ΠΑΡΑΘΥΡΟ ΕΥΚΑΙΡΙΑΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΤΟΥΡΚΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

Η τουρκική οικονομική πολιτική έχει εκπλήξει κυρίως τους Δυτικούς για την έλλειψη ορθολογισμού και παραδοξότητας. Πολύ υψηλός πληθωρισμός (71% το 2022 και 45% το 2023) που σημαίνει φτωχοποίηση μεγάλων μερίδων του πληθυσμού (παρ’ όλες τις αυξήσεις στους κατώτατους μισθούς και στους δημόσιους υπαλλήλους) και μεγάλη υποτίμηση του νομίσματος. Τον Ιούλιο του 2021 η σχέση τουρκικής λίρας με το δολάριο ήταν 9 αλλά λίγο πριν από τις εκλογές ήταν 19 και σήμερα είναι 23 χωρίς μεγάλη διάθεση να στηριχτεί. Το δημοσιονομικό σχήμα που αποζημιώνει τους κατόχους τουρκικών λιρών για τη διολίσθηση επιβαρύνει το δημοσιονομικό ισοζύγιο. Τα συναλλαγματικά αποθέματα εξαντλούνται και μόνο ο γεωστρατηγικός ρόλος της Τουρκίας και οι σχέσεις με τις χώρες του κόλπου, τη Ρωσία και την Κίνα κρατούν προς το παρόν μακριά το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Η παράδοξη αυτή πολιτική θα οδηγούσε τελικά την τωρινή οικονομία σε μία (επικίνδυνη για μας) εσωστρέφεια και απομόνωση από το διεθνές χρηματοπιστωτικό σύστημα.

Θα κατορθώσουν να μείνει η Τουρκία εκτός ΔΝΤ; Εξαρτάται από τα κεφάλαια που θα απαιτηθούν. Ας μην ξεχνάμε ότι η ανοικοδόμηση επίσης χρειάζεται τεράστια κεφάλαια και η Δύση θα ήταν πρόθυμη να δανείσει εάν η Τουρκία επανέκαμπτε στους κόλπους της. Οι χώρες του κόλπου αμφιβάλλουμε εάν θα στήριζαν το τουρκικό εξωτερικό ισοζύγιο χωρίς όρια και η Ρωσία δεν ήταν στον τομέα αυτόν ποτέ (ιδιαίτερα τώρα) ο πλέον αξιόπιστος εταίρος. Σε έναν βαθμό οι ρώσοι ολιγάρχες βρίσκουν μία εναλλακτική της Κύπρου αλλά δεν είναι δυνατόν να διαμορφωθούν μακροπρόθεσμες σχέσεις.

Νομίζουμε όμως ότι ο Ερντογάν θα προσπαθήσει να κάνει μία αργή πολιτική επιστροφής στην κανονικότητα της πολιτικής (Σουηδία στο ΝΑΤΟ) και οικονομικής πολιτικής βελτιώνοντας σε κάποιον βαθμό τις σχέσεις του με το διεθνές χρηματοπιστωτικό σύστημα. Έτσι ελπίζει ότι ο πληθωρισμός θα γίνει 10% το 2027 και η ανεργία να παραμείνει όπως και σήμερα γύρω στο 10%. Αυτό δεν θα σημάνει επιστροφή στις παλαιότερες καλές εποχές, καλών σχέσεων με τη Δύση, ούτε πολύ γρήγορη επιστροφή στην ορθόδοξη οικονομική πολιτική. Κάτι τέτοιο εξάλλου θα οδηγούσε την Τουρκία σε μία βαθιά ύφεση. Η χαμηλή σχέση δημόσιου χρέους προς ΑΕΠ (35%) του δίνει δημοσιονομικά περιθώρια αντοχής αλλά όχι και τα συναλλαγματικά διαθέσιμα.

Έτσι διαπιστώνουμε ότι ανοίγεται ένα παράθυρο ευκαιρίας ειδικά για την περιοχή μας. Αυτό το είχαμε επισημάνει με σημείωμά μας ενάμιση χρόνο πριν (31/3/2022). Σε αυτό επισημάναμε ότι από τις τουρκικές οικονομικές εξελίξεις «δημιουργείται ένα χρονικό παράθυρο ευκαιρίας συνύπαρξης που πάντως δεν συνδέεται με την αναθεώρηση του τουρκικού αναθεωρητισμού». Στην επανοργάνωση του παραθύρου ευκαιρίας έχουν πλέον συλλειτουργήσει οι τουρκικοί σεισμοί (και η ώριμη ελληνική στάση) αλλά και η επιδείνωση της τουρκικής οικονομίας ιδίως όσον αφορά τις εξωτερικές σχέσεις.

Συνεπώς για τα επόμενα δύο με τρία χρόνια η προσοχή του Ερντογάν θα είναι στραμμένη στη διαμόρφωση των εσωτερικών και εξωτερικών οικονομικών ισορροπιών. Έπειτα πάντως από την περίοδο αυτή η αμυντική θωράκιση της Ελλάδος βελτιώνεται κατακόρυφα. Αυτό και πάλι θα απέτρεπε την επιθετική εκδήλωση του τουρκικού αναθεωρητισμού.

Συνεπώς με ιδιαίτερη προσοχή η Δύση και η Ελλάδα θα μπορούσαν να βελτιώσουν τις θέσεις τους απέναντι στην Τουρκία.

Πρώτη δημοσίευση: εφημερίδα Τα Νέα, 12 Ιουνίου 2023