ΠΡΟΣΦΥΓΙΚΟ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

Είναι βέβαιο ότι η Ελλάδα βρίσκεται σε δύσκολη θέση με το προσφυγικό. Είναι ακατανόητο γιατί από την αρχή δεν ακολούθησαν οι χειρισμοί διαφορετικό δρόμο. Ενδεχομένως πιο αυστηρό. Και όταν λέμε πιο αυστηρό δεν εννοούμε βεβαίως βίαιο. Αλλά ο τόνος στην ποιότητα των χειρισμών είχε και έχει σημασία.

Τώρα η προοπτική είναι αρκετά προβληματική για μια σειρά από λόγους: α) Το Συριακό φαίνεται ότι θα ελεγχθεί, αλλά μέχρι να γίνει αυτό απαιτείται χρόνος και μέχρι τότε θα συνεχίζει να παράγει πρόσφυγες. Όμως η ευρύτερη περιοχή έχει αναταραχθεί. Οι πληθυσμοί μετακινούνται πλέον και για λόγους καθαρά επιπέδου ζωής. Οι πληθυσμοί προέρχονται από εξαιρετικά πολυπληθή έθνη (Πακιστάν, Β. Αφρική κ.λπ.), β) Η Τουρκία, έχοντας σοβαρά προβλήματα στα Νότια και Ανατολικά σύνορά της, αναζητά πολιτική και εθνική ανακούφιση στα δυτικά της. Οι Μεγάλες Δυνάμεις έχουν κάποιες ενοχές στο ζήτημα αυτό. Το να περάσει ο έλεγχος περιοχών των δυτικών συνόρων της σε ευθύνη «ουδέτερων» δυνάμεων εξυπηρετεί μακροχρόνιους στόχους της ως πρώτο βήμα προς αυτούς, γ) Τα Σκόπια επιδιώκουν παραχωρήσεις στο θέμα της ονομασίας. Προφανώς αυτός είναι ο στόχος τους.

Συμπερασματικά μέσω του προσφυγικού, μας ασκούνται πιέσεις προερχόμενες από πολύ παλιά προβλήματα. Αυτή τη φορά, οι αντίπαλοι έχουν αποκτήσει κάποιο πλεονέκτημα.

Όμως υπάρχει και ο παράγοντας Ευρώπη. Οι ευρωπαϊκοί λαοί αντιλαμβάνονται, όπως και ο ελληνικός, το προσφυγικό ως απειλή. Μια εύθραυστη οικονομική ανάκαμψη καθοδηγείται από μια οικονομική πολιτική που συντηρεί το ευρωπαϊκό οικονομικό και κοινωνικό status quo. Οι πρόσφυγες φαίνεται να απειλούν τις ευρωπαϊκές κοινωνικές ισορροπίες, που, όμως, είχαν ουσιαστικά διαταραχθεί από την οικονομική πολιτική που ασκείται μετά το 2008. Και εδώ, το παλαιότερο πρόβλημα έχει ενεργοποιηθεί από το νέο. Η γερμανική ηγεσία είναι αποδυναμωμένη διότι α) η οικονομική πολιτική της έχει μισό αποτύχει (ή μισό επιτύχει κατά μία άλλη άποψη) και β) διότι το εσωτερικό της μέτωπο παρουσιάζει στοιχεία διαίρεσης.

Η Ελλάδα προσπαθεί να οργανώσει ένα βηματισμό εφαρμογής του Γ΄ Μνημονίου, αλλά είναι εξαιρετικά δύσκολο. Το διεθνές οικονομικό περιβάλλον δείχνει ενδείξεις επιδείνωσης. Το προσφυγικό ρίχνει τη σκιά του στον τουρισμό του καλοκαιριού. Δεν είναι ότι μόνο το ασφαλιστικό και το φορολογικό είναι δύσκολα θέματα. Και τα υπόλοιπα θέματα που έρχονται, μετά, είναι δύσκολα πολιτικά ζητήματα. Η αναζήτηση πολιτικών λύσεων για την επίλυση διαπραγματευτικών διαφορών έχει τα όρια της. Το κρίσιμο ερώτημα που μπαίνει, είναι κατά πόσο είναι πρόθυμοι οι Ευρωπαίοι να μας δώσουν τις πολιτικές λύσεις και στη συνέχεια να συνεργαστούν μαζί μας για να έλθει η ανάπτυξη στην ελληνική οικονομία.

Δυστυχώς, εδώ υπεισέρχεται η περιπλοκή του προσφυγικού: Πόσο θέλουν οι Ευρωπαίοι να γίνει ένας ελκυστικός προορισμός η ελληνική οικονομία για τους μετακινούμενους πληθυσμούς;

Συμπερασματικά η λανθασμένη θεώρηση και κατανόηση του προσφυγικού προβλήματος παίρνει καθοριστικές διαστάσεις για τις εξελίξεις.

Το τι θα γίνει από εδώ και πέρα στη σκακιέρα θα εξαρτηθεί α) από τον διεθνή παράγοντα, β) την ικανότητα εσωτερικής διακυβέρνησης γ) από την εσωτερική συνοχή και δ) από το ιδεολογικό τους οπλοστάσιο. Όσο πιο μακριά είναι από ιδεοληψίες, τόσο πιο κοντά στην πραγματικότητα και την αποτελεσματικότητα θα είναι.

Και για τους τέσσερεις παράγοντες υπάρχουν αρνητικά, αλλά και θετικά σενάρια για τα ελληνικά συμφέροντα. Ακόμη και εάν οι αντίπαλοί μας διαθέτουν τώρα ένα πλεονέκτημα, αυτό δεν έχει μεταβληθεί σε τακτικό, αλλά, ενδεχομένως, έχει ένα περιστασιακό χαρακτήρα. Η σκακιέρα είναι διεθνής πλέον. Ο τρόπος που κάνει τις κινήσεις της η Τουρκία απεδείχθη ότι δεν είναι ο πιο σοφός.

Ένα είναι βέβαιο: Το να κρατήσουμε τη μύτη μας απειλώντας ότι θα πνιγούμε, μη κάνοντας κάτι άλλο, δεν είναι λύση.