Η ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΩΣ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ ΑΛΤΡΟΥΙΣΜΟΥ ΜΕΤΑΞΥ ΧΙΜΠΑΝΤΖΗΔΩΝ
Με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, συχνά βοηθούμε άλλους, ακόμα κι όταν δεν υπάρχει κανένα όφελος για εμάς ή τους οικείους μας. Αν και ενδείξεις τέτοιας συμπεριφοράς έχουν παρατηρηθεί σε ορισμένα ζώα, μέχρι σήμερα ήταν δύσκολο να τις εντοπίσουμε στους κοντινότερους εξελικτικούς συγγενείς μας.
Ωστόσο, δύο πρόσφατες έρευνες έχουν δείξει ότι οι χιμπαντζήδες επιδεικνύουν τέτοια μορφής συμπεριφορά. «Και οι δύο μελέτες μας παρέχουν στοιχεία που αποδεικνύουν ότι υπάρχουν μορφές συνεργασίας στους κοντινότερους συγγενείς μας που ήταν δύσκολο να καταδειχθούν σε άλλα ζώα πέρα από τους ανθρώπους», ανέφερε ο Brian Hare, εξελικτικός ανθρωπολόγος στο Duke University του Durham, ο οποίος είχε εμπλακεί στην έρευνα.
Στην πρώτη έρευνα, οι ψυχολόγοι Martin Schmelz και Sebastian Grüneisen του Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology στη Λειψία, εκπαίδευσαν έξι χιμπαντζήδες στο Ζωολογικό Κήπο της πόλης να παίζουν ένα παίζουν ένα παιχνίδι, που παίζεται με ζευγάρια. Ένας από το ζευγάρι είχε την επιλογή να τραβήξει κάποιο από τέσσερα σχοινιά, με διαφορετικό κάθε φορά αποτέλεσμα: να πάρει από μόνος του ο συγκεκριμένος χιμπαντζής ένα κομμάτι μπανάνας, να δοθεί σε αυτόν ένα κομμάτι μπανάνας, να πάρουν και οι δύο από ένα κομμάτι μπανάνας ή να δώσει στον άλλο χιμπαντζή την ευκαιρία να πάρει την απόφαση.
Οι ερευνητές είχαν εκπαιδεύσει ένα θηλυκό χιμπαντζή, την Tai, να επιλέγει πάντα το τελευταίο σχοινί. Μετά από αρκετές φορές, όπου η Tai, παραχωρούσε τη θέση της, και οι έξι χιμπαντζήδες τραβούσαν το σχοινί που έδινε αμοιβή και σε αυτήν σε ποσοστό 75%, δείχνοντας ότι εκτιμούσαν το ότι διέτρεχε η Tai τον κίνδυνο να χάσει την αμοιβή της για να τους βοηθήσει.
Θέλοντας να δουν αν οι χιμπαντζήδες ήταν πρόθυμοι να παραιτηθούν από τη δική τους αμοιβή για να ανταμείψουν την Tai για την καλοσύνη της, άλλαξαν τους όρους του πειράματος. Οι χιμπαντζήδες πλέον είχαν την επιλογή είτε να πάρουν αυτοί τέσσερις μπανάνες είτε να πάρουν μαζί με την Tai τρεις. Σε ποσοστό 44% επέλεξαν τη δεύτερη επιλογή, κάτι που έδειξε ότι ένιωθαν την ανάγκη να ανταμείψουν την Tai για τη συμπεριφορά της.
Η δεύτερη μελέτη διερεύνησε το τι παρακινεί τους αρσενικούς χιμπαντζήδες να ρισκάρουν τη ζωή τους κάνοντας αποστολές περιπολίας. Στη ζούγκλα οι αρσενικοί συχνά συνεργάζονται για να προστατέψουν τα όρια της περιοχής τους, όπου είναι σύνηθες να συγκρούονται με αντίπαλους χιμπαντζήδες. Μάλιστα, μετά από ανάλυση δεδομένων σχετικά με τη συμπεριφορά 3.750 χιμπαντζήδων στο Ngogo της Ουγκάντας, τα οποία συλλέχθηκαν τα τελευταία 20 χρόνια, φάνηκε ότι αυτοί που περιπολούσαν δεν είχαν στενές συγγένειες με την ομάδα. Είναι αξιοσημείωτο ότι, αν κάποιος αρσενικός δεν περιπολούσε δεν υφίστατο αντίποινα. Οπότε προκαλεί εντύπωση ότι υπήρχαν πολλοί χιμπαντζήδες που ριψοκινδύνευαν.
Ο επικεφαλής της έρευνας, ανθρωπολόγος Kevin Langergraber, από το Arizona State University, και οι συνεργάτες του πρότειναν τη θεωρία ότι με αυτό τον τρόπο οι αρσενικοί χιμπαντζήδες γίνονται περισσότερο ελκυστικοί στους θηλυκούς. Με αυτή τη θεωρία συμφωνεί και η Anne Pusey, εξελικτική ανθρωπολόγος στο Duke.
Ο Langergraber προσθέτει ότι μια τέτοια συμπεριφορά μπορεί να αποτελεί μια εξελικτική βάση για την ανθρώπινη συνεργασία μέσα σε μεγάλες και ποικίλες κοινότητες. «Ένα από τα πιο περίεργα πράγματα σχετικά με την ανθρώπινη συνεργασία είναι το μεγάλο εύρος της», λέει. «Εκατοντάδες ή χιλιάδες άτομα χωρίς καμία μεταξύ τους σχέση μπορούν να συνεργαστούν για να κατασκευάσουν ένα κανάλι ή να στείλουν έναν άνθρωπο στο φεγγάρι. Ίσως οι μηχανισμοί που επιτρέπουν μια συλλογική δράση μεταξύ των χιμπαντζήδων να λειτούργησε ως υλικό για τη μετέπειτα ανάπτυξη μιας πιο εκλεπτυσμένης συνεργασίας αργότερα κατά την εξέλιξη του ανθρώπου».
Πηγή: Sciencemag.org
