ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ ΑΒΕΒΑΙΟΤΗΤΑΣ

Σήμερα κατατίθεται στην αρμόδια διαρκή κοινοβουλευτική επιτροπή το προσχέδιο του προϋπολογισμού του 2021. Αντίστοιχη εποχή πέρυσι κατατίθετο ένα αισιόδοξο σενάριο, το οποίο προοριζόταν να καταρρεύσει μέσα στους επόμενους μήνες. Την αντίστοιχη εποχή του χρόνου θα κατατεθεί πάλι ένα δύσκολο προσχέδιο, αλλά με πολλές μεταβλητές να έχουν πια θετικό πρόσημο και να δημιουργούνται θετικότερες προσδοκίες για το μέλλον. Τώρα όμως έχουμε μπροστά μας τη δυσκολότερη δημοσιονομική στιγμή, ένα προσχέδιο γεμάτο μεγάλη αβεβαιότητα. Πρόκειται για ένα χαρακτηριστικό ασύμβατο με την παραγωγή προϋπολογιστικών σχεδίων που από τη φύση τους απαιτούν κάποιες βεβαιότητες.

Όμως το φαινόμενο είναι παγκόσμιο και ευρωπαϊκό. Βεβαίως η Επιτροπή, ακόμα και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο έχουν σηματοδοτήσει δημοσιονομική χαλάρωση και για το 2021 ως γενικό κανόνα. Όμως αυτό δεν είναι αρκετό. Οι σχεδιασμοί θα πρέπει να γίνουν έτσι κι αλλιώς πάνω σε λεπτές ισορροπίες.

Το γαλλικό και ιταλικό προσχέδιο προϋπολογισμού που έχουν γίνει γνωστά διατηρούν τη χαλαρή δημοσιονομική πολιτική σε μία προσπάθεια να αποφευχθούν οι μόνιμες ζημιές στον παραγωγικό μηχανισμό των οικονομιών και στηρίζουν την ανάκαμψη με σημαντική στήριξη στους επενδυτές σε συμφωνία με την αντίστοιχη πολιτική της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.

Τα ελλείμματά τους θα φθάσουν το 7% του ΑΕΠ και στις δύο χώρες όταν φέτος αναμένεται να ξεπεράσουν το 10%. Σε έναν αξιόλογο βαθμό τα έσοδά τους θα υποκατασταθούν από ευρωπαϊκές εισροές. Όμως με την πορεία που έχει το δεύτερο κύμα πανδημίας εκτιμούμε ότι τα δημοσιονομικά ελλείμματα θα ξεπεράσουν το 10% στην Ιταλία και το 12% (!) στη Γαλλία.

Στην Ελλάδα αναμένεται να ακολουθήσουμε παρόμοιες διαδρομές. Το προσχέδιο θα περιλαμβάνει μειώσεις εσόδων, κατάργηση εισφοράς αλληλεγγύης για ορισμένες κατηγορίες φορολογουμένων, παράταση εφαρμογής μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ στην εστίαση, τις μεταφορές, κ.λπ., προβλέψεις για τη μείωση των εργοδοτικών και ασφαλιστικών εισφορών. Παρ’ όλα αυτά τα έσοδα αναμένεται να αυξηθούν λόγω κυρίως των δημοσιονομικών ελέγχων και της ανόδου της οικονομικής δραστηριότητας όπως και οι δημοσιονομικές δαπάνες λόγω της ανάγκης υποστήριξης της πραγματικής οικονομίας.

Ως αποτέλεσμα εκτιμάται ότι το ελληνικό δημοσιονομικό έλλειμμα θα κινηθεί γύρω στο 7,1% με μια υψηλή ανάπτυξη, που θα εκκινεί από το χαμηλά της βαθιάς ύφεσης του 2021, ενώ η σχέση χρέους προς ΑΕΠ θα αρχίσει μια καθοδική πορεία που θα συνεχιστεί τα επόμενα χρόνια.

Στην πραγματικότητα ο κόσμος όλος και όχι μόνο η Ελλάδα έχουν εμπλακεί σε ένα πλαίσιο καταστάσεων που παράγει αβεβαιότητα αλλά και κίνδυνο: Πρόκειται για το επερχόμενο επιδημιολογικό κύμα που συνδυάζει την Covid-19 και την εποχική γρίπη, την ύπαρξη μεγάλης οικονομικής μεταβλητότητας που κρατάει το βλέμμα μας στον πληθωρισμό (προεξέχει ο αποπληθωρισμός, αλλά καραδοκούν πιθανές αυξήσεις στις τιμές), το Brexit και η πιθανότητα άτακτης αρνητικής εξέλιξης στις σχέσεις Ευρώπης και Μεγάλης Βρετανίας που απειλεί και τις δύο με επιστροφή στην ύφεση, η κατάσταση στις αγορές εργασίας με ορισμένους κλάδους (τουρισμός, εστίαση, υπηρεσίες, μεταφορές) να μην είναι εύκολο να ανακάμψουν, και την εξέλιξη στις αμερικανικές εκλογές όπου η ασθένεια Trump (;) έχει επιδεινώσει το σκηνικό. Στην Ελλάδα προστίθεται και η ένταση στην Ανατολική Μεσόγειο που αυξάνει την αβεβαιότητα των επενδυτών και τις δαπάνες άμυνας στην Ελλάδα.

Εξάλλου ο κόσμος εξέρχεται από μια μεγάλη ύφεση που δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι θα αντικατασταθεί από μια ρωμαλέα μεγέθυνση, παρόλο που είναι βέβαιο ότι η ανάκαμψη μπορεί να επιταχυνθεί εάν εμφανιστούν καλά σημάδια στον τομέα των εμβολίων.

Ένας πολύ δύσκολος, λοιπόν, προϋπολογισμός που ελπίζουμε να χρειαστεί να επανεκτιμηθεί προς το θετικότερο και όχι προς το αρνητικότερο. Προς το θετικότερο θα βοηθήσει εάν μεγεθυνθεί η κοινωνική συναίνεση, η οποία βάλλεται εύκολα υπό το βάρος του δεύτερου κύματος της πανδημίας και της άγνοιας ή/και αγνόησης για τα θηριώδη προβλήματα που αντιμετωπίζουμε.

Πρώτη δημοσίευση: εφημερίδα Τα Νέα, 5 Οκτωβρίου 2020