ΕΥΡΩ ΚΑΙ ΕΜΠΙΣΤΟΣΥΝΗ

Πριν την εισαγωγή του ενιαίου νομίσματος, η Ελλάδα παρουσίαζε ένα από τα υψηλότερα ποσοστά στην κοινωνική του υποστήριξη (72% σύμφωνα με στοιχεία του Ευρωβαρόμετρου), ενώ το φθινόπωρο του 1998 το ποσοστό κοινωνικής υποστήριξης έφτανε στο ιστορικό μέγιστο του 75%.  Η αρχικά ευρύτατη κοινωνική αποδοχή του Ευρώ, περιορίστηκε σημαντικά μέχρι και την εκδήλωση της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης. Η σταδιακή πολιτική διάβρωση του «φιλοευρωπαϊσμού» στην Ελλάδα μεταφράστηκε στην αρνητική αντιμετώπιση του ευρώ από τη μεγαλύτερη μερίδα των πολιτών. Παρόλα αυτά μετά την Άνοιξη του 2013 παρουσιάζεται μία ανάκαμψη της Ελληνικής Εμπιστοσύνης στο ΕΥΡΩ! Την ίδια στιγμή η δημοτικότητα των πολιτικών κομμάτων παρουσιάζει μία ελαφρά «πτώση» (Διάγραμμα 1).

Διάγραμμα 1. Η στάση της Ελληνικής κοινωνίας απέναντι στο ευρώ και πρόθεση ψήφου στα πολιτικά κόμματα (%).

_{Πηγή: Standard Eurobarometers 69-80, Μέσος Όρος ΚΑΠΑ Research και GPO.}

_{Σημείωση: Τα ποσοστά της πρόθεσης ψήφου υπολογίζονται ως μέσος όρος των ερευνών της ΚΑΠΑ Research και της GPO (για λογαριασμό της εκπομπής ΑΝΑΤΡΟΠΗ).}

Είναι χαρακτηριστικό ότι η εμπιστοσύνη της ελληνικής κοινωνίας την τοποθετεί μεταξύ των μεσαίων Ευρωπαίων υποστηρικτών του ευρώ (Διάγραμμα 2).

Ωστόσο, η εμπιστοσύνη της ελληνικής κοινωνίας σε βασικούς ευρωπαϊκούς θεσμούς (ΕΚΤ, Ευρωπαϊκή Επιτροπή και Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο), κατά την ίδια χρονική περίοδο, δε συμβαδίζει με τη στάση απέναντι στο ενιαίο ευρωπαϊκό νόμισμα.

Διάγραμμα 2. Ποσοστό πολιτών που τάσσονται υπέρ του ευρώ (Φθινόπωρο 2013).

_{Πηγή: Ευρωβαρόμετρο (79 και 80).}

Το φθινόπωρο του 2013 μόλις το 16% της ελληνικής κοινωνίας εμπιστευόταν την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (το χαμηλότερο ποσοστό μεταξύ των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης των 28 (ΕΕ-28) μαζί με την Κύπρο), το 20% την Ευρωπαϊκή Επιτροπή (δεύτερο μικρότερο επίπεδο εμπιστοσύνης μετά το Ην. Βασίλειο με 18%) και το 28% το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο (μαζί με την Κύπρο αποτελεί το δεύτερο μικρότερο επίπεδο εμπιστοσύνης μετά το Ην. Βασίλειο με 20%), ενώ τα αντίστοιχα επίπεδα εμπιστοσύνης για το μέσο όρο των χωρών της ΕΕ-28 είναι 34% για την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, 35% για την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και 39% για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.

Φαίνεται ότι η μακροχρόνια κοινωνική στήριξη στο ευρώ έχει πολύ ευρύτερο υπόβαθρο από αυτό που ορίζει το οικονομικό ζήτημα. Έννοιες όπως η γεωστρατηγική θέση της Ελλάδος και το γενικότερο ψυχολογικό υπόβαθρο της ύπαρξης ενός ευρύτερου κοινωνικοοικονομικού σχηματισμού υποστήριξης παίζουν ιδιαίτερο ρόλο.

Όμως το σημείωμα αυτό διακρίνει μία ανανεούμενη εμπιστοσύνη στο ευρώ και κατ’ ανάγκη και κατ’ επέκταση στο βασικό «προϊόν» του ευρώ που είναι το πλαίσιο διάσωσης της χώρας. Παράλληλα όμως δε φαίνεται να εμπνέει εμπιστοσύνη η θεσμική οργάνωση (ευρωπαϊκοί θεσμοί) που εκπόνησε και διαχειρίζεται το συγκεκριμένο πρόγραμμα διάσωσης και ενδεχομένως και ο συγκεκριμένος «τρόπος» διάσωσης. Τα κόμματα που συμμετέχουν στη διαχείριση των πραγμάτων (είτε ως κυβέρνηση είτε ως αντιπολίτευση) δε φαίνεται δημοσκοπικά να είναι στα καλύτερά τους.

Τα μηνύματα των συγκεκριμένων αριθμών είναι σύνθετα και εξαιρετικά ενδιαφέροντα.