ΕΥΡΩΠΗ, Η ΝΕΑ… ΙΑΠΩΝΙΑ;

Με τα επίπεδα πληθωρισμού στη ζώνη του ευρώ να συνεχίζουν τη φθίνουσα πορεία των τελευταίων ετών (χαμηλότερα του +0,3% τον Σεπτέμβριο σε σχέση με τον αντίστοιχο περυσινό μήνα), δεν μπορεί κανείς παρά να προχωρήσει σε σύγκριση με την πορεία της Ιαπωνικής οικονομίας των τελευταίων δύο (και πλέον) δεκαετιών προς τον αποπληθωρισμό. Παρά τις διαβεβαιώσεις του M. Draghi πως η σημερινή κατάσταση στη Ζώνη του Ευρώ δεν συγκρίνεται με το «ξεφούσκωμα» της αγοράς ακινήτων των αρχών της δεκαετίες του 1990 που οδήγησε την Ιαπωνική οικονομία σε στασιμότητα και αποπληθωρισμό, στο Διάγραμμα 1 αποτυπώνεται μία ανησυχητικά παρόμοια εξέλιξη του επιπέδου τιμών.

Διάγραμμα 1. Ετήσιος ρυθμός μεταβολής του επιπέδου τιμών από το υψηλότερο επίπεδο πριν την κρίση στην Ιαπωνία (Νοέμβριος 1990) και την ζώνη του ευρώ (Νοέμβριος 2011).

_{Πηγή: Thomson Reuters Datastream.}

_{Σημείωση: Η τάση περαιτέρω μείωσης του πληθωρισμού στην ζώνη του ευρώ που απεικονίζεται, έχει εκτιμηθεί από την αντίστοιχη εξέλιξη στην Ιαπωνία, προσαρμοσμένη στις αρχικές τιμές της ευρωζώνης.}

Αρκεί να αναλογιστεί κανείς πως μετά από αποτυχημένες προσπάθειες κατά το παρελθόν, η Ιαπωνική κυβέρνηση έχει επιστρατέψει ταυτόχρονα μέτρα νομισματικής, δημοσιοοικονομικής πολιτικής και διαρθρωτικές αλλαγές (τα 3 βέλη των Abenomics). Παρόλα αυτά, το πλέον προφανές αποτέλεσμα της πολιτικής αυτής, η πρόσφατη αποκλιμάκωση του ιαπωνικού γιεν, δεν έχει αρχίσει να συνεισφέρει στην μεγέθυνση της οικονομίας στον βαθμό που αναμενόταν.

Την ίδια στιγμή, στη ζώνη του ευρώ, το τελευταίο εργαλείο νομισματικής πολιτικής της ΕΚΤ (T-LTRO) δεν βρήκε ουσιαστική αποδοχή (αναμένουμε τη συμμετοχή στις πράξεις αγορές ABS από την ΕΚΤ), ενώ η δημοσιοοικονομική πολιτική περιορίζεται από το σύμφωνο σταθερότητας. Τέλος, οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις σε μεγάλες οικονομίες καθυστερούν χαρακτηριστικά.

Μία ακόμα ομοιότητα μεταξύ της περίπτωσης της Ιαπωνίας και των χωρών του κοινού νομίσματος που δεν δημιουργεί αισιόδοξες προοπτικές για την ανάπτυξη στην Ευρωζώνη (και που είναι δυσκολότερο να αντιμετωπιστεί άμεσα) αποτελεί ο αρνητικός –πλέον- ρυθμός μεταβολής του πληθυσμού σε εργάσιμες ηλικίες (Διάγραμμα 2).

Διάγραμμα 2. Ετήσιος ρυθμός μεταβολής πληθυσμού ηλικίας 15-64 ετών σε επιλεγμένες ανεπτυγμένες χώρες του κόσμου.

_{Πηγή: World Bank (Population Total & Population ages 15-64).}