Η ΑΛΛΗ ΟΨΗ ΕΝΟΣ ΧΑΜΠΟΥΡΓΚΕΡ

Το “Big Mac” είναι ένα προϊόν της αλυσίδας Mac Donald's, η τιμή του οποίου αποτελεί για τον “Economist” μέτρο σύγκρισης των ισοτιμιών, παγκοσμίως. Τα «burgernomics», όπως αποκαλούνται διεθνώς, αποτελούν τα τελευταία χρόνια μια έγκυρη προσέγγιση σχετικά με το ποιο νόμισμα πρόκειται να ανατιμηθεί και ποιο να υποτιμηθεί. Βάση της σύγκρισης αυτής είναι ότι το εν λόγω αγαθό παρασκευάζεται κατά τον ίδιο τρόπο και πωλείται σε περίπου 120 χώρες, σε όλο τον κόσμο. Να σημειωθεί ότι για την Ινδία χρησιμοποιείται το “Maharaja Mac”, το οποίο περιέχει κοτόπουλο αντί για βοδινό κρέας.

Η διαμόρφωση του δείκτη “Big Mac” σχετίζεται με τη θεωρία της ισοτιμίας αγοραστικής δύναμης (PPP), σύμφωνα με την οποία οι τιμές και οι συναλλαγματικές ισοτιμίες θα πρέπει να προσαρμοστούν σε μακροπρόθεσμο επίπεδο, έτσι ώστε πανομοιότυπα καλάθια εμπορεύσιμων αγαθών να κοστίζουν το ίδιο σε όλες τις χώρες. Η θεωρία συγκρίνει «καλάθια» με καταναλωτικά αγαθά και υπηρεσίες ανάμεσα σε δύο χώρες. Από αυτή τη σύγκριση προκύπτουν οι ισοτιμίες των νομισμάτων και κατ' επέκταση οι κινήσεις των επιτοκίων στις χώρες αυτές (τα επιτόκια των νομισμάτων τείνουν μακροπρόθεσμα να κινούνται προς τα επίπεδα εκείνα που θα εξισώσουν την αξία των αγαθών και των υπηρεσιών που περιέχουν τα «καλάθια»). Συγκρίνοντας λοιπόν την τιμή του “Big Mac” στις ΗΠΑ με την τιμή πώλησης σε κάποια άλλη χώρα εξάγονται συμπεράσματα για το εάν ένα νόμισμα μια χώρας είναι υπερτιμημένο ή υποτιμημένο έναντι του Αμερικανικού δολαρίου, λαμβάνοντας υπόψη την αγοραστική δύναμη των καταναλωτών.

Ταυτόχρονα, η τιμή των “Big Mac” παγκοσμίως ίσως αποτελεί ένδειξη της επιτυχίας ή μη της δημοσιονομικής προσαρμογής των χωρών της Ευρωζώνης. Από τον Ιούλιο του 2011, ο “Economist” συλλέγει επίσης τιμές των «Big Macs» σε χώρες της ζώνης του Ευρώ. Τα αποτελέσματα είναι ενθαρρυντικά.

Κατά το χρονικό διάστημα Ιανουάριος 2013 – Ιούνιος 2013, στην Ελλάδα η τιμή μειώθηκε δραματικά από €3,3 σε €2,6. Στην Ιταλία και το Βέλγιο, η τιμή μειώθηκε κατά €0,10. Οι τιμές αναπροσαρμόστηκαν προς τα πάνω στη Φινλανδία (€0,35), η Γαλλία (€0,30) και η Εσθονία (€0,05). Η Φινλανδία και η Γαλλία έχουν γίνει πλέον οι δύο πιο ακριβές χώρες, ενώ η Ελλάδα είναι η φθηνότερη χώρα για να αγοράσει κάποιος ένα Big Mac. Η τιμή του Γερμανικού Big Mac κινείται στο μέσο όρο, ενώ η τιμή του Ισπανικού Big Mac είναι χαμηλότερη από ενός Γερμανικού. Παραμένει αρκετά δαπανηρό να τρώει κάποιος fast food στην Ιταλία αν και σε σχέση με τον Ιανουάριο του 2013 η τιμή του Big Mac, έστω και ελάχιστα, έχει μειωθεί από €3,85 τον Ιανουάριο σε €3,75 τον Ιούνιο. Έτσι λοιπόν, η προσαρμογή φαίνεται να επιδρά όχι μόνο σε μεταβλητές όπως το κόστος εργασίας ανά μονάδα προϊόντος, αλλά και στις πραγματικές τιμές (Διάγραμμα 1).

Διάγραμμα 1. Η μεταβολή στην τιμή του “Big Mac” το χρονικό διάστημα Ιανουάριος 2013- Ιούνιος 2013.

_{Πηγή: The Economist.}

Από το Διάγραμμα 2, συμπεραίνουμε ότι η Φινλανδία αποτελεί την πιο ακριβή χώρα στην Ευρωζώνη αναφορικά με την τιμή στο “Big Mac”. Το «Ιταλικό» “Big Mac” κοστολογείται με €3,75, όταν το «Γαλλικό» κοστίζει €3,9 και το Γερμανικό €3,64. Το Big Mac εμφανίζεται τον Ιούνιο του 2011 να έχει υψηλότερη τιμή στην Ιρλανδία και στη Φινλανδία, ενώ τον Ιούνιο του 2013 η τιμή στη Φινλανδία αυξάνεται περισσότερο ενώ στην Ιρλανδία πέφτει κάτω από το μέσο όρο της Ευρωζώνης. Στη Ελλάδα η τιμή του “Big Mac” εμφανίζει αισθητή μείωση στο χρονικό διάστημα μελέτης.

Διάγραμμα 2. Η τιμή του “Big Mac” το χρονικό διάστημα Ιούνιος 2011- Ιούνιος 2013 (σε ευρώ).

_{Πηγή: The Economist.}

Συνολικά, ο δείκτης Big Mac δείχνει ότι η προσαρμογή των τιμών στις χώρες της ΟΝΕ συνεχίζεται. Ωστόσο, οι αυξήσεις των τιμών στη Γαλλία, χωρίς αύξηση των τιμών στη Γερμανία δείχνουν ότι η Γαλλία μπορεί να χάσει το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα από τη Γερμανία. Από το Διάγραμμα 2 φαίνεται πως οι τιμές στη Γαλλία αυξήθηκαν αισθητά από τον Ιούνιο του 2011 στον Ιούνιο του 2013, ενώ στη Γερμανία οι τιμές αυξήθηκαν αλλά σε μικρότερο επίπεδο.

Η ίδια εικόνα παρατηρείται και όταν κάποιος παρατηρήσει τον πληθωρισμό (CPI inflation). Ο πληθωρισμός στη Γερμανία, τους τελευταίους 6 μήνες, ήταν χαμηλότερος από αυτόν την Γαλλίας. Για να επιτευχθεί η προσαρμογή των τιμών με βιώσιμο τρόπο, θα πρέπει τα Γερμανικά Big Macs να γίνουν περισσότερο ακριβά σε σχέση με το μέσο όρο της Ευρωζώνης, ενώ τα Γαλλικά, τα Ιταλικά και τα Ισπανικά Big Macs θα πρέπει να γίνουν φθηνότερα.