Η ΝΕΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥ 2022

Τελικά το 2021, πλην απροόπτου για την ολοκλήρωση του έτους, μας αιφνιδίασε θετικά, παρουσιάζοντας σε ολόκληρο τον κόσμο και στην Ελλάδα τάση ανάκαμψης μεγαλύτερης του αναμενομένου. Έτσι, ο κόσμος θα εμφανίσει ένα ρυθμό ανάκαμψης γύρω στο 5,7%, η ευρωζώνη, οι ανεπτυγμένες χώρες λίγο λιγότερο και οι αναπτυσσόμενες λίγο περισσότερο.

Η Ελλάδα φαίνεται να κινείται αρκετά θετικότερα από τις προβλέψεις μας. Έτσι, από 3,6% που εκτιμούσε τον ρυθμό ανάκαμψης η κυβέρνηση, σήμερα αναμένουμε ένα ρυθμό μεγέθυνσης που θα κινηθεί μεταξύ 6% και 8%! Αν πραγματοποιηθούν οι ρυθμοί αυτοί, τότε θα είναι η πρώτη φορά που η Ελλάδα βιώνει τέτοιους ρυθμούς μεγέθυνσης. Επιπλέον, επαναδραστηριοποιείται η σύγκλιση με την ευρωπαϊκή οικονομία, που είχε χαθεί κυρίως στη μνημονιακή περίοδο της Ελλάδας, γεγονός που θα θεωρηθεί ιδιαίτερα σημαντικό, ενώ συγχρόνως θα βελτιωθεί το αξιόχρεο της οικονομίας και θα έχει αναδιοργανωθεί το πιστωτικό σύστημα.

Η ταχύτατη ανάκαμψη της Ελλάδος οφείλεται κατ’ αρχάς στο γεγονός ότι διαθέτει ένα μεσαίο επίπεδο ανάπτυξης. Αυτό δεν είναι, βεβαίως, ένα θετικό χαρακτηριστικό για την ένταξη της χώρας στον διεθνή καταμερισμό των έργων, αλλά, στην προκειμένη στιγμή, που οι διεθνείς γραμμές εφοδιασμού έχουν πληγεί, αυτό αποδεικνύεται ένα σημαντικό πλεονέκτημα. Επίσης, ήταν προφανώς ιδιαίτερα επιτυχημένη η οικονομική πολιτική το 2020, ώστε δεν δημιουργήθηκαν σημαντικά χάσματα εισοδήματος και μάλιστα αυξήθηκαν σημαντικά και οι καταθέσεις. Εξάλλου, ο τουρισμός αντέδρασε καλύτερα του αναμενομένου, όπως και η ευέλικτη σκιώδης οικονομία, που προφανώς απέδειξε σημαντικά επίπεδα θετικής αντίδρασης κατά την ανάκαμψη.

Αναπτυξιακοί ρυθμοί

Το 2022 αναμένεται να είναι ένα ακόμα έτος με αξιόλογους αναπτυξιακούς ρυθμούς στην Ελλάδα, στην Ευρώπη και στον κόσμο. Όχι τόσο σημαντικούς όπως το 2021, αλλά πάντως αξιόλογους. Μάλιστα, όσο μεγαλύτερος είναι ο ρυθμός μεγέθυνσης το 2021, τόσο μικρότερος θα είναι το 2022, λόγω υψηλότερου επιπέδου εκκίνησης. Έτσι, εάν ο ρυθμός μεγέθυνσης στην Ελλάδα το 2021 κινηθεί γύρω στο 6%, το 2022 αναμένεται να κινηθεί γύρω στο 5,92%. Εάν το 2021 κινηθεί γύρω στο 8,21%, το 2022 αναμένεται γύρω στο 3,80%.

Όμως, οι συνθήκες ανάπτυξης το 2022 αντιμετωπίζουν ορισμένους αντίθετους ανέμους, που συγκεντρώνουν κάποια σύννεφα στην καλή αυτή προοπτική.

Κατ’ αρχάς, το 2021 σημειώθηκε ένας συνωστισμός θετικών πιέσεων που έφεραν ορισμένες παρενέργειες, όπως ο πληθωρισμός που παραμένει σταθερά υψηλά και η άνοδος των τιμών της ενέργειας. Το γεγονός ότι οι γραμμές εφοδιασμού υποφέρουν –και όσον αφορά την προσφορά προϊόντων και όσον αφορά τη μεταφορά και όσον αφορά τη διανομή– είναι ένα πρόβλημα που ελπίζουμε ότι θα αποδυναμωθεί. Πάντως, η διατήρηση των πιέσεων στις γραμμές εφοδιασμού έχει επιδράσεις και στη διατήρηση πιέσεων στις τιμές, οι οποίες θα επιμένουν 6-8 μήνες ακόμα. Η νομισματική πολιτική αναμένεται να γίνει πιο αυστηρή (περιορισμός αγορών περιουσιακών στοιχείων, κάποια άνοδος επιτοκίων) και θα πρέπει, επίσης, να ληφθεί υπόψη ότι εξαντλούνται τα σχήματα υποστήριξης των εισοδημάτων που είχαν πληγεί από την κρίση της COVID-19. Τέλος, ο Κινέζος γίγαντας αρχίζει να υποφέρει από την οικιστική φούσκα που δημιούργησε και από την επιβράδυνση της χρηματοδότησης στο εσωτερικό της οικονομίας του. Κατ’ επέκταση, η πιθανή επιβράδυνση της κινεζικής ανάπτυξης θα επηρεάσει αρνητικά όλον τον κόσμο.

Η ενεργοποίηση των κινδύνων που πηγάζουν από τους παραπάνω παράγοντες δημιουργεί απειλές για το 2022. Από την άλλη μεριά, επειδή, έτσι και αλλιώς, ποτέ ο ουρανός της οικονομίας δεν είναι ανέφελος, μπορούμε να διατυπώσουμε την εκτίμηση ότι για το 2022 δημιουργείται ένα ιδιαίτερα δυναμικό οικονομικό περιβάλλον, στο οποίο ελπίζουμε να επικρατήσει το καλό σενάριο για την οικονομική ανάπτυξη. Μπορεί αυτή την εικόνα να σκιάσει ένα περιβάλλον πληθωρισμού, χαμηλής ανάπτυξης και υψηλού χρέους; Πιθανόν για ορισμένες ανεπτυγμένες χώρες αυτό να είναι ένα πιθανό σενάριο. Αντιθέτως, για την Ελλάδα η προοπτική φαίνεται να είναι λιγότερη πιθανή, υπό την επίδραση κυρίως των κονδυλίων με ευρωπαϊκή προέλευση.

Πρώτη δημοσίευση: εφημερίδα Real News, 17 Οκτωβρίου 2021