ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΔΥΝΑΜΙΚΟ ΚΑΙ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗ
Εξετάσαμε πρόσφατα τη νέα τάση μετανάστευσης προς αναζήτηση απασχόλησης στο εξωτερικό που διαμορφώνεται τα τελευταία χρόνια, με το ξέσπασμα της κρίσης, και την σύγκριση που συχνά επιχειρείται με τις πρώτες μεταπολεμικές δεκαετίες. Παρόλα αυτά, οι ομοιότητες σταματούν εδώ.
Σε αντιδιαστολή με την περίοδο εκείνη, οπότε η αποδήμηση του ελληνικού πληθυσμού αφορούσε κατά κανόνα ανειδίκευτο προσωπικό, κατά την πρόσφατη κρίση είναι το πλέον καταρτισμένο επιστημονικό δυναμικό που έχει αναγκαστεί να αναζητήσει καλύτερες προοπτικές στο εξωτερικό. Από το Διάγραμμα 1, παρακάτω, προκύπτει πως η Ελλάδα διατηρεί μικρή μόνο αναλογία εφευρετών στο σύνολο του πληθυσμού της, ενώ αδυνατεί να καλύψει το «κενό» σε επιστημονικό προσωπικό υψηλού επιπέδου από το εξωτερικό («μετανάστες»). Στον αντίποδα κατατάσσονται οι πλουσιότερες χώρες-μέλη του ΟΟΣΑ όπου η αναλογία εφευρετών προς το σύνολο του πληθυσμού καταγράφεται σε ιδιαίτερα υψηλά επίπεδα και οι οποίες κατορθώνουν να προσελκύσουν επιπρόσθετο επιστημονικό δυναμικό από το εξωτερικό.
Οι παραπάνω αδυναμίες έχουν ως αποτέλεσμα, η πλειοψηφία των ελληνικής καταγωγής εφευρετών να δραστηριοποιούνται στο εξωτερικό, κάτι που δεν απαντάται σε καμία άλλη από τις χώρες μέλη του ΟΟΣΑ. Το αντίστοιχο μέγεθος για την αμέσως επόμενη, Σλοβακία, καταγράφεται σε σαφώς χαμηλότερα επίπεδα.
Διάγραμμα 1: Αριθμός εφευρετών που παραμένουν στη χώρα τους, αυτών που μεταναστεύουν στο εξωτερικό (απόδημοι) και αυτών που εισέρχονται από τρίτες χώρες (μετανάστες), ανά 1.000 κατοίκους, και αναλογία των απόδημων εφευρετών σε σχέση με το σύνολο της χώρας τους (απόδημοι και όσοι παραμένουν στη χώρα τους, στο δεξιό άξονα). Τα στοιχεία αφορούν τη δεκαετία 2001-2010.
Φυσικά, η εικόνα που καταγράφεται στο Διάγραμμα 1, δεν αφορά τα τελευταία χρόνια μόνο: Ήδη από τη δεκαετία του 1990 (Διάγραμμα 2) η πλειοψηφία των Ελλήνων εφευρετών δραστηριοποιούνται στο εξωτερικό. Με βάση τα πιο πρόσφατα, όμως, στοιχεία, οι έλληνες εφευρέτες φαίνεται να ακολουθούν τη διεθνή τάση «αποδήμησης» για χώρες που παρέχουν ιδανικότερο περιβάλλον για την ανάπτυξη της έρευνας και της καινοτομίας.
Διάγραμμα 2: Αριθμός εφευρετών που παραμένουν στη χώρα τους, αυτών που μεταναστεύουν στο εξωτερικό (απόδημοι) και αυτών που εισέρχονται από τρίτες χώρες (μετανάστες), ανά 1.000 κατοίκους, και αναλογία των απόδημων εφευρετών σε σχέση με το σύνολο της χώρας τους (απόδημοι και όσοι παραμένουν στη χώρα τους, στο δεξιό άξονα). Τα στοιχεία αφορούν την δεκαετία 1991-2001.
* Κάθε κείμενο που δημοσιεύεται στο InDeep Analysis εκφράζει και βαραίνει αποκλειστικά τον συντάκτη του. Οι αναλύσεις που δημοσιεύονται δεν συνιστούν συμβουλές για οποιουδήποτε είδους δραστηριότητα. Το InDeep Analysis δεν δεσμεύεται από τις πληροφορίες, τις απόψεις και τις αναλύσεις που δημοσιεύονται στην ψηφιακή πλατφόρμα του, και δεν φέρει απολύτως καμία ευθύνη για αυτές.