H ΕΥΤΥΧΙΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Ίσως είναι το πιο σύντομο ανέκδοτο. Δυστυχώς. Όμως δεν ήταν πάντοτε έτσι παρόλο που ζούσαμε με δικούς μας μύθους όπως ότι ζούμε στην ομορφότερη χώρα, έχουμε το καλύτερο κλίμα και άρα είμαστε ευτυχισμένοι και γι’ αυτό έχουμε τις λιγότερες αυτοκτονίες κ.τ.λ.

Η πραγματικότητα όμως είναι διαφορετική. Γιατί μπορεί να ζούμε σε μία πολύ όμορφη χώρα και ο ήλιος μας βοηθάει να βλέπουμε φωτεινότερο τον κόσμο αλλά απέχουμε πολύ, και πολύ περισσότερο σήμερα, να συγκαταλεγόμαστε στους λαούς που απολαμβάνουν τη ζωή. Οι Βόρειοι της Ευρώπης έχουν τα προνόμια αυτά. Και τα είχαν και παλαιότερα. Τώρα όμως αυτοί διατήρησαν τη θέση τους και χειροτέρευσε σημαντικά η δική μας. Όσο δε για τις αυτοκτονίες επειδή ο στατιστικά μετρούμενος ελληνικός δείκτης είναι πραγματικά από τους μικρότερους, δυστυχώς αυτό οφείλεται στο ότι η θρησκεία μας δεν την αποδέχεται και έτσι πολλές αυτοκτονίες αποφεύγονται να δηλώνονται ως τέτοιες. Έτσι και αλλιώς όμως έχουν αυξηθεί μετά την κρίση.

Ο Δείκτης Ευτυχίας είναι δείκτης που μετράει το πώς αισθάνονται οι πολίτες σε 155 χώρες: Ερωτώνται δηλαδή από την Gallup World Poll εάν είναι ευτυχισμένοι ή όχι. Τα αποτελέσματα περιλαμβάνονται στο World Happiness Report που για πρώτη φορά δημοσιεύτηκε το 2012 με εκδότες τον R. Layard and J. Sacks (σημαντικούς επιστήμονες στους χώρους των οικονομικών της ευτυχίας) και άλλους ως αποτέλεσμα της πρωτοβουλίας της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ να επαναπροσδιοριστούν οι δείκτες ανάπτυξης των οικονομιών. Ουσιαστικά δηλαδή η μεγάλη κρίση του 2008 ήρθε και επιβεβαίωσε την αμφισβήτηση στις παραδεδεγμένες αντιλήψεις για το πώς θα έπρεπε να αντιλαμβανόμαστε την αποτελεσματικότητα των οικονομιών και της κοινωνίας που έχουμε φτιάξει. Ουσιαστικά ο σκεπτικισμός, γύρω από τους παραδοσιακούς δείκτες όπως το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν, που είχε αρχίσει να αναπτύσσεται από την δεκαετία του ’90, μεταβλήθηκε σε βεβαιότητα ότι θα πρέπει να κοιτάζουμε και άλλες ποιοτικές διαστάσεις της ζωής για να καταλάβουμε που βρισκόμαστε.

Στα αντίστοιχα ερωτήματα της έρευνας του 2014 – 2016 οι πιο ευτυχισμένοι άνθρωποι ζούσαν στην Νορβηγία, Δανία, Ισλανδία (παρόλο που γνώρισε μία δριμύτατη οικονομική κρίση), τον Καναδά, την Ελβετία, την Κόστα Ρίκα κ.τ.λ. Εμείς είμαστε κάπου μετά την μέση κοντά με το Μαρόκο, την Βενεζουέλα, την Πορτογαλία την ΠΔΓΜ κ.τ.λ. Οι πιο δυστυχισμένες χώρες είναι (λογικά) η Συρία, το Tongo κ.τ.λ.

Οι καμπάνες λοιπόν για την Ελλάδα δεν ηχούν με καλούς ήχους. Η Ελλάδα είναι η χώρα που από το 2010 έχει κάνει την μεγαλύτερη αρνητική βουτιά στον αντίστοιχο Δείκτη Ευτυχίας. Την περίοδο 2010 – 2012 ήταν στη 70^η θέση μεταξύ 156 χωρών, βρέθηκε στο απόγειο της κρίσης στην 102^η θέση (μ.ο. 2012 – 2014) ενώ έχει ανακάμψει κάπως με την μετεκλογική ευφορία του 2015 στην 87^η θέση (μ.ο. 2014 – 2016).

Η Ιταλία και η Ισπανία και η Κύπρος την ακολούθησαν στην πτώση αλλά τώρα αυτές έχουν ανακάμψει πολύ ευκολότερα. Ποιες χώρες παρουσίασαν σε αυτό το διάστημα τις καλύτερες επιδόσεις για να βελτιώσουν το επίπεδο ευτυχίας των πολιτών τους; Η Λετονία, η Σλοβακία, η ΠΔΓΜ, η Σερβία και η Βουλγαρία κ.α. Οι χώρες δηλαδή που ήταν χαμηλά στους δείκτες ευημερίας βρίσκονται τώρα υψηλότερα ενώ αυτές που είχαν υψηλά επίπεδα ευτυχίας, άλλα προβληματικά θεμέλια στις οικονομίες τους, είδαν κατά βάση, τα επίπεδα ευτυχίας των πολιτών τους να καταρρέουν.

Αυτό που πρέπει να προσέξουμε είναι τις περιόδους μεταβολής των δεικτών ευτυχίας. Το να βελτιώνεται το επίπεδο είναι θετικό γεγονός έστω και εάν βρίσκεται κάποιος χαμηλά. Το να μειώνεται το επίπεδο ευημερίας έστω και εάν βρίσκεσαι ακόμα υψηλά είναι οδυνηρό και αποδιαθρωτικό για την κοινωνία.

Επιπροσθέτως η ανάμνηση των πρόσφατων καλύτερων ημερών μετριάζει τη βελτίωση αυτή. Παρόλα αυτά ας ελπίσουμε ότι βρισκόμαστε στην διαδικασία βελτίωσης.

1^η δημοσίευση (20/02/2018): HuffPost Greece - Blog