ΕΠΙΤΕΛΟΥΣ

Η επίσπευση της διαδικασίας για εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας αποτελεί μία θετική εξέλιξη, η οποία υπό προϋποθέσεις μπορεί να ξεκλειδώσει τη στασιμότητα των τελευταίων μηνών.

Από την άλλη πλευρά, δεν μπορούμε να παραβλέψουμε το γεγονός ότι η κυβέρνηση μάλλον σύρθηκε σε αυτή την επιλογή, από την πίεση που άσκησε η καθυστέρηση της αξιολόγησης. Η κυβέρνηση, μετά την κατοχύρωση επαίνων από τους εταίρους μας για την εξέλιξη της οικονομίας, το γνωστό success story, εφησύχασε. Στρατηγικά, σε συνδυασμό με την πρώτη θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης στις ευρωεκλογές, θεώρησε ότι θα μπορέσει να κεφαλαιοποιήσει πολιτικά την επίτευξη των στόχων. Σημαντικό λάθος, καθώς οι έπαινοι ήρθαν ακριβώς λόγω της προόδου που φαινόταν να επιτυγχάνεται. Οι μεταρρυθμίσεις έμειναν απολύτως στάσιμες. Οι μνημονιακές υποχρεώσεις ατόνησαν. Την ίδια στιγμή, οι τραγικοί χειρισμοί στο απλό ζήτημα του ΕΝΦΙΑ, επιδείνωσαν την κατάσταση. Μετά τις εξαγγελίες της αξιωματικής αντιπολίτευσης στη Δ.Ε.Θ., θεωρήθηκε ότι απαιτείται μία εντυπωσιακή κίνηση για να εξισορροπήσει πολιτικά την κατάσταση. Η άκαιρη, ασυντόνιστη, ανώριμη και βεβιασμένη ανακοίνωση της πρόωρης εξόδου από «τα μνημόνια» προκάλεσε την ακύρωση στην πράξη του θετικού momentum που είχε πράγματι δημιουργηθεί κατά το πρώτο εξάμηνο του 2014. Προφανώς, η απόλυτη αδυναμία συμμόρφωσης στις απαιτήσεις της τελευταίας αξιολόγησης, απαιτήσεις που προήλθαν από την «πετυχημένη επαναδιαπραγμάτευση» που αυτή η κυβέρνηση έκανε, δυσχεραίνει ακόμα περισσότερο την κατάσταση. Η Τρόικα δεν έχει νέες απαιτήσεις. Με μόνη εξαίρεση το ύψος του δημοσιονομικού κενού το 2015, σε όλα τα υπόλοιπα σημεία, η ελληνική πλευρά δεν έχει τηρήσει τις υποχρεώσεις της. Και φυσικά, αυτό αδυνατίζει και τη διαπραγματευτική της θέση ως προς το ύψος του δημοσιονομικού κενού.

Οι εκλογές δεν αποτελούν πρόβλημα. Πρόβλημα αποτελεί ο τρόπος που ο πολιτικός κόσμος αντιμετωπίζει το ενδεχόμενο εκλογών. Πολύ σύντομα λοιπόν θα ξέρουμε αν θα γίνουν εκλογές και αν γίνουν, η προεκλογική περίοδος θα είναι σύντομη.

Αν εκλεγεί Πρόεδρος, θα πρέπει άμεσα να γίνει ανασχηματισμός και να ανασυνταχθεί η κυβέρνηση προς την κατεύθυνση των διακηρυγμένων στόχων της. Την απελευθέρωση των αγορών, τη συνέχιση των μεταρρυθμίσεων, τις αποκρατικοποιήσεις, τη μείωση της φορολογίας. Εξάλλου, μόνο έτσι θα έχει την παραμικρή πιθανότητα διεκδίκησης της διατήρησης της εξουσίας στις εκλογές του 2016. Σε κάθε άλλη περίπτωση θα συντριβεί.

Αν πάλι δεν εκλεγεί Πρόεδρος και γίνουν εκλογές, ο λαός θα αποφασίσει αν θέλει να δοκιμάσει η αξιωματική αντιπολίτευση τις ενισχυμένες διαπραγματευτικές αντιμνημονιακές δυνατότητές της ή αν επιθυμεί τη συνέχιση του έργου της παρούσας κυβέρνησης. Στη δεύτερη περίπτωση η παρούσα κυβέρνηση θα βγει ενισχυμένη και δεν χρειάζεται μεγάλη ανάλυση. Στην πρώτη περίπτωση όμως, η αξιωματική αντιπολίτευση θα αναγκαστεί να προσγειωθεί στη σκληρή πραγματικότητα της δημοσιονομικής στενότητας, των ευρωπαϊκών συσχετισμών και της επικοινωνίας με τις «κακές αγορές». Αν σε αυτή την περίπτωση καταφέρει να κερδίσει κάποιου είδους χαλάρωση των δημοσιονομικών στόχων, η εθνική οικονομία θα πάρει μία ανάσα (η οποία υπό όρους μπορεί να λειτουργήσει θετικά). Αν δεν τα καταφέρει, προβλέπω ότι θα ακολουθήσουν γρήγορες πολιτικές εξελίξεις. Μεσοπρόθεσμα, θα υπάρξει σίγουρα όφελος. Αρκεί βεβαίως, στην περίπτωση κακής εξέλιξης της νέας διαπραγμάτευσης, να διατηρηθεί η ψυχραιμία.

Σε κάθε περίπτωση, το Μάρτιο του 2015, το τοπίο θα είναι πολύ πιο καθαρό.

Επομένως, ανεξάρτητα από την έκβαση της εκλογής του Προέδρου της Δημοκρατίας, δημιουργούνται σοβαρές προϋποθέσεις για να σπάσει επιτέλους ο φαύλος κύκλος της εκλογολογίας και της στασιμότητας.

Η πραγματική οικονομία, η κοινωνία, δεν αντέχει την απραξία. Η σταθεροποίηση της οικονομίας είναι αφενός εύθραυστη, αφετέρου έχει επιτευχθεί με όρους που δεν είναι ανεκτοί για σύγχρονη ευρωπαϊκή χώρα, με αναφορά κυρίως στα επίπεδα της ανεργίας.

Σε αυτό το επίπεδο οικονομικής δραστηριότητας δεν θα μείνουμε για πολύ ακόμα. Μεσοπρόθεσμα, είτε θα πάμε γρήγορα πιο πάνω, είτε σταδιακά πιο κάτω. Βραχυπρόθεσμα, η κατάσταση ίσως απαιτείται να χειροτερεύσει, προκειμένου να δημιουργηθούν υγιείς συνθήκες ανάκαμψης. Και ελπίζω σε αυτό το στάδιο να βρισκόμαστε.

ΥΓ. Η αντίδραση του Χρηματιστηρίου είναι απολύτως αναμενόμενη και δεν προκαλεί ιδιαίτερη ανησυχία. Μέχρι να ξεκαθαρίσει το τοπίο, πρέπει να μάθουμε να ζούμε με την έντονη μεταβλητότητα. Οι πολιτικές ερμηνείες των αντιδράσεων των αγορών εκατέρωθεν είναι τόσο άστοχες όσο και αδιάφορες.