Χ΄ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΣΥΜΠΟΣΙΟ ΛΑΤΙΝΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ

Το «δύσμοιρο» μάθημα των Λατινικών, που έρχεται και παρέρχεται στην μέση εκπαίδευση, επανήλθε πρόσφατα με νομοσχέδιο του Υπουργείου Παιδείας. Είχε καταργηθεί για τις εισαγωγικές εξετάσεις από την προηγούμενη κυβέρνηση με το σκεπτικό ότι οι υποψήφιοι δεν κερδίζουν τίποτα από τη διδασκαλία του αποστηθίζοντας κάποια κείμενα. Η αλήθεια, βέβαια, είναι ότι η διδασκαλία των Λατινικών στο σχολείο πάσχει. Η θεραπεία τους όμως είναι εφικτή, ενώ η κατάργησή τους είναι επιβλαβής για την παιδεία των νέων. Το πρόβλημα, επομένως, δεν θα έπρεπε να αντιμετωπιστεί σύμφωνα με την λαϊκή ρήση «πονάει κεφάλι, κόβει κεφάλι», αλλά με αναθεώρηση της μεθόδου διδασκαλίας και επικαιροποίηση των διδακτικών εγχειριδίων βάσει της πλούσιας ελληνικής και ξένης βιβλιογραφίας. Εξάλλου, η διδασκαλία της λατινικής γλώσσας θα πρέπει να συνδυαστεί με την αντίστοιχη του διαχρονικού ελληνορωμαϊκού πολιτισμού, που θεμελίωσε την Ευρώπη και την πολιτισμική ταυτότητα των πολιτών της.

Γιατί όμως οι Λατινικές, και όχι μόνον, αλλά γενικότερα οι Κλασικές Σπουδές είναι υποβαθμισμένες τόσο στην Ελλάδα όσο και στις περισσότερες χώρες της Ευρώπης;

Την απάντηση δίνει με τον πλέον εμπεριστατωμένο, σαφή και ειλικρινή τρόπο ο καθηγητής της Ιταλικής Λογοτεχνίας  και γνωστός φιλόσοφος Νούτσιο Όρντινε στο βιβλίο του με τίτλο στην Ελληνική : «Η χρησιμότητα του άχρηστου». Ο συγγραφέας μπαίνει βαθιά στη λογική που επικρατεί στη σύγχρονη παγκοσμιοποιημένη κερδοσκοπική πραγματικότητα, που στηρίζεται στη λατρεία της χρησιμότητας της γνώσης της συνδεδεμένης με την αγορά εργασίας. Η λογική αυτή του κέρδους υπονομεύει τους θεσμούς στα σχολεία, στα Πανεπιστήμια και μοιραία οδηγεί στην υπονόμευση των Ανθρωπιστικών Σπουδών και ουσιαστικά των θεμελιωδών  ανθρωπίνων αξιών.

Στη Γαλλία, ο Υπουργός Παιδείας της Κυβέρνησης Μακρόν, δήλωσε ότι κορυφαία προτεραιότητα για τις μεταρρυθμίσεις στην εκπαίδευση είναι η ενίσχυση της διδασκαλίας των Λατινικών και των Αρχαίων Ελληνικών στο σχολείο , γιατί από τις γλώσσες αυτές προέρχεται ο πολιτισμός όλων των Ευρωπαίων. Πρέπει να σταματήσουμε –είπε- να πιστεύουμε ότι η μελέτη τους βαθαίνει τις κοινωνικές διαφορές, αντίθετα είναι εργαλεία βελτίωσης για όλους.

