Ο ΑΡΙΘΜΟΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΩΝ ΥΠΑΛΛΗΛΩΝ ΤΩΝ ΙΔΡΥΜΑΤΩΝ ΤΡΙΤΟΒΑΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

Η Ελληνική τριτοβάθμια εκπαίδευση, σε σύγκριση με την τριτοβάθμια εκπαίδευση άλλων χωρών, παρουσιάζει σημαντικές ιδιομορφίες όσον αφορά στη σχέση φοιτητών, μελών ΔΕΠ και διοικητικών υπαλλήλων που είναι εξαιρετικά ενδιαφέρουσες. 

1. Τα εμπειρικά στοιχεία

Θα χρησιμοποιήσουμε διαθέσιμα δεδομένα από την ηλεκτρονική ιστοσελίδα esos.gr για να χαρτογραφήσουμε τον αριθμό διοικητικών υπαλλήλων σε κάθε ίδρυμα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης της χώρας. Τα διαθέσιμα δεδομένα απεικονίζονται στον Πίνακα 1, παρακάτω. 

Ως ένδειξη για το μέγεθος κάθε ιδρύματος, θα χρησιμοποιήσουμε τον αριθμό φοιτητών και τον αριθμό των μελών ΔΕΠ. Ειδικότερα, σε ό,τι αφορά του φοιτητές κάθε ιδρύματος, θα αξιοποιήσουμε τα διαθέσιμα στοιχεία σχετικά με τον αριθμό φοιτητών σε κανονική φοίτηση, δεν θα συμπεριλάβουμε τον αριθμό των φοιτητών που έχουν περισσότερα των εξαμήνων κανονικής φοίτησης. Εάν χρησιμοποιήσουμε τα στοιχεία αυτά, οι δείκτες θα επιβαρυνθούν ακόμη περισσότερο προς την κατεύθυνση της μείωσης της σχέσης διοικητικών προς φοιτητές.

Πίνακας 1. Αριθμός φοιτητών, διοικητικών υπαλλήλων και μελών ΔΕΠ στα Ελληνικά ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.

_{Πηγή: esos.gr}

2. Αριθμός διοικητικών υπαλλήλων σε σχέση με τον αριθμό φοιτητών κανονικής φοίτησης.

Από το Διάγραμμα 1, παρακάτω, προκύπτει πως τη μικρότερη αναλογία φοιτητών ανά διοικητικό υπάλληλο έχει το ΕΜΠ και το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο (περίπου 8,5 και 11,5 φοιτητές κανονικής φοίτησης ανά διοικητικό υπάλληλο, αντίστοιχα). Αντιθέτως, τη μεγαλύτερη αναλογία παρουσιάζουν τα Πανεπιστήμια Δ. Μακεδονίας, Πειραιώς, καθώς και το Πάντειο, που καταγράφουν αναλογία φοιτητών προς διοικητικούς υπαλλήλους της τάξης των 79, 69 και 59, αντίστοιχα. 

Το ΕΚΠΑ εμφανίζει αναλογία 22,7 φοιτητών ανά διοικητικό υπάλληλο, κοντά στον μέσο όρο των Ελληνικών ΑΕΙ, που κυμαίνεται σε 29 φοιτητές κανονικής φοίτησης προς κάθε διοικητικό υπάλληλο (εξαιρούνται το ΕΑΠ και Διεθνές Πανεπιστήμιο). 

Διάγραμμα 1. Αριθμός φοιτητών ανά διοικητικό υπάλληλο. Δεν περιλαμβάνονται οι φοιτητές πέραν των κανονικών εξαμήνων. 

_{Πηγή: esos.gr.}

Πίνακας 2. Στατιστικά στοιχεία ιδρυμάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης της Μ. Βρετανίας για τα ακαδημαϊκά έτη 2008-2009 και 2011-2012.

Παρόμοιες μετρήσεις για τα πανεπιστήμια της Μ. Βρετανίας καταγράφονται στον Πίνακα 2. Τα βρετανικά ιδρύματα καταγράφουν, κατά μέσο όρο, χαμηλότερη αναλογία φοιτητών προς διοικητικό προσωπικό, της τάξης του 12,5. Οι ΗΠΑ καταγράφουν ακόμα χαμηλότερη αναλογία, που δεν ξεπερνά τους 11 φοιτητές ανά υπάλληλο (Πίνακας 3).

Πίνακας 3. Στατιστικά στοιχεία ιδρυμάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης των ΗΠΑ για τα ακαδημαϊκά έτη 2009-2010 και 1999-2000.

