ΔΕΙΚΤΕΣ ΕΥΗΜΕΡΙΑΣ: Η ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΣΗ ΑΠΟ ΤΗ ΖΩΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ

Η αποκλειστική συγκέντρωση της προσοχής στους δείκτες οικονομικής μεγέθυνσης, συσκοτίζει την πραγματική επίδοση μίας οικονομίας ως προς το τελικό ζητούμενο, το οποίο είναι ο άνθρωπος και το επίπεδο διαβίωσής του.

Σε πρόσφατη έκθεση του ΟΟΣΑ, σχετικά με το δείκτη ευημερίας των πολιτών αλλά και των συνθηκών διαβίωσής τους, ο οργανισμός εκτιμά ότι «η Ελλάδα πηγαίνει σχετικά καλά με βάση το σύνολο των κριτηρίων ευημερίας, όπως φαίνεται από το γεγονός ότι βρίσκεται κοντά στο μέσο όρο σε έναν μεγάλο αριθμό παραμέτρων του Δείκτη Καλύτερης Ζωής».

Ο δείκτης αυτός υπολογίζεται με βάση ένα πλήθος παραμέτρων που περιλαμβάνουν μετρήσεις για τις εξής βασικές κατηγορίες ευημερίας: Ισορροπία ζωής-εργασίας, αίσθηση ασφάλειας, ικανοποίηση από τη ζωή, υγεία, συμμετοχή στα κοινά, περιβάλλον, εκπαίδευση, κοινωνία, εργασία, εισόδημα και οικία (Διάγραμμα 1). 

Διάγραμμα 1. Σύγκριση της Ελλάδας με το μ.ο. της Ευρωζώνης και με τις χώρες του ΟΟΣΑ σε δείκτες ευημερίας.

_{Πηγή: ΟΟΣΑ (Going for Growth 2013).}

_{Σημείωση: Τα δεδομένα για την Ευρωζώνη δεν περιλαμβάνουν τις χώρες Μάλτα και Κύπρο.}

Από τις παραπάνω μετρήσεις φαίνεται ότι, παρά το γεγονός ότι τα χρήματα δεν μπορούν να αγοράσουν την ευτυχία, αποτελούν ένα ιδιαίτερα σημαντικό μέσο για την επίτευξη υψηλότερων προτύπων διαβίωσης στην Ελλάδα.

Σχετικά με την απασχόληση, το 56% των ατόμων ηλικίας από 15 έως 64 ετών στην Ελλάδα αμείβονται για την εργασία τους, κάτω δηλαδή από το μέσο όρο του ΟΟΣΑ (66%). Επιπρόσθετα, φαίνεται ότι οι γυναίκες αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην εξισορρόπηση καριέρας - οικογένειας. Ταυτόχρονα, οι Έλληνες εργαζόμενοι εργάζονται 2.032 ώρες ετησίως, πάνω από το μ.ο. του ΟΟΣΑ (1.776 ώρες). Σχεδόν το 5% των εργαζομένων εργάζονται επί πολλές ώρες, κάτω από τον μ.ο. του ΟΟΣΑ (9%), αλλά αρκετά πάνω από το μ.ο. της Ευρωζώνης.

Αναφορικά με την εκπαίδευση, το 65% των ενηλίκων ηλικίας 25-64 ετών στην Ελλάδα, έχουν απολυτήριο δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης (κάτω από το μέσο όρο του ΟΟΣΑ - 74%). Ο μέσος Έλληνας μαθητής συγκεντρώνει 473 μονάδες στη λογοτεχνία, τα μαθηματικά και τις επιστήμες στο πρόγραμμα του ΟΟΣΑ για τη Διεθνή Αξιολόγηση των Μαθητών (PISA). Η βαθμολογία είναι χαμηλότερη από το μέσο όρο του ΟΟΣΑ (497 μονάδες).

Σχετικά με την υγεία, το προσδόκιμο ζωής κατά τη γέννηση στην Ελλάδα είναι σχεδόν 81 χρόνια (ανεξαρτήτως φύλου), ένα έτος περισσότερο από το μέσο όρο του ΟΟΣΑ (80 χρόνια).

