ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΚΑΙ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ: 2015-2022

Το κράτος παρεμβαίνει πολύ στην οικονομία και δεν επιτρέπει στον ιδιωτικό τομέα να δημιουργεί πλούτο και θέσεις εργασίας; Ή μήπως το κράτος δεν παρεμβαίνει αρκετά και επιτρέπει στον ιδιωτικό τομέα να λειτουργεί εκτός ελέγχου;

Για να εκτιμήσουμε την απάντηση των Ελλήνων, λάβαμε υπόψη μας δύο σχετικές έρευνες: Η μία είναι της ΔιαΝΕΟσις, «Τι πιστεύουν οι Έλληνες», που μας δίνει απαντήσεις για την περίοδο 2015 έως το 2018 και το 2022. Η δεύτερη είναι του ΕΚΠΑ που παραθέτει ευρήματα για το 2019 και το 2020. Έτσι έχουμε μια πλήρη σειρά απαντήσεων από το 2015 έως το 2022.

Το 2015 υπήρχε η άποψη ότι το κράτος παρενέβαινε υπερβολικά στην οικονομία και αυτό υποστηριζόταν από το 53,8% του πληθυσμού, ενώ το 42,4% υποστήριζε ότι το κράτος δεν παρεμβαίνει αρκετά και επέτρεπε στον ιδιωτικό τομέα να λειτουργεί χωρίς έλεγχο.

Το 2016 το πρώτο ποσοστό έγινε 61% και το δεύτερο 32,1%. Να θυμίσουμε ότι είναι η περίοδος διακυβέρνησης της κοινωνίας και της οικονομίας από τον ΣΥΡΙΖΑ, οπότε ο πληθυσμός είχε την αίσθηση της κρατικής παρέμβασης σε πολύ μεγάλο βαθμό. Εξάλλου, είναι και η περίοδος εφαρμογής του τρίτου μνημονίου, όπου από πολλές απόψεις ήταν εξαιρετικά περιοριστικό για την οικονομική δραστηριότητα. Μάλιστα είχαν εφαρμοστεί τα δύο προηγούμενα και οι απόψεις αυτές ήλθαν να περιγράψουν μια σωρευτική αντίληψη από τους συνεχείς περιορισμούς και απαγορεύσεις που επιβάλλονταν από τα μνημόνια.

Στην επόμενη μάλιστα μέτρηση, το 2018, το σχετικό ποσοστό γίνεται 63% και το ποσοστό των πολιτών που πιστεύουν ότι το κράτος δεν επεμβαίνει αρκετά γίνεται 35,5%.

Το 2018 είναι ο χρόνος λοιπόν που είναι το αποκορύφωμα της αντίληψης ότι το κράτος παρεμβαίνει υπερβολικά στη λειτουργία της οικονομίας. Έκτοτε το ποσοστό αυτό μειώνεται σταδιακά και από 50% το 2020 γίνεται 45,5% το 2022.

Ωστόσο η τάση αύξησης του ποσοστού των πολιτών που πιστεύουν ότι το κράτος δεν επεμβαίνει αρκετά και ότι ο ιδιωτικός τομέας λειτουργεί ανεξέλεγκτα αυξάνεται συστηματικά από το 2016 μέχρι το 2022. Το 2019 γίνεται 39,4% και τέλος το 2022 γίνεται 45,4%, όσο δηλαδή και το ποσοστό αυτών που πιστεύουν ότι το κράτος δεν επιτρέπει στον ιδιωτικό τομέα να δημιουργεί πλούτο και δουλειές. Προφανώς η καινούργια ενισχυτική δύναμη της αντίληψης ότι το κράτος δεν επεμβαίνει αρκετά στην οικονομία είναι ο COVID και η απειλή που αντιπροσώπευε και ίσως και η ενεργειακή κρίση. Ενδεχομένως για το 2022 είναι και το Ουκρανικό.

Συμπερασματικά, οι πολίτες αισθάνονται σταδιακά και αυξανόμενα ότι το κράτος δεν έχει αυξημένη παρουσία στη λειτουργία της οικονομίας. Ουσιαστικά δηλαδή ο COVID και το Ενεργειακό, όπως ήταν αναμενόμενο, λειτούργησαν υπέρ της άποψης αυτής.

Τον Σεπτέμβριο του 2022 που θα έχουμε ένα νέο κύμα έρευνας θα δούμε καθαρότερα τον ρόλο της ουκρανικής κρίσης.

Προς το παρόν να σημειώσουμε ότι η μετακίνηση της κυρίαρχης άποψης στον πληθυσμό αναφορικά με τον ρόλο του δημόσιου τομέα μπορεί να προκλήθηκε  κυρίως από έναν εξωγενή παράγοντα (COVID) αλλά μάλλον ήρθε για να μείνει.

Πρώτη δημοσίευση: εφημερίδα Τα Νέα, 26 Απριλίου 2022