_{Σημειώσεις: 1 Το μη-διδακτικό προσωπικό υπολογίζεται από το σύνολο του προσωπικού εκτός διδακτικού προσωπικού και βοηθών.}

_{2 Στο διδακτικό προσωπικό συμπεριλαμβάνονται και οι βοηθοί. Εάν εξαιρεθούν οι βοηθοί, η αναλογία διδακτικού προς μη-διδακτικό προσωπικό διαμορφώνεται σε ακόμα χαμηλότερα επίπεδα.}

3. Αριθμός διοικητικών υπαλλήλων σε σχέση με τα μέλη ΔΕΠ

Αντίστοιχη είναι η εικόνα που διαμορφώνεται στο Διάγραμμα 2, παρακάτω, για τη σχέση μεταξύ διοικητικού και διδακτικού προσωπικού των ιδρυμάτων ανώτατης εκπαίδευσης.

Στη μεγαλύτερη σχετική συμμετοχή διοικητικού προσωπικού μεταξύ των ΑΕΙ, συγκαταλέγονται το ΕΜΠ (αναλογία μελών ΔΕΠ προς διοικητικούς υπαλλήλους της τάξης του 0,61), το Πολυτεχνείο Κρήτης (0,78), η ΑΣΚΤ (0,91) και το Γεωπονικό πανεπιστήμιο (1,01). Αντιθέτως, το Διεθνές (2,7 ΔΕΠ ανά διοικητικό υπάλληλο), το Δημοκρίτειο (2,26) και το Πάντειο Πανεπιστήμιο (2,25) καταγράφουν την χαμηλότερη αναλογία μελών ΔΕΠ ανά διοικητικό υπάλληλο.

Στο ΕΚΠΑ η αναλογία αυτή διαμορφώνεται σε 1,46 ΔΕΠ ανά υπάλληλο, σχεδόν όσο και ο μέσος όρος όλων των ΑΕΙ της χώρας (1,50 μέλη ΔΕΠ ανά διοικητικό υπάλληλο).

Διάγραμμα 2. Αριθμός μελών ΔΕΠ ανά διοικητικό υπάλληλο.

Πηγή: esos.gr. 

Επιστρέφοντας στα στοιχεία του Πίνακα 2, υπολογίζουμε την αναλογία ακαδημαϊκού προς διοικητικό (μη-ακαδημαϊκό) προσωπικό στη Μ. Βρετανία γύρω στο 0,9.

Δηλαδή στη Βρετανία ή/και στις ΗΠΑ κάθε 2 μέλη ΔΕΠ υποστηρίζονται από 2 διοικητικούς υπαλλήλους, ενώ στο ΕΚΠΑ κάθε 3 μέλη ΔΕΠ υποστηρίζονται από 2 διοικητικούς υπαλλήλους.

Εντελώς παρόμοια με τα μεγέθη της Μ. Βρετανίας στη σχέση ακαδημαϊκού και μη ακαδημαϊκού προσωπικού καταγράφουν και οι ΗΠΑ (Πίνακας 3).

4. Σχόλια

Η ανάλυση ανέδειξε τα εξής:

1. Οι σχέσεις φοιτητών και μελών ΔΕΠ προς διοικητικούς υπαλλήλους σε αρκετά βασικά Ελληνικά Πανεπιστήμια είναι μικρότερη από αυτές της Μ. Βρετανίας, που είναι μία χώρα χαμηλού κόστους προσφοράς τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.

2. Επειδή σε ορισμένα βασικά Ελληνικά Πανεπιστήμια (ΕΚΠΑ) η σχέση αυτή είναι πολύ μικρή, αποκαλύπτεται ότι στο πανεπιστήμιο αυτό α) η διοικητική μηχανή έχει υψηλή παραγωγικότητα ή/και β) γίνεται χρήση ανθρώπινων πόρων που δεν πληρώνονται από κρατικούς πόρους. Στο ΕΚΠΑ 6.000 υπάλληλοι πληρώνονται από τον ΕΛΚΕ. Ενδεχομένως αρκετοί από αυτούς εκτελούν και ακαδημαϊκό έργο.

Πίνακας 4. Αναλογία φοιτητών και μελών ΔΕΠ ως προς τον αριθμό διοικητικών υπαλλήλων σε Αμερικάνικα, Βρετανικά, Ελληνικά Πανεπιστήμια και το ΕΚΠΑ.

_{Πηγή: esos.gr.}