ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΒΕΒΑΙΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΠΟΛΕΜΟΣ

Είναι σαφές ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία οδήγησε σε αύξηση της οικονομικής αβεβαιότητας. Όμως σε γενικές γραμμές λιγότερο απ’ ότι στην πανδημία Covid-19.

Η αβεβαιότητα μετριέται, συνήθως (ΗΠΑ, UK ακόμα και Ελλάδα), με ορισμένους δείκτες που τους παρακολουθούμε κάθε μήνα και μπορεί να αναφέρονται στην συνολική οικονομία (Αβεβαιότητα Οικονομική Πολιτικής, Προσδοκίες Διακύμανσης των Αγορών κ.τ.λ.) ή σε επιχειρήσεις όπου μπορούμε να παρακολουθήσουμε την κύμανση στις πωλήσεις, την απασχόληση κ.τ.λ.

Με οποιοδήποτε όμως δείκτη και εάν την μετρήσουμε έχουμε να κάνουμε μία απλή διαπίστωση: Η αβεβαιότητα των πρώτων μηνών του Covid (Μάρτιος – Απρίλιος 2020) ήταν τριπλάσια από αυτήν του ανώτατου σημείου του πολέμου της Ουκρανίας (Μάρτιος – Απρίλιος 2022) και σήμερα βαίνει μειούμενη.

Όταν οι αναλυτές συνειδητοποιήσαμε την εξέλιξη αυτή μπορέσαμε, πολύ νωρίς, να τοποθετηθούμε για τις εξελίξεις εντός του 2022 και μέχρι στιγμής έχουμε σχετικά ορθές προβλέψεις.

Η αβεβαιότητα γενικότερα επηρεάζει συγκεκριμένους τομείς όπως κυρίως το ενεργειακό, την διαταραχή στις γραμμές εφοδιασμού, τις κυρώσεις που επιβλήθηκαν από την Δύση, εμπορικούς περιορισμούς, χρηματοοικονομικούς περιορισμούς στις Ρωσικές τράπεζες και την προσφυγική κρίση.

Τα κανάλια όμως με τα οποία η αβεβαιότητα εισέρχεται στην οικονομία είναι κυρίως δύο: η μείωση της κατανάλωσης που συνοδεύεται από μείωση της αναμενόμενης ζήτησης και οι επενδύσεις κυρίως με ένα έτος χρονική υστέρηση. Εάν μάλιστα οι πληθωριστικές τιμές χρηματοδοτηθούν από αποταμιεύσεις η μείωση της ζήτησης είναι μικρότερη. Εάν όμως η αβεβαιότητα αυξήσει τις αποταμιεύσεις (προληπτική συμπεριφορά) η πίεση στην ζήτηση είναι μεγαλύτερη. Οι δημόσιες επενδύσεις πλήττονται επίσης: Οι όποιες δυνατότητες των δημοσιονομικού χώρου διατίθενται για την ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής και της ανακούφισης των πλέον ευάλωτων άρα λείπουν από τον προορισμό των επενδύσεων, γεγονός που είναι ιδιαίτερα αισθητό και σε χώρες όπως η Ελλάδα που υστερούμε σημαντικά στον χώρο αυτό (επενδυτικό κενό). Πάντως η διεύρυνση των πληθωριστικών πιέσεων προκαλεί αλλαγή των καταναλωτικών συνηθειών με πρόθεση να διασφαλιστούν οι βασικότερες βιοτικές ανάγκες γεγονός που μεταβάλλει το πρότυπο ζήτησης.

Το ανώτατο επίπεδο αβεβαιότητας (όταν δεν ξέρεις τι δε γνωρίζεις) το έχει ζήσει η ανθρωπότητα σε δύο περιπτώσεις: Στην Μεγάλη Ύφεση του 2008 που δεν γνωρίζαμε ποιος θα πτώχευε την επόμενη ημέρα και βραχυχρονίως σε μία – δύο περιπτώσεις που, στον πόλεμο της Ουκρανίας, έγιναν δηλώσεις περί πυρηνικού πολέμου. Παρόλα αυτά επειδή στην τελευταία περίπτωση δεν επαναλήφθηκαν αλλά ούτε και επιβεβαιώθηκαν πραγματικά καθ’ οιοδήποτε τρόπο, γρήγορα ξεχάστηκε και δεν υπήρξε ισχυρή και μόνιμη άνοδος της αβεβαιότητας.

Σήμερα πλέον εάν ο παράγοντας πυροδότησης της αβεβαιότητας (πόλεμος) αποδυναμωθεί (με οποιοδήποτε τρόπο) θα βρεθούμε σε μία κατάσταση όπου η Ευρωπαϊκή (και η Ελληνική) οικονομία έχει ήδη προεξοφλήσει τις αρνητικές συνέπειες των υπαρχόντων επιπέδων αβεβαιότητας και θα αρχίσει μία αντίστροφη πορεία θετικών επιδράσεων που θα αφορά την οικονομική δραστηριότητα και τις αγορές. Πιθανόν ήδη να βρισκόμαστε στο στάδιο αυτό και υπό κανονικές συνθήκες αναμένουμε την απομείωση των πληθωριστικών πιέσεων μέσα στο καλοκαίρι.

Σε καμία περίπτωση όμως δεν σκεπτόμαστε την προπολεμική κανονικότητα. Ξημερώνει μία διαφορετική ημέρα που θα χρειαστεί πολλή δουλειά και σκέψη για να επανοργανωθεί.

Πηγή: enikos.gr