ΕΛΛΕΙΜΜΑΤΑ ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΗ ΠΕΙΘΑΡΧΙΑ

Τα αποτελέσματα της έκθεσης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το Φθινόπωρο του 2012 φαίνεται να επιβεβαιώνουν τις προβλέψεις της αντίστοιχης Έκθεσης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής την Άνοιξη του 2012, όσον αφορά στη μη τήρηση των δεσμεύσεων ορισμένων χωρών της ΕΕ για μείωση του ελλείμματος κάτω από 3% το 2013, με βάση το Σύμφωνο Σταθερότητας. Οι χώρες που εμφανίζονται να είναι υπό τον κίνδυνο επιβολής κυρώσεων, όπως υπολογίστηκε την Άνοιξη του 2012, είναι οι Κύπρος, Σλοβενία, Σλοβακία, Γαλλία, Ισπανία, και Ολλανδία (Διάγραμμα 1).

Διάγραμμα 1. Αναμενόμενα επίπεδα ελλείμματος στις χώρες που δε φαίνεται να έχουν τηρήσει τις δεσμεύσεις τους για μείωση του ελλείμματος μέχρι το 2013 (εκτιμήσεις Άνοιξης 2012).

_{Πηγή: European Commission, Economic Forecast, Spring 2012.}

Εξετάζοντας τα αποτελέσματα της τελευταίας έκθεσης του Φθινοπώρου, παρατηρούμε ότι οι χώρες που δε φαίνεται να έχουν τηρήσει τις δεσμεύσεις τους για μείωση του ελλείμματος μέχρι το 2013 είναι οι Κύπρος, Σλοβενία, Σλοβακία (Διάγραμμα 2). Να σημειωθεί ότι η Ισπανία κατάφερε να μεταφέρει το χρονικό ορίζοντα των δεσμεύσεών της στο 2014, υπό το πρίσμα των χαμηλών ρυθμών ανάπτυξης, ενώ η Ολλανδία κατάφερε να επιτύχει τη δημοσιονομική προσαρμογή (European Commission, Economic Forecast, Autumn 2012).

Διάγραμμα 2. Αναμενόμενα επίπεδα ελλείμματος στις χώρες που δε φαίνεται να έχουν τηρήσει τις δεσμεύσεις τους για μείωση του ελλείμματος μέχρι το 2013 (εκτιμήσεις Φθινοπώρου 2012).

_{Πηγή: European Commission, Economic Forecast, Autumn 2012.}

Παρατηρώντας το Διάγραμμα 2 και λαμβάνοντας υπόψη την εφαρμογή διαρθρωτικών μεταβολών, που εφαρμόζονται πλέον στην πλειονότητα των χωρών της Ευρωζώνης, συμπεραίνουμε ότι η Ολλανδία, η Γαλλία και η Σλοβακία αναμένεται το 2013 να βρίσκονται κοντά στο όριο του 3% του ελλείμματος. Το γεγονός αυτό ενισχύει την άποψη ότι θα πρέπει στις χώρες αυτές να εφαρμοστεί η πολιτική που ακολουθήθηκε στην Ισπανία και να τους δοθεί μια επιμήκυνση στην περίοδο επίτευξης του στόχου για τη μείωση του ελλείμματος. Εξαίρεση αποτελεί η Κύπρος, η οποία είναι πιθανό να εισέλθει σε πρόγραμμα δημοσιονομικής προσαρμογής και με αυτόν τον τρόπο να απεμπλακεί από τη δέσμευση του 3%.

Στις χώρες αυτές αναμένεται να επιβληθούν κυρώσεις, αν δεν αλλάξουν τους στόχους των προϋπολογισμών τους ή αν δεν τους δοθεί η περίοδος χάρητος από την ΕΕ προκειμένου να τηρήσουν τις δεσμεύσεις τους.

Αναφορικά με τις υπόλοιπες χώρες της Ευρωζώνης (εκτός από τις χώρες που βρίσκονται υπό καθεστώς δημοσιονομικής προσαρμογής Ελλάδα, Πορτογαλία, Ιρλανδία), αξίζει να σημειωθεί ότι με βάση τις εκτιμήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής την Άνοιξη 2012, δε διατρέχουν κάποιο κίνδυνο επιβολής κυρώσεων, καθώς το έλλειμμα το 2013 για το Βέλγιο υπολογίζεται σε ποσοστό 3,2% (από 3% το 2012), για την Αυστρία 2,7% (από 3,2% το 2012), για τη Γερμανία σχεδόν σταθερό στο 0,3% για τη χρονική περίοδο 2012-2012 και τέλος για την Ιταλία 2,1% (από 2,9% το 2012).