Στις αρχές του Σεπτέμβρη, έγινε στα Ιωάννινα  με εξαιρετική επιτυχία, διαδικτυακά, το 10^ο Πανελλήνιο Συμπόσιο Λατινικών Σπουδών. Ήταν ένα συμπόσιο με την  καθαρά πνευματική και διόλου υλική έννοια της λέξης… λόγω κορωνοϊού!  Παρά την πρωτόγνωρη διαδικασία διεξαγωγής συνεδρίου διαδικτυακά, η συμμετοχή ήταν εντυπωσιακή. Θέμα του Συμποσίου ήταν η «Θρησκεία και Μυθολογία στον ρωμαϊκό κόσμο». Οι εισηγήσεις αναφέρονταν σε ένα ευρύ πεδίο της Λατινικής Λογοτεχνίας , στην ποίηση, τραγωδία, κωμωδία, σάτιρα από την αρχαιότητα μέχρι και την Αναγέννηση. Ομιλητές ήταν λατινιστές όλων των ελληνικών Πανεπιστημίων και της Κύπρου, αλλά και πολλοί νέοι διδάκτορες και μεταδιδάκτορες, αξιόλογοι επιστήμονες, που διδάσκουν σε ελληνικά  και σε γνωστά Πανεπιστήμια του εξωτερικού, και η συμμετοχή τους δίνει νότα αισιοδοξίας για την επιβίωση των Λατινικών.

Στο τέλος του συμποσίου η οργανωτική επιτροπή, που της αξίζουν θερμά συγχαρητήρια,  με πρόεδρο τον διακεκριμένο ομότιμο καθηγητή της Κλασικής Φιλολογίας κ. Δημήτριο Ράιο, είχε σχεδιάσει μια πολύ ενδιαφέρουσα και διαχρονικά χρήσιμη συζήτηση με αντικείμενο τη «Θέση των Λατινικών στο Λύκειο και το Πανεπιστήμιο : διαπιστώσεις και προτάσεις».

Στη συζήτηση έλαβε μέρος  ένας μεγάλος αριθμός διδασκόντων και οι απόψεις και προτάσεις τους αποτελούν, πράγματι, ένα πολύτιμο «ανθολόγιο», που θα μπορούσε να συμβάλει  στο έργο των αρμοδίων της πολιτείας.

Ενδεικτικά μόνον θα αναφέρω τα σημεία, στα οποία οι σύνεδροι τοποθετήθηκαν και συμφώνησαν κατ’αρχήν :

1.επαναφορά του μαθήματος των Λατινικών στην εκπαίδευση με αριθμό ωρών, που θα επιτρέπει στον μαθητή να γνωρίσει σε ένα πρώτο επίπεδο τη γλώσσα σε συνδυασμό με την ιστορία και τη λογοτεχνία του ρωμαϊκού κόσμου, καθώς και η δυνατότητα λειτουργίας κλασικού λυκείου.

2. εύρεση μεθόδου διδασκαλίας που θα ελκύει τον μαθητή να προσεγγίσει το μάθημα χωρίς ανία , και αυτό επιβάλλει  την βελτίωση των εγχειριδίων διδασκαλίας και την επικαιροποίησή τους.

3. επιλογή φιλολόγων για τη διδασκαλία των Λατινικών και επιμόρφωση των διδασκόντων για το νέο πρόγραμμα διδασκαλίας του μαθήματος αυτού.

4. συμπόρευση και από κοινού προσπάθεια των διδασκόντων την Λατινική και την Αρχαία Ελληνική Φιλολογία για την αποκατάσταση της διδασκαλίας των δύο κλασικών γλωσσών στη Μέση Εκπαίδευση.

Ας αντιληφθούμε τελικά εμείς οι Έλληνες αλλά και οι ευρωπαίοι εταίροι μας ότι η κλασική αρχαιότητα αλλά και όσοι σύγχρονοι συγγραφείς εντρυφούν σε αυτήν, προσφέρουν έργο σημαντικό στη σύγχρονη κοινωνία, που δοκιμάζεται από την παγκόσμια κρίση. Τα παραδείγματα του ελληνορωμαϊκού πολιτισμού δεν έχουν αξία μουσειακή, αλλά δύναμη διδακτική και αξία διαχρονική, που δεν θα έπρεπε να αγνοούνται ή να υποβαθμίζονται σε μια εποχή που μοιάζει να έχει φθάσει στα όριά της!