ΔΕΝ ΣΤΕΚΟΜΑΣΤΕ ΑΟΠΛΟΙ ΜΠΡΟΣΤΑ ΣΤΟ ΜΕΛΛΟΝ

Ανέκαθεν ο άνθρωπος είναι στραμμένος προς το μέλλον. Όχι μόνο επειδή είναι αυτό που αναπόδραστα συναντά, αλλά κυρίως επειδή στερείται οποιασδήποτε απόλυτης βεβαιότητας. Για τους δύο αυτούς βασικούς λόγους, το μέλλον αποτελεί τον γοητευτικότερο, ενίοτε ανησυχαστικό, και σίγουρα αναπόσπαστο παράγοντα της ζωής μας.

Κι αν είναι αδύνατον να κάνουμε επιτυχείς προβλέψεις, αυτό που μπορούμε και πρέπει να κάνουμε είναι να βασιζόμαστε στο παρόν για να προετοιμαζόμαστε όσο το δυνατόν καλύτερα γίνεται για το μέλλον. Αυτό δεν αφορά μόνο τον κάθε έναν από εμάς σε προσωπικό επίπεδο, αλλά κυρίως τους κοινωνικούς εκπροσώπους, δηλαδή όσους δραστηριοποιούνται στους τομείς της κοινωνικής διοίκησης και πολιτικής.

Αυτός ακριβώς είναι ο στόχος του νέου βιβλίου του ομότιμου καθηγητή Οικονομικών του ΕΚΠΑ, Παναγιώτη Πετράκη,  Μακροπρόθεσμη Στρατηγική Ανάλυση (Foresight) για την Ελληνική Οικονομία και Κοινωνία ως το 2035. Το εξαιρετικά ενδιαφέρον του βιβλίου δεν είναι ότι προσπαθεί να κάνει προβλέψεις, όπως συνήθως συμβαίνει σε αντίστοιχα βιβλία. Αντιθέτως, επιχειρεί να προσεγγίσει την άσκηση στρατηγικού σχεδιασμού και ενόρασης με τρόπο επιστημονικό. Με άλλα λόγια, δεν επιδιώκει την εύκολη «συνταγή» της πρόβλεψης, που περιλαμβάνει σημαντικό βαθμό διανοητικής αυθαιρεσίας, αλλά σκοπός του είναι «να θεμελιώσει την πολιτική οικονομία της ενόρασης του μέλλοντος στην Ελλάδα εμβαθύνοντας στους παράγοντες που επηρεάζουν την ανθρώπινη σκέψη και δράση για το μέλλον».

Για να γίνει αντιληπτή η σημασία του εγχειρήματος, αρκεί να αναφέρουμε, έστω και σε γενικές γραμμές, τη μεθοδολογία που ακολουθεί ο συγγραφέας, η οποία προέκυψε μετά από πολυετείς έρευνες που έκανε μαζί με τους συνεργάτες του. Κατ’ αρχάς θεμελιώνονται οι θεωρητικές αρχές που αποτελούν τη βάση των εργαλείων που θα χρησιμοποιηθούν για την ανίχνευση του μέλλοντος. Κατόπιν εντοπίζονται οι χώροι ακριβώς εκείνοι, όπου το μέλλον γεννιέται. Στη συνέχεια, διαμορφώνονται τέσσερα σενάρια πιθανής εξέλιξης, με ένα εύρος από το ευνοϊκότερο μέχρι το δυσμενέστερο. Κάθε σενάριο εξετάζεται ξεχωριστά, προς δύο κατευθύνσεις, τον εντοπισμό των συνθηκών εμφάνισής του, καθώς και το πολιτικό πλαίσιό τους. Τέλος, τα σενάρια αυτά εξετάζονται με ορίζοντα τη μακροχρόνια εξέλιξη της ελληνικής οικονομίας και κοινωνίας.

Πιστός στην επιστημονική διάσταση του εγχειρήματός του, ο συγγραφέας δεν θέτει ως χρονικό ορίζοντα της μεθόδου του το άδηλο μέλλον, αλλά το άμεσο, συγκεκριμένα το 2035, οπότε είναι, όπως επισημαίνει, «σα να κοιτάζουμε απλώς έξω από το παράθυρο της σημερινής πραγματικότητας».

Ακόμα και η αδρή παρουσίαση της μεθόδου που αναλύει στο βιβλίο του ο ομότιμος καθηγητής οικονομικών του ΕΚΠΑ, Π.Ε. Πετράκης, αρκεί για να αντιληφθούμε ότι το Μακροπρόθεσμη Στρατηγική Ανάλυση (Foresight) για την Ελληνική Οικονομία και Κοινωνία ως το 2035 είναι ένα βιβλίο που οφείλουμε να μελετήσουμε, διότι μας δίνει μια εντελώς νέα οπτική ως προς το πώς να σταθούμε όχι μόνο απέναντι στο μέλλον μας, αλλά και σε αυτό που συνιστά την πηγή του, το παρόν μας.