Η ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΓΕΡΜΑΝΙΚΗ ΣΥΜΦΩΝΙΑ

Όλοι στην Ευρώπη θα θέλαμε να υπάρξει μία νέα Γερμανική Συμφωνία αποτέλεσμα της συμφωνίας των δύο κομμάτων, που θα αποφάσιζε τη διάσωση του Ευρωπαϊκού κοινωνικού μοντέλου (προσαρμοσμένο στις σύγχρονες συνθήκες) βοηθώντας την Ευρωπαϊκή οικονομία να επανεκκινηθεί. Όμως, οι φόβοι του Πολωνού Πρωθυπουργού, που τόνισε ότι φοβάται πολύ περισσότερο την Γερμανία που δε δρα από την Γερμανία που δραστηριοποιείται ευρωπαϊκά, έγιναν - όπως εξάλλου ρεαλιστικά αναμέναμε - πραγματικότητα.

Στην προγραμματική συμφωνία τους ο ρόλος της Ευρωπαϊκής υπόθεσης είναι σχετικά περιορισμένος. Η συμφωνία είναι μία άσκηση ισορροπίας των δύο κομμάτων (ενός μεγαλύτερου και ενός μικρότερου) που αντιπαρατέθηκαν στις εσωτερικές γερμανικές εκλογές με κυρίαρχη ημερήσια διάