Στο 5ο OT FORUM μίλησαν ο Παναγιώτης Πετράκης, καθηγητής ΕΚΠΑ, ο Αλέξανδρος Σοφικίτης, Διευθυντής Επενδύσεων Οργανισμών Συλλογικών Επενδύσεων Εθνικής Asset Management ΑΕΔΑΚ καιο Μιχάλης Ευσταθιάδης Director, Assurance, Capital Markets, PwC.
Στο νέο περιβάλλον που φαίνεται να δημιουργείται υπό τις πολιτικές Τραμπ και στον ρόλο των επιχειρήσεων τόσο των ευρωπαϊκών όσο και των ελληνικών μέσα σε αυτό, ώστε να αντεπεξέλθουν με επιτυχία, αναφέρθηκαν ο Παναγιώτης Πετράκης, καθηγητής ΕΚΠΑ, ο Αλέξανδρος Σοφικίτης, Διευθυντής Επενδύσεων Οργανισμών Συλλογικών Επενδύσεων Εθνικής Asset Management ΑΕΔΑΚ και ο Μιχάλης Ευσταθιάδης Director, Assurance, Capital Markets, PwC, μιλώντας στο 50 ΟΤ FORUM, και στο πάνελ με θέμα «”Quo vadis planet?” – Ο οικονομικός αντίκτυπος της εποχής Τραμπ και των γεωπολιτικών αναταράξεων».
Όπως τόνισε ο κ. Πετράκης στους δημοσιογράφους Ελένη Στεργίου και Χρήστο Κολώνα, πέρα από κάθε αμφιβολία συντελείται μια επανατοποθέτηση των οικονομικών σχέσεων. Πρόσθεσε, ωστόσο, ότι θα βρεθούμε μεν μπροστά σε μια Αμερική που αναθεώρησε τη στάση της στον κόσμο, ακόμη, όμως, και τη φρασεολογία που χρησιμοποιεί ο Ντόναλντ Τραμπ, την έχουμε ξανακούσει το 2017-2018.
Συνέστησε «να έχουμε ψύχραιμη αντιμετώπιση των πραγμάτων», γιατί υπάρχει διαφορά ανάμεσα σε αυτά που διακηρύσσει και σε αυτά που υπογράφει και τα μόνα πραγματικά γεγονότα -μέχρι στιγμής- είναι πρώτον η επιβολή των δασμών στην Κίνα -σαφώς υψηλότεροι από οποιουδήποτε αλλού- και το δεύτερον η υπογραφή της συμφωνίας με την Ουκρανία, «που είναι πολύ σημαντικό να δούμε τι λένε», εξηγώντας ότι ουσιαστικά το μήνυμα από τις ΗΠΑ είναι «εμείς θα είμαστε εδώ, απλώς δεν θα είμαστε με τον ρόλο που ήμασταν παλαιότερα».
Από την πλευρά του ο κ. Μιχάλης Ευσταθιάδης επιβεβαίωσε ότι υπάρχει αρκετή αβεβαιότητα και πως ήδη διαφαίνεται μια στροφή από τις εταιρείες από το πώς θα είναι πιο παραγωγικές, στο πώς θα είναι ανθεκτικές στους κραδασμούς της αγοράς, να έχουν την ικανότητα να μπορούν να αντιδράσουν, να μην βρίσκονται στο όριο. Επίσης, είπε, κοιτούν τα βασικά τους ρίσκα, δασμούς, συναλλάγματα κ.λπ. και το ενδεχόμενο χάσμα ανάμεσα στους πληθωρισμούς ΗΠΑ και Ευρώπης και κατ’ επέκταση του συναλλάγματος. Κοιτούν, δηλαδή, οι εταιρείες να προσαρμόζονται καλύτερα.
Αλλαγές στις αγορές
Μιλώντας για τις αλλαγές στις αγορές υπό τις νέες συνθήκες, ο κ. Αλέξανδρος Σοφικίτης είπε χαρακτηριστικά ότι εάν εφαρμοστούν οι δασμοί της τάξης του 25% θα πρόκειται για κάτι που «έχουμε να δούμε από το 1900. Καταλαβαίνετε πόσο μεγάλη θα είναι η επίπτωση» και πρόσθεσε πως «έχουμε μια ανάσχεση της παγκοσμιοποίησης».
Όσον αφορά το κύμα του προστατευτισμού, τόνισε ότι θα μεταφέρει διαρραγή των εφοδιαστικών και παραγωγικών αλυσίδων, μεταφορά της παραγωγής προϊόντων σε συγκεκριμένους γεωγραφικούς πόλους και αρχικά και αναταραχή στην προσφορά των προϊόντων μέσα στις αγορές, αλλαγή του κόστους, πληθωριστικές πιέσεις και επίπτωση στην αγοραστική δύναμη των καταναλωτών. «Μέχρι τώρα είχαμε τις ΗΠΑ που έτρεχαν με ελλείμματα και τους εταίρους της να τρέχουν πλεονάσματα. Οι εταίροι ήταν οι αγοραστές του κρατικού χρέους τω ν ΗΠΑ. Τώρα έχουμε σε αμφισβήτηση το κομμάτι της Αμερικής σαν μιας διαφορετικότητας. Είχαν πολύ μεγάλη οικονομία και θεσμική θωράκιση. Ανεξαρτησία στη νομισματική πολιτική και ρόλο παγκόσμιας υπερδύναμης. Αυτό έκανε το δολάριο προτιμέτο παγκόσμιο νόμισμα. Τώρα, οι πολιτικές της κυβέρνησης Τραμπ και οι παρεμβάσεις του στην Fed, στη μετανάστευση, επηράζουν γενικότερα την οικονομία».
Ο φόβος των επενδυτών, είπε ο κ. Σοφικίτης, είναι αν θα διευρυνθούν τα ελλείμματα. Αυτό, εξήγησε, θα πιέσει τα μακροπρόθεσμα τα επιτόκια των ΗΠΑ και τα κόστη των επιχειρήσεων που βρίσκονται στην επενδυτική βαθμίδα. «Έχουμε μεταφορά από ένα καθαρά μακροοικονομικό περιβάλλον ρίσκου σε ένα περιβάλλον ρίσκου που είναι γεωπολιτικό και συστημικό μακροοιονομικά. Οι κατανομείς κεφαλαίου θα έπρεπε να έχουν διασφάλιση των επενδύσεών τους, γιατί κινδυνεύουμε να δούμε επενδύσεις να φεύγουν από τις ΗΠΑ. Αυτό θα δημιουργήσει πίεση στα μάκρο των ΗΠΑ. Χρειάζεται ασφάλεια και ανθεκτικότητα στην επένδυση των κεφαλαίων», εξήγησε.
Ο κ. Πετράκης προέτρεψε τις αλλαγές στην οικονομία των ΗΠΑ «να τις βλέπουμε στην πραγματική τους διάσταση» και διατύπωσε την εκτίμηση ότι «είμαστε σε έναν καινούργιο κόσμο, αλλά πρέπει να προσέξουμε να δούμε εάν θα είναι εντελώς διαφορετικός ή κάτι στην προέκταση του Τραμπ του 2017-2018, όταν τελικά τα πράγματα καθίσαν σε πιο ομαλή θέση και πιστεύω το ίδιο θα γίνει και τώρα».
Σημείωσε, δε, πως «είμαστε μπροστά σε μεγάλες μεταβολές, αλλά πιστεύω ότι οι επιχειρήσεις θα αναπτύξουν την ανθεκτικότητα που χρειάζεται».
Η ελληνική οικονομία
Όσον αφορά την ελληνική οικονομία, ο κ. Σοφικίτης τόνισε πως πλέον δεν είναι ο αδύναμος κρίκος που υπήρξε μετά το 2010. Ισχυροποιείται, τρέχει με ρυθμούς ανάπτυξης μεγαλύτερους της ΕΕ, το χρέος ως προς το ΑΕΠ μειώνεται, και ίσως για πρώτη φορά δούμε μείωση πραγματικού χρέους σαν πραγματική τιμή, ο πληθωρισμός μπαίνει σε τάση σταθεροποίησης, η ανεργία έχει μειωθεί σημαντικά και οι πολιτικές που βρίσκονται στα σπάργανα για τα επόμενα χρόνια θα καθορίσουν τη συνέχεια αυτής της δημοσιονομικής πορείας της χώρας με τα υψηλά πλεονάσματα.
Ο ίδιος, όμως, πρόσθεσε την αύξηση του risk premium που έρχεται απ’ έξω, η οποία «δεν μπορεί να αφήσει εντελώς ανεπηρέαστη τη χώρα». Εκτίμησε, ωστόσο, πως «η αντίδραση είναι εντυπωσιακή όσον αφορά χρηματιστήριο. Οι απώλειες περιορίζονται σε πολύ μεγάλη ταχύτητα και υπάρχουν κλάδοι, όπως οι τράπεζες που έχουν εντυπωσιακή μεταστροφή μετά τα προβλήματα του 2015, με αποδόσεις κεφαλαίων και μερίσματα που θα ξεπεράσουν τα 5 δισ. το 2025 και τα επόμενα χρόνια». Αντίστοιχα, ως ισχυρό παίκτη ανέφερε τον ενεργειακό κλάδο, έχει, έσοδα, είναι εξωστρεφής.
Η ευκαιρία
Η έξοδος της Κίνας από την εικόνα στη σχέση με τις ΗΠΑ δημιουργεί ένα κενό εξαγωγών στις ΗΠΑ της τάξης των 150 δισ. και οι χώρες που θα ωφεληθούν φαίνεται να είναι η Πολωνία, η Φινλανδία, η Ιρλανδία, η Δανία, είπε ο κ. Πετράκης. «Για εμάς τι ερώτημα είναι τι είδους στρατηγική θα αναπτύξουμε, για να τοποθετηθούμε στα κενά που δημιουργεί ο νέος κόσμος. Είτε στρατηγικές συνεργασίες είτε στρατηγικές ανταγωνισμού, π.χ. στους κλάδους των φαρμακευτικών, της ενέργειας, των data centers. Με άλλα λόγια δημιουργούνται νέες συνθήκες, και νομίζω ότι είναι πραγματικά μια νέα εποχή που νέοι επιχειρηματίες θα την αξιοποιήσουν».
Σε σχέση με το πώς θα αντιδράσει κάθε κλάδος, ο κ. Ευσταθιάδη έδωσε έμφαση στις στρατηγικές βιώσιμης ανάπτυξης προσθέτοντας ότι κάθε κλάδος έχει διαφορετικό τρόπο πώς θα αντιδράσει πώς επηρεάζεται, αλλά και τι στρατηγικές θα εφαρμόσει. Αυτό που βλέπουμε είναι να απευθύνονται περισσότερο στην ενέργεια και να δίνουν έμφαση στο ESG, οπότε πολλά κεφάλαια κατευθύνονται εκεί, είπε, προσθέτοντας ότι «πέρα από αυτό πρέπει οι εταιρείες να μπορέσουν να καταστήσουν ανθεκτική την εφοδιαστική αλυσίδα τους για να μπορέσουν να αντιδράσουν γρήγορα και κατάλληλα σε οποιαδήποτε αντίδραση της αγοράς».
Τεχνολογία
Όσον αφορά την εξέλιξη της τεχνολογίας, ο κ. Πετράκης υπογράμμισε ότι είναι από τα σοβαρότερα mega trends που καθορίζουν το μέλλον της ανθρωπότητας και της οικονομίας. «Στις ΗΠΑ επιταχύνεται περισσότερο από ό, τι στην Ευρώπη», είπε, αναδεικνύοντας αυτή την υστέρηση σε βασικό πρόβλημα της Ευρώπης. «Εχει διστακτική στάση απέναντι στην ανάπτυξη και εφαρμογή της νέας τεχνολογίας. Υπάρχει πεδίο δόξης λαμπρό για τους ευρωπαίους πολιτικούς. Καλά τα μέτρα να ελέγχουμε τις big tech και τα προσωπικά δεδομένα, αλλά δεν υπάρχει ούτε μια ευρωπαϊκή επιχείρηση που να παίζει σε αυτό το επίπεδο. Τα γραφειοκρατικά εμπόδια στην Ευρώπη, στο ενδοευρωπαϊκό εμπόριο, ισοζυγίζονται με 110% δασμούς εάν τα εισαγάγαμε από το εξωτερικό Είναι δηλαδή τόσο πολυδαίδαλος ο σχηματισμός των σχέσεων στην Ευρώπη που εμποδίζουν την ανάπτυξη της εγχώριας αγοράς», σημείωσε, επικαλούμενος και τις σχετικές προειδοποιήσεις του Μάριο Ντράγκι.
«Άρα», κατέληξε ο κ. Πετράκης, «μια αναπροσαρμογή της ευρωπαϊκής πολιτικής απέναντι σε αυτές τις μεταβολές, αλλαγή της στάσης απέναντι στην ανάπτυξη της τεχνολογίας παίζει σημαντικό ρόλο». Ειδικά για την Ελλάδα, σημείωσε ότι υπάρχει εμφανώς προτίμηση για ανάπτυξη σε data centers. «Εάν αποκτήσουμε αυτάρκεια στην ενέργεια και διασυνδέσουμε τον κόσμο στη στρατηγική θέση που βρισκόμαστε, αντλώ περιθώρια αισιοδοξίας», είπε χαρακτηριστικά.
Ο κ. Ευσταθιάδης από την πλευρά του ανέφερε ότι δεν αρκεί το ΑΙ για να αξιοποιήσει κανείς την τεχνολογία, αλλά χρειάζονται υποδομές στις οποίες η Ευρώπη υπολείπεται. Πρόσθεσε, επίσης, ότι το δεύτερο σημαντικό είναι η ίδια η τεχνολογία και πώς μπορεί να τη χρησιμοποιήσει η Ευρώπη, εκφράζοντας αμφιβολία για το κατά πόσο μπορεί να ανταγωνιστεί με οικονομικά οφέλη μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας, και το τρίο, ειδικά για το ΑΙ, πόσο γρήγορα μπορεί να μάθει την πληροφορία. «Εκεί είναι η διαφορά μεταξύ ΕΕ, ΗΠΑ και Κίνας», τόνισε.
«Θα συμφωνήσω ότι είναι διαφορετικά πράγματα, το τι μπορείς να κάνεις, αν αξίζει και πού πρέπει να στοχεύσεις. Για τη χώρα μας, το να δημιουργήσουμε ανταγωνιστικότητα με τα θηρία του διεθνούς ανταγωνισμού είναι δύσκολο. Μπορούμε όμως να βρούμε τα σημεία που έχουμε έμψυχο υλικό, όπως φαίνεται από τα πανεπιστήμια και τις νεοφυείς επιχειρήσεις», είπε ο κ. Σοφικίτης. «Όσον αφορά τις τεχνολογίες, π.χ. στις μπαταρίες που έχουμε ήδη, θα πρέπει να βρούμε ένα κομμάτι. Για να επεκτείνουμε για παράδειγμα τις μπαταρίες, πρέπει να μπούμε σε συγκεκριμένους κλάδους και χρειάζεται πολιτική φτιαγμένη από το ίδιο το κράτος, με στόχευση», τόνισε.
Ανθεκτικό το ΧΑ
Το ελληνικό χρηματιστήριο έχει πολύ μεγάλες αντοχές και ανθεκτικότητα, υπογράμμισε ο κ. Σοφικίτης. Επεσήμανε ότι «εάν καταφέρει να ξεφύγει –που έτσι φαίνεται- από τα γεωπολιτικά προβλήματα, εάν οι εμπορικές σχέσεις δεν καταλήξουν σε σημαντική επιβράδυνση και ύφεση της παγκόσμαις οικονομίας, όλο το υπόλοιπο κομμάτι φαίνεται πολύ ανθεκτικό. Έχουμε εταιρείες leaders, έχουμε εξωστρεφείς επιχειρήσεις, και εταιρείες που αναμένεται να μπουν στο χρηματιστήριο και σε εξαιρετικούς τομείς. Άρα πλαισιώνεται από ένα πολύ καλό εσωτερικό περιβάλλον το ΧΑ και πρέπει να έχουμε τον νου μας στο εξωτερικό περιβάλλον. Προσπαθούμε να έχουμε διαφοροποίηση στις επενδύσεις, επενδύσεις σε ρευστότητα, σε κλάδους με ανθεκτικότητα που μπορούν να δημιουργήσουν αποδόσεις που περιμένουν οι επενδυτές».
Δείτε τη συζήτηση εδώ.
Πηγή: ot.gr, 8/5/2025
