ΑΝΑΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ

Ο οικονομικός κύκλος διακρίνεται από δύο φάσεις: Την ύφεση και την ανάπτυξη. Στην ύφεση διακρίνουμε δύο επιπλέον φάσεις: την αποδιάρθρωση και την αναδιάρθρωση. Η ύφεση διακρίνεται από το γεγονός ότι σε μέσο ετήσιο μέγεθος το ποσοστό μεταβολής του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος είναι αρνητικό. Χρειάζονται δύο συνεχόμενα αρνητικά τρίμηνα για να θεωρήσουμε ότι έχει αρχίσει ύφεση. Το αντίθετο παρατηρείται στην ανάπτυξη, καθώς χρειαζόμαστε δύο συνεχόμενα θετικά τρίμηνα για να αποδεχτούμε ότι έχει σηματοδοτηθεί η ανάπτυξη.

Προφανώς, η φάση της αναδιάρθρωσης σηματοδοτεί το βαθύτερο σημείο της ύφεσης, ενώ ταυτοχρόνως αποτελεί και τον προθάλαμο της ανάπτυξης. Στην ύφεση (αποδιάρθρωση και αναδιάρθρωση) παράγεται ανεργία. Στην ανάπτυξη παράγεται απασχόληση.

Τοποθετώντας τις φάσεις αυτές στην Ελληνική οικονομία, προκύπτει το Διάγραμμα 1.

Διάγραμμα 1. Οι φάσεις της μεγέθυνσης στην Ελληνική οικονομία (% μεταβολή ΑΕΠ).

_{Πηγή: ΔΝΤ (World Economic Outlook Database, October 2012).}

Παρά το γεγονός ότι η αλληλοδιαδοχή των σταδίων είναι υποχρεωτική, κάθε φορά έχει τα δικά της συγκεκριμένα χαρακτηριστικά.

Συνήθως, μετά από χρηματοοικονομικές κρίσεις, οι υφέσεις είναι βαθύτερες ενώ η ανάπτυξη είναι ασθενέστερη και απαιτεί βάθος χρόνου.

Όσον αφορά στην ανεργία, έχει συνήθως δύο χρόνια υστέρηση. Γενικά, έχει παρατηρηθεί στην Ελλάδα ότι 1% θετική μεταβολή στο ΑΕΠ συνοδεύεται από 0,5% έως 0,7% αρνητική μεταβολή στην ανεργία και το αντίστροφο.

Σήμερα στην Ελλάδα, διερχόμαστε τη φάση της Αναδιάρθρωσης. Οι ενδείξεις για αυτό είναι οι παρακάτω:

1. Βελτιώνεται -για πρώτη φορά- η Καθαρή Διεθνής Επενδυτική Θέση της Ελλάδας κατά €34 δις.

2. Σημαντική βελτίωση του διαρθρωτικού δημοσιονομικού ελλείμματος.

3. Το Νοέμβριο του 2012, εκδόθηκε η Πράξη Υπουργικού Συμβουλίου 38 περί των όρων και των εργαλείων της ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών από το ΤΧΣ, ενώ ταυτόχρονα ανακοινώθηκαν επίσημα οι κεφαλαιακές ανάγκες των τραπεζών, οι οποίες κλήθηκαν να ολοκληρώσουν τις διαδικασίες για την άντληση κεφαλαίων έως το τέλος Απριλίου του 2013.

4. Έχει μειωθεί σημαντικά ο κίνδυνος πτώχευσης της χώρας (country risk), κάτι που οδηγεί σε επιχειρηματική και επενδυτική αφύπνιση καθώς και σε βελτίωση της αξίας των επιχειρήσεων (άρα και αφύπνιση του Χρηματιστηρίου).

5. Επιπρόσθετα, μετά από αρκετό καιρό, αυξήθηκαν και οι καταθέσεις στο Ελληνικό τραπεζικό σύστημα.

