Όλα τα μάτια είναι στραμμένα στο Ιράν το οποίο προφανώς βρίσκεται υπό πίεση και αναμένουμε την αντίδρασή του. Από οικονομικής σκοπιάς το ερώτημα εστιάζεται στο μέγεθος των επιπτώσεων της αντίδρασής του.
Έχουμε δημοσιεύσει ότι η διεθνής (αλλά και η εγχώρια) οικονομία θα αντιδράσει εντόνως αρνητικά εφόσον το πετρέλαιο θα βρεθεί πάνω από τα 95$ με 130$/βαρέλι (Brent). Μάλιστα θα πρέπει το μέγεθος αυτό να διατηρηθεί στα επίπεδα αυτά για ένα σημαντικό διάστημα (τουλάχιστον για 3 με 6 μήνες) έτσι ώστε οι επιπτώσεις να περάσουν στην πραγματική οικονομία (ρυθμός ανάπτυξης, πληθωρισμός). Εάν κινηθεί το πετρέλαιο κοντά στα επίπεδα που είναι σήμερα (ή λίγο υψηλότερα), πάλι υπάρχουν αρνητικές επιπτώσεις αλλά μικρότερης έκτασης (αρνητικά πρόσημα στις αγορές, ελαφρά επίπτωση στον πληθωρισμό κ.τ.λ.).
Ας περιοριστούμε λοιπόν στις δύο εκδοχές (72-95 vs 95-130) για να τις εκτιμήσουμε.
Κατά την γνώμη μας, μοναδικός κρίσιμος σκοπός του καθεστώτος της Τεχεράνης είναι η πολιτική του επιβίωση. Αυτή εξασφαλίζεται: α) εφόσον δεν ηττηθεί πολιτικά, β) εφόσον δεν ηττηθεί στρατιωτικά, γ) εφόσον συνεχίζει να έχει έσοδα από το πετρέλαιο για την οικονομία. Να σημειωθεί ότι η γεωγραφική ένταση το ευνοεί διότι αυξάνει τα έσοδά του.
Αντιστοίχως οι στόχοι της εκστρατείας του Ισραήλ – ΗΠΑ, προς το παρόν είναι: α) η εξάλειψη των συμβατικών πολεμικών δυνατοτήτων του Ιράν, β) η εξάλειψη της όποιας προοπτικής πολέμου εμπλουτισμού του ουρανίου του Ιράν και γ) το σημαντικότερο η εγκαθίδρυση της «ηγεμονίας» του Ισραήλ στην περιοχή. Αμφιβάλουμε εάν η αλλαγή του καθεστώτος, ως στόχος της εκστρατείας, έχει ιδιαίτερα ενδιαφέρον αφού η ιστορία έχει δείξει ότι οι «αντικαταστάσεις ηγεσιών» στην ευρύτερη περιοχή είναι άγνωστης φύσης αποτελέσματος και ποιότητας εκτός εάν επικρατήσουν σκέψεις ευρύτερων αλλαγών στην περιοχή (π.χ. κουρδικό κράτος κ.τ.λ.).
Συμφώνως με τους στόχους που έχει το καθεστώς του Ιράν: α) θα πρέπει να απαντήσει στην επίθεση των ΗΠΑ, β) να αποφύγει να εμπλακεί στρατιωτικά με τις ΗΠΑ και γ) να μην κλείσει μακροχρόνια τα στενά του Hormuz.
Βεβαίως είναι σίγουρο ότι θα συνεχίσει να ανεβάζει την ένταση με το Ισραήλ, και ενδεχομένως να πυροδοτηθούν μεμονωμένοι «λύκοι» στη Δύση. Το κυρίαρχο όμως ερώτημα αφορά την έκταση των αντίποινων του Ιράν προς τις ΗΠΑ για το οποία υπάρχουν εναλλακτικά σενάρια που τα βασικά μπορούν να ομαδοποιηθούν σε δύο κατηγορίες: Στην πρώτη ανήκουν οι ήπιες εκδοχές:
α) Να κτυπήσει κάποιο στρατιωτικό (ας πούμε ναυτικό) στόχο, μετά από προειδοποίηση ίσως, γιατί έτσι θα αποφύγει να επιτεθεί στο έδαφος άλλης χώρας π.χ. του Περσικού κόλπου όπου υπάρχουν βάσεις των ΗΠΑ.
β) Να κτυπήσει αμερικανικό στόχο στο Ιράκ το οποίο είναι ένα αμφισβητούμενής κυριαρχίας κράτος.
Στην δεύτερη κατηγορία ανήκουν οι πιο σοβαρές εκδοχές όπου προσβάλλεται αμερικάνικος στόχος σε άλλη χώρα του κόλπου. Αυτή η εκδοχή πάντως οδηγεί πολύ κοντά να κλειστούν τα στενά του Hormuz έστω και προσωρινά. Επίσης ανήκει και η απόφαση να κλείσουν τα στενά με μεμονωμένη απόφαση.
Στην πρώτη εκδοχή θα είμαστε στο μικρότερο εύρος τιμών του πετρελαίου ενώ στην δεύτερη κινούμεθα στο δεύτερο αλλά η χρονική διάρκεια της έντασης είναι άγνωστη οπότε, (στην περίπτωση μικρής διάρκειας) πάλι μπορεί να έχουμε τις «μικρές» επιπτώσεις.
Βεβαίως το Ιράν μπορεί να επιλέξει να μη αντιδράσει καθόλου περιοριζόμενο στην αυξημένη και μακροχρόνια ένταση με το Ισραήλ παρόλο που φαίνεται απομακρυσμένο ενδεχόμενο.
Εάν όμως το καθεστώς του Ιράν αισθανθεί υψηλή πολιτική πίεση θα μπει στην λογική της δεύτερης ομάδας σεναρίων για έναν πρόσθετο λόγο: Να κινητοποιήσει την διεθνή κοινότητα να μεσολαβήσει για να σταματήσει ο πόλεμος. Αυτή θα είναι μία ιδιαίτερα αρνητική εκδοχή των πραγμάτων διότι και σημαντικά αρνητικά αποτελέσματα θα έχει και η διάρκειά της δεν μπορεί να εκτιμηθεί.
Πηγή: ot.gr, 23/6/2025