Αναμφίβολα, η διαδικασία διόρθωσης σοβαρών ανισορροπιών, που είναι απόρροια της παγκόσμιας οικονομικής ύφεσης, έχει ξεκινήσει. Η Ευρωζώνη φαίνεται, πλέον, να συγκλίνει σε μια κοινή πορεία, παρά την όποια διαφοροποίηση υπήρχε μέχρι τώρα μεταξύ των χωρών του «πυρήνα» και της «περιφέρειας». Παρατηρώντας την εξέλιξη τριών μακροοικονομικών δεικτών (ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών, μοναδιαίο κόστος εργασίας, δημοσιονομικά ελλείμματα) στην Ευρωζώνη για το χρονικό διάστημα 2007-2013 διαπιστώνουμε τη σύγκλιση αυτή.

Διάγραμμα 3. Εξέλιξη του Ισοζυγίου Τρεχουσών Συναλλαγών στις χώρες της Ευρωζώνης ως ποσοστό του ΑΕΠ.

_{Πηγή: International Monetary Fund, World Economic Outlook Database, October 2012.}

Από το Διάγραμμα 3 συμπεραίνουμε ότι οι χώρες της Ευρωζώνης, τόσο της «περιφέρειας» (Ελλάδα, Ιρλανδία, Ιταλία, Πορτογαλία, Ισπανία) όσο και του «πυρήνα» (Αυστρία, Γερμανία, Βέλγιο), συγκλίνουν προς μια κοινή πορεία από το 2013 και μετά. Οι χώρες της «περιφέρειας» με την εφαρμογή των μέτρων δημοσιονομικής προσαρμογής και των διαρθρωτικών μεταβολών έχουν βελτιώσει την ανταγωνιστικότητά τους μέσω της αύξησης των εξαγωγών έναντι των εισαγωγών τους, προσεγγίζοντας τις χώρες του «πυρήνα».

Ταυτόχρονα, η σύγκλιση προς μια κοινή κατεύθυνση των χωρών της Ευρωζώνης όσον αφορά στην εξέλιξη του δημοσιονομικού ελλείμματος, από το 2013 και μετά, είναι ξεκάθαρη (Διάγραμμα 4). Παρατηρούμε ότι οι χώρες της «περιφέρειας» μειώνουν το δημοσιονομικό τους έλλειμμα, ενώ στη Γερμανία και την Αυστρία παραμένει σχεδόν σταθερό.

Διάγραμμα 4. Εξέλιξη Δημοσιονομικού Ελλείμματος στις χώρες της Ευρωζώνης.

_{Πηγή: International Monetary Fund, World Economic Outlook Database, October 2012.}

Η παρατήρηση του διαγράμματος 5 επιβεβαιώνει την αποτελεσματικότητα της εφαρμογής των διαρθρωτικών μέτρων. Οι χώρες του «πυρήνα» κερδίζουν σε ανταγωνιστικότητα προς μια κοινή πορεία ισορροπίας, σε αντίθεση με τις χώρες της «περιφέρειας».

Διάγραμμα 5. Εξέλιξη του Μοναδιαίου Κόστους Εργασίας στις χώρες της Ευρωζώνης.

_{Πηγή: Ameco, 2012.}

Από το Διάγραμμα 6, παρατηρούμε ότι στην Ευρωζώνη αρχίζει να μειώνεται το έλλειμμα από τα μέσα του 2010 και μετά, όταν στις ΗΠΑ η βελτίωση αυτή παρουσιάζεται από το 2009. Στην Ιαπωνία, παρατηρείται μείωση του ελλείμματος από το 2012 και μετά, ενώ το 2014 αναμένεται να φτάσει σε επίπεδα της τάξεως του -7% του ΑΕΠ .

Διάγραμμα 6. Εξέλιξη του ελλείμματος σε Ευρωζώνη, Ιαπωνία και ΗΠΑ.

_{Πηγή: International Monetary Fund, World Economic Outlook Database, October 2012.}

Τέλος, αναφορικά με το ύψος του δημοσίου χρέους από το 2008 και μετά (Διάγραμμα 7), παρατηρούμε ότι στις ΗΠΑ είναι υψηλότερο σε σχέση με την Ευρωζώνη, ενώ όσο πλησιάζουμε στο έτος 2014 η διαφορά σε επίπεδα χρέους μεγαλώνει. Στην Ιαπωνία το χρέος για όλη την υπό εξέταση περίοδο παραμένει υψηλότερο από τις ΗΠΑ και την Ευρωζώνη. Σημειωτέον ότι από το 2008 και μετά παρουσιάζεται μια ταχύτατη ανάπτυξη του χρέους ως ποσοστό του ΑΕΠ στην Ιαπωνία.

Διάγραμμα 7. Συνολική εξέλιξη χρέους προς ΑΕΠ σε Ευρωζώνη, Ιαπωνία και ΗΠΑ.

_{Πηγή: International Monetary Fund, World Economic Outlook Database, October 2012.}