Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΘΕΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑ

Στις 13/10/2022 οι υπουργοί Ενέργειας της Ελλάδας και ευρωπαϊκών χωρών έστειλαν επιστολή στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τον έλεγχο του ενεργειακού προβλήματος με δύο κυρίως σημεία: την επιβολή ενός πλαφόν στην αγορά χονδρικής του φυσικού αερίου και τον επαναπροσδιορισμό του δείκτη αναφοράς για τα μελλοντικά συμβόλαια του φυσικού αερίου (Title Transfer Facility). Οι δύο αυτές βασικές θέσεις τοποθετούνται σ’ ένα ευρύτερο πλαίσιο που περιλαμβάνει: κοινές προμήθειες φυσικού αερίου,βελτιστοποίηση της αποθήκευσης φυσικού αερίου και εντατικοποίηση της ενεργειακής διπλωματίας.

Οι στόχοι της Ευρωπαϊκής Επιτροπής είναι τρεις: μείωση της κατανάλωσης ενέργειας, φορολόγηση των υπερβολικών κερδών στον ενεργειακό τομέα και επιλεκτικές δράσεις για την ενίσχυση των δοκιμαζόμενων ιδιωτών και επιχειρήσεων. Βεβαίως η μείωση της κατανάλωσης ενέργειας είναι πλέον ενδεδειγμένος τρόπος προσέγγισης του προβλήματος αλλά είναι αβέβαιη η αποτελεσματικότητά της.

Η υλοποίηση της επίτευξης των στόχων αυτών απαιτεί χρηματοδότηση που μπορεί να προέλθει από δύο πηγές: φορολόγηση του ενεργειακού τομέα και συγκέντρωση δανειακών πόρων σε υπερεθνικό επίπεδο όπως έγινε για τον COVID. Συγχρόνως όμως θα πρέπει να διαφυλαχθεί ο ρυθμός μεγέθυνσης αλλά και η μείωση του πληθωρισμού αφού έτσι και αλλιώς βρισκόμαστε σ’ ένα περιβάλλον περιοριστικής νομισματικής πολιτικής που δεν ευνοεί ιδιαίτερα τη δεύτερη λύση. Παράλληλα το σύστημα που θα υιοθετηθεί θα πρέπει να παράγει τα απαραίτητα σήματα για να κινητοποιεί τη χρηματοδότηση των προμηθευτών, αφού υπάρχει σοβαρή διαφορά χρόνου απόκτησης των ενεργειακών εισροών από τη διοχέτευση στην κατανάλωση. Επίσης τα μέτρα θα πρέπει να έχουν έναν συντονισμένο χαρακτήρα έτσι ώστε να μην υπάρχουν φαινόμενα ανεξέλεγκτης διάχυσης των επιπτώσεων όπως θα συνέβαινε στην περίπτωση των αποσπασματικών εθνικών πολιτικών.

Το ζήτημα της φορολόγησης του ενεργειακού τομέα, ενώ ήταν ένα ταμπού όταν ξεκίνησε η κρίση, τώρα αντιμετωπίζεται διαφορετικά. Επειδή η τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας, όπως έχει αποφασιστεί να διαμορφώνεται στην Ευρωπαϊκή Ένωση, στηρίζεται στο φυσικό αέριο του δείκτη TTF, το οποίο ήταν εξαιρετικά φθηνό αλλά σήμερα πολύ ακριβό, όλοι οι υπόλοιποι παραγωγοί ενέργειας (ανανεώσιμες πηγές, λιγνίτης, πυρηνική ενέργεια και κάρβουνο) έχουν οριακό κόστος παραγωγής κατά πολύ μικρότερο από το φυσικό αέριο (κατά σειρά που αναφέρονται) με αποτέλεσμα να δημιουργούνται υπερβολικά κέρδη, τα οποία σε ευρωπαϊκό επίπεδο μπορούν να αποδώσουν περίπου 120 δισ. ευρώ, εφόσον βέβαια τοποθετηθεί μια λογική οροφή στην τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος, της τάξης των €180/MWh. Για να αντιληφθεί ο αναγνώστης τη σημασία του ορίου αυτές τις ημέρες στην Ελλάδα, στη Γερμανία και στη Γαλλία η χονδρική τιμή του ρεύματος είναι περίπου €240/MWh και έχει κυμανθεί πολύ υψηλότερα.

Από όλα τα παραπάνω συνάγεται ότι ο χώρος της ενέργειας στην Ευρωπαϊκή Ένωση θα γνωρίσει τις επόμενες μέρες σημαντικές αποφάσεις παρόλη την ανομοιογένεια των εθνικών οικονομικών συστημάτων. Η κατάκτηση της ενεργειακής ασφάλειας είναι προαπαιτούμενο της εθνικής ασφάλειας και αυτό θα πρέπει να μας απασχολεί όλους και ιδιαιτέρως εμάς, αφού βασικές μας ροές αερίου έχουν ανατολική προέλευση.

Πρώτη δημοσίευση: εφημερίδα Τα Νέα, 17 Οκτωβρίου 2022.