Κακές είναι οι επιδόσεις στο περιβάλλον, καθώς το επίπεδο των σωματιδίων ρύπων στην ατμόσφαιρα είναι αρκετά χαμηλό για να προκαλέσει πνευμονικές βλάβες, ωστόσο είναι σημαντικά υψηλότερο από το μ.ο. του ΟΟΣΑ. Ταυτόχρονα, κάτω από το μ.ο. του ΟΟΣΑ τοποθετείται η ποιότητα του νερού, με το 69% των ατόμων να δηλώνουν ότι είναι ικανοποιημένοι με την ποιότητα της ύδρευσης (ΟΟΣΑ - 84%).

Αναφορικά με τη συμμετοχή στα κοινά, παρατηρούνται μέτρια επίπεδα κοινωνικής συμμετοχής των πολιτών στην Ελλάδα, όπου το 81% των ανθρώπων πιστεύουν ότι γνωρίζουν κάποιον στον οποίο θα μπορούσαν να βασιστούν σε ώρα ανάγκης, χαμηλότερα πάντως από το μ.ο. του ΟΟΣΑ (90%). Η συμμετοχή στις εκλογές, ένα μέτρο που εκφράζει την εμπιστοσύνη του κοινού στην κυβέρνηση και τη συμμετοχή των πολιτών στην πολιτική διαδικασία, ανήλθε σε 62% κατά τις τελευταίες εκλογές, κάτω από το μέσο όρο του ΟΟΣΑ (72%).

Σε γενικές γραμμές, οι Έλληνες είναι λιγότερο ικανοποιημένοι από τη ζωή τους συγκριτικά με το μέσο όρο του ΟΟΣΑ και της Ευρωζώνης, με το 71% των ατόμων να δηλώνουν ότι έχουν περισσότερο θετικές εμπειρίες (αίσθηση ικανοποίησης για μια επιτυχία, ευχαρίστηση, κλπ) σε σχέση με αρνητικές (πόνος, ανησυχία , θλίψη, ανία, κλπ).

Οι επιδόσεις των χωρών, παρουσιάζονται περισσότερο αναλυτικά αναφορικά με το δείκτη της ικανοποίησης από τη ζωή, στο Διάγραμμα 2.

Διάγραμμα 2. Ικανοποίηση από τη ζωή στην Ευρώπη (2012).

_{Πηγή: ΟΟΣΑ (Going for Growth 2013).}

Ο δείκτης “ικανοποίηση από τη ζωή” για το έτος 2006 παρουσιάζεται στο Διάγραμμα 3, ενώ η μεταβολή του δείκτη για την περίοδο 2000 έως 2006, στο Διάγραμμα 4.

Διάγραμμα 3. “Ικανοποίηση από τη ζωή” στις χώρες του ΟΟΣΑ (2006).

_{Πηγή: ΟΟΣΑ,  2009 (Society at a Glance).}

Διάγραμμα 4. Ποσοστιαία μεταβολή της “ικανοποίησης από τη ζωή” (2000-2006).

_{Πηγή: ΟΟΣΑ,  2009 (Society at a Glance).}

Με βάση τα στοιχεία αυτά, διαπιστώνουμε ότι η κατάταξη της Ελλάδας αναφορικά με το δείκτη της ικανοποίησης από τη ζωή, ενώ παρουσίασε βελτίωση κατά την περίοδο 2000 – 2006, παρουσιάζει επιδείνωση κατά την περίοδο 2006 - 2012.

Στη συνολική μέτρηση της μελέτης του ΟΟΣΑ (του 2013), η Αυστραλία τοποθετήθηκε στην πρώτη θέση ως «το πιο ευτυχές κράτος» του κόσμου, ανάμεσα στις αναπτυγμένες οικονομίες, για τρίτη συνεχή χρονιά. Τις θέσεις της πρώτης πεντάδας συμπληρώνουν οι Σουηδία, Καναδάς, Νορβηγία και Ελβετία. Η σχετική θέση της Ελλάδας είναι η 30η, μεταξύ των 36 χωρών που συμπεριλαμβάνονται στη μελέτη.