Άρθρα Παναγιώτη Ε. Πετράκη - ΤΑ ΝΕΑ

ΟΙ ΠΛΗΓΕΣ ΤΩΝ ΜΝΗΜΟΝΙΩΝ ΔΥΣΚΟΛΑ ΚΛΕΙΝΟΥΝ

Ως μεσαία τάξη ορίζεται ο πληθυσμός του οποίου το διαθέσιμο εισόδημα κυμαίνεται από το 60% ως το 200% του διάμεσου διαθέσιμου εισοδήματος. Όσα νοικοκυριά κερδίζουν κάτω από αυτό το εισοδηματικό όριο θεωρούνται «κατώτερη τάξη» και όσοι κερδίζουν πάνω από 200% του διάμεσου εισοδήματος ανήκουν στην «ανώτερη τάξη».

Το 2008 το 48,8% των Ελλήνων οριζόταν ως μεσαία τάξη και το 32,4% κάτω από τη μεσαία τάξη. Το 2022 το αντίστοιχο ποσοστό ήταν 43% και 40,6%. Ουσιαστικά δηλαδή διευρύνθηκαν τα κατώτερα στρώματα με τάση μείωσης (4 5,4% το 2021 και 40,6% το 2022).

ΟΙ ΑΠΕΙΛΕΣ, ΟΙ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΤΑΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ ΚΑΙ ΟΙ ΗΠΑ

Το 2024 είναι ένα παγκόσμιο έτος εκλογών. Το πρώτο του μισό έχει ήδη περάσει και οι εκλογές που πραγματοποιήθηκαν (Ταϊβάν, Ινδονησία, Ινδία, Μεξικό, Ν. Αφρική) έδειξαν μία πολιτική συνέχεια όσον αφορά τους πολιτικούς σχηματισμούς που ήδη κυβερνούν. Οι εκλογές για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ουσιαστικά δεν άλλαξαν τους πολιτικούς σχηματισμούς αλλά έδειξαν μία ενίσχυση των εθνικιστικών συντηρητικών δυνάμεων. Όμως το δεύτερο εξάμηνο του χρόνου είναι πολύ περισσότερο προκλητικό: Μ. Βρετανία, Γαλλία και πάνω απ’ όλα ΗΠΑ.

ΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΜΑΣ

Η δεκαετία που είναι μπροστά μας χαρακτηρίζεται από μία αυξητική τάση του κατά κεφαλή ΑΕΠ. Για την ακρίβεια βρισκόμαστε ακόμα στην πλευρά του ανοδικού μακροχρόνιου κύκλου με κορύφωση τέσσερα με πέντε χρόνια αργότερα. Βεβαίως πολλά μπορούν να συμβούν και να μεταβάλλουν αυτήν την εξέλιξη αλλά, υπό κανονικές συνθήκες, αυτή είναι η προοπτική στην οικονομία μας.

ΑΝΟΙΓΟΝΤΑΣ ΤΟ 2024

O χρόνος που έρχεται τυπικά επηρεάζεται από αυτόν που φεύγει. Χωρίζοντας τη σκέψη μας σε δύο μέρη, αυτό που αφορά την ελληνική οικονομία και αυτό που αφορά την ευρωπαϊκή και διεθνή οικονομία εντοπίζουμε για την Ελλάδα εννέα τάσεις ή γεγονότα που θα έχουν καθοριστική οικονομική παρουσία το 2024.

1 Η οικονομία βρίσκεται σε φάση εξισορρόπησης και σχετικής ανάπτυξης, και μάλιστα σε ρυθμό ανάπτυξης διπλάσιο της ευρωπαϊκής.

ΚΛΕΙΝΟΝΤΑΣ ΤΟ 2023

Εθιμοτυπικά το προτελευταίο σημείωμα του έτους περιέχει έναν απολογισμό του έτους που κλείνει και το τελευταίο τις προσδοκίες για τον χρόνο που ανοίγει. Τα τελευταία χρόνια και το ένα σημείωμα και το άλλο (αλλά ιδίως το πρώτο) είχαν μία απολογιστική παρουσίαση που είχε μάλλον έναν δυσάρεστο χαρακτήρα (Covid, Ουκρανικό). Τώρα όμως που κάνουμε έναν απολογισμό των γεγονότων του 2023 (που είχαν οικονομικό αντίκτυπο), βλέπουμε ότι δεν είναι και τόσο άσχημος.

Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή ξεκινώντας από τα «εσωτερικά» γεγονότα.

ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ, ΠΛΗΘΩΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΜΙΚΡΟΜΕΣΑΙΕΣ

Ο προϋπολογισμός ενός κράτους είναι το ισχυρότερο μέσο παρέμβασης της οικονομικής πολιτικής. Συνήθως στοχεύει στην εφαρμογή των στόχων και την αντιμετώπιση των προβλημάτων που σχετίζονται με το πρόγραμμα της κυβέρνησης που βρίσκεται στην εξουσία.

Υπάρχουν δύο δομικά πολιτικά προβλήματα που φαίνεται ότι κυριαρχούν στο οικονομικό σκηνικό: το πρώτο είναι ο πληθωρισμός και η συνακόλουθη απομείωση του διαθέσιμου εισοδήματος προς κατανάλωση και αποταμίευση. Το δεύτερο είναι η άποψη ότι οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις βρίσκονται υπό διωγμό.

ΤΟ ΝΕΟ ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΟ ΤΑΜΕΙΟ, ΤΟ ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΟ ΚΕΝΟ ΚΑΙ Η ΔΗΜΟΣΙΑ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑ

Η δημιουργία του Εθνικού Επενδυτικού Ταμείου προέκυψε ως προϊόν διαπραγματεύσεων 5 μηνών του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας με τον ESM. Συμφωνήθηκαν να γίνουν αλλαγές σε ό,τι είχε συμφωνηθεί το 2016 (γ’ μνημόνιο) για τη δημόσια περιουσία. Είχε λοιπόν δημιουργηθεί το Υπερταμείο όπου είχε υπαχθεί η βασική δημόσια περιουσία με στόχο την αποπληρωμή του δημόσιου χρέους.

ΟΙΚΙΣΤΙΚΟΣ ΠΛΟΥΤΟΣ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟ 2023

Έχει δημιουργηθεί ένα ερωτηματικό για τον υψηλό ρυθμό ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας το 2023 παρά τη σχετική προσγείωση (ΟΟΣΑ, Τράπεζα της Ελλάδος) των προσδοκιών για το 2024. Η δική μας πρόβλεψη (ΟΤ) επιμένει σε μια εκτίμηση για το 2024 περίπου στο 2,10%, κοντά σε αυτό που καταλήγουν σήμερα οι αναλυτές, αλλά υποεκτιμήσαμε τον ρυθμό ανάπτυξης του 2023 τον οποίο επίσης τοποθετούσαμε στο 2,10%. Ωστόσο υπάρχουν πλέον πραγματικές ενδείξεις ότι ο ελληνικός ρυθμός μεγέθυνσης για το 2023 μπορεί να προσεγγίσει και το 2,7%!

ΜΕΙΩΣΗ ΓΕΩΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ, ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ

Η μείωση του γεωστρατηγικού κινδύνου, ο περιορισμός της ρευστότητας και η μείωση της οικονομικής δραστηριότητας είναι τα τρία θέματα που πρέπει να παρακολουθήσουμε εάν θέλουμε να αντιληφθούμε τη διεθνή (και εγχώρια) εξέλιξη του οικονομικού περιβάλλοντος.

ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΔΥΣΦΟΡΙΑ ΚΑΙ ΑΜΟΙΒΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

Έχουμε ξαναγράψει για τη δυσαρέσκεια των πολιτών για την οικονομία και τον πληθωρισμό. Οι τρεις προτεραιότητες που φαίνεται να απασχολούν τους πολίτες είναι η ακρίβεια, οι προοπτικές ανάπτυξης της οικονομίας και η ανεργία. Είναι λοιπόν σαφές ότι οι πολίτες δεν είναι καθόλου ευχαριστημένοι με τον πληθωρισμό που ενέσκηψε το 2022 και την αντίστοιχη καθήλωση του ατομικού διαθέσιμου εισοδήματος των Ελλήνων.