6. Το Σεπτέμβριο του 2012 το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών παρουσίασε πλεόνασμα. Πρόκειται για τον τέταρτο συνεχή μήνα κατά τον οποίο καταγράφεται πλεονασματικό ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών. Σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις το 2013 θα είναι (ιστορικά) ο πρώτος χρόνος ανάπτυξης θετικού ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών.

7. Από τις αρχές ουσιαστικά του 2012 κι έκτοτε, ο πληθωρισμός εμφανίζει πτωτικούς ρυθμούς και για πρώτη φορά την τελευταία δεκαετία βρίσκεται κάτω από το μέσο πληθωρισμό της Ευρωζώνης, αλλά και κάτω από αυτόν της Γερμανίας. Συγκριμένα, το Νοέμβριο του 2012 ο πληθωρισμός στην Ελλάδα είναι μόλις 0.4%.

8. Το έτος 2012 ο λόγος των τιμών των εμπορεύσιμων προς τις τιμές των μη εμπορεύσιμων αγαθών έφτασε στο 1,14. Η εξέλιξη αυτή δίνει σήμα για μία επιχειρηματική αφύπνιση.

9. Η συνολική αξία των εισαγωγών, χωρίς τα πετρελαιοειδή, κατά το δωδεκάμηνο Νοεμβρίου 2011 - Οκτωβρίου 2012 παρουσίασε μείωση 8,4% σε σύγκριση με το αντίστοιχο δωδεκάμηνο Νοεμβρίου 2010 - Οκτωβρίου 2011, ενώ αντίστοιχα για τις εξαγωγές-αφίξεις η συνολική αξία, χωρίς τα πετρελαιοειδή, παρουσίασε αύξηση 6,8%. Επιπλέον, είναι χαρακτηριστικό ότι το 2009 για κάθε επτά εξαγωγικές επιχειρήσεις που έκλειναν άνοιγε μια, ενώ το 2012 για κάθε μια εξαγωγική επιχείρηση που έκλεινε άνοιγαν τρεις. Έτσι, ποσοστό των εισπράξεων από εμπορεύματα και υπηρεσίες προς το ΑΕΠ από 19% που ήταν το 2009 θα ανέλθει στο 25% το 2012.

10. Το μοναδιαίο κόστος εργασίας (ULC) -βασικός δείκτης έκφρασης του επιπέδου ανταγωνιστικότητας- έχει μειωθεί σημαντικά. Αυτό δείχνει για το 2012 επιστροφή στα επίπεδα ανταγωνιστικότητας του έτους 2007, ενώ το έτος 2013 αναμένεται να βελτιωθεί περεταίρω κοντά στα επίπεδα του 2004.

11. Επίσης, το 2012 βελτιώθηκε η θέση της Ελλάδος στους δείκτες επιχειρηματικότητας της World Bank κατά 22 θέσεις μεταξύ 185 χωρών. Για πρώτη φορά εξελίσσονται μεγάλες επιχειρηματικές συμφωνίες (Εθνική-Eurobank, Alpha-Εμπορική, Aegean-Ολυμπιακή, Forthnet-Wind, κλπ).

Με βάση τις εξελίξεις αυτές δημιουργούνται βασικά ερωτηματικά για τη συμπολίτευση και για την αντιπολίτευση. Για τη συμπολίτευση: Είμαστε ικανοποιημένοι από την εξέλιξη σε όρους αποτελεσματικότητας της εφαρμοζόμενης οικονομικής πολιτικής και της διανομής του πόνου της προσαρμογής; Για την αντιπολίτευση: Είναι δυνατόν να διακοπεί το εφαρμοζόμενο πρόγραμμα αναδιάρθρωσης της οικονομίας; Μήπως, τελικά, ο πολιτικός παράγοντας θα πρέπει να συμφωνήσει στον βασικό άξονα της εφαρμοζόμενης οικονομικής πολιτικής στη χώρα, αφήνοντας το πολιτικό παιχνίδι (εναλλαγή) να εξελιχθεί φυσιολογικά;