεις στο Ουκρανικό και τις ελληνοτουρκικές σχέσεις βρίσκεται σε κίνηση παρ’ όλο που φαίνεται να παγιώνεται μία κατάσταση σχετικής αβεβαιότητας που ελπίζουμε τουλάχιστον να μη χειροτερεύσει. Έτσι στο ευρωπαϊκό όμως επίπεδο θα πρέπει να αποδεχτούμε πλέον ότι η ενεργειακή και πολεμική ατμόσφαιρα θα αποδυναμώσουν τη διεθνή θέση της Ευρώπης στον κόσμο.

Στις γενικά αρνητικές αυτές μάλλον συνθήκες θα πρέπει να σημειωθούν ορισμένα θετικά στοιχεία: Καταρχήν να σημειώσουμε την ελληνική δημοσιονομική μεταμνημονιακή επανισορρόπηση. Στη συνέχεια να αναφερθούμε στην εισροή σημαντικών επενδυτικών πόρων σε ευρωπαϊκό επίπεδο (επταετές πλαίσιο στήριξης - ΕΣΠΑ, Resilience and Recovery Facility). Εδώ θα σημειώσουμε τη γεωστρατηγική ενεργειακή και ψηφιακή αναβάθμιση της Ελλάδας. Επίσης να αναφέρουμε τις θετικές πλευρές των νέων ευρωπαϊκών δημοσιονομικών ρυθμίσεων που επεκτείνονται μέχρι την αλλαγή παραδείγματος για τη δημοσιονομική διαχείριση, σε σύγκριση με την προηγούμενη εικοσαετία, την αποδυνάμωση του βορειοευρωπαϊκού πολιτικού άξονα λόγω γεωστρατηγικής ανωριμότητας, παρ’ όλο που βεβαίως διατηρεί την οικονομική του δύναμη και τη σχετική ενδυνάμωση του ευρωπαϊκού Νότου λόγω μικρότερης παραγωγικής εξάρτησης από τις ανατολικές ενεργειακές ροές και, τέλος, την απομάκρυνση της επιδείνωσης των σχέσεων Κίνας - ΗΠΑ.

Από την παραπάνω περιγραφή του ισοζυγίου θετικών και αρνητικών δυνάμεων που θα επηρεάσουν την κοινωνικοοικονομική διαμόρφωση του 2023 στην Ελλάδα βγαίνουν δύο συμπεράσματα: α) τα αρνητικά σημεία θα έχουν στην ελληνική οικονομία και κοινωνία έναν άμεσο αντίκτυπο το 2023, β) τα θετικά σημεία θα έχουν μεσομακροπρόθεσμες θετικές συνέπειες εφόσον αξιοποιηθούν και καλλιεργηθούν ικανοποιητικά ξεκινώντας από το 2023. Με αυτήν την έννοια το 2023 είναι ένα οριακό έτος αφετηρίας. Αποτελεί λοιπόν λογική κατάληξη των παραπάνω συλλογισμών ότι το 2023 δεν μπορεί να καταναλωθεί στην Ελλάδα ως ένα έτος πολιτικών διαξιφισμών. Θα χρειαστούν μέτρα, πολιτικές και πρωτοβουλίες για την Ελλάδα. Συνεπώς το πολιτικό σκηνικό, οι αποφάσεις που λαμβάνονται, θα πρέπει να σταθεροποιηθεί εντός του 2023, το συντομότερο δυνατό.

Πρώτη δημοσίευση: εφημερίδα Τα Νέα, 28 Νοεμβρίου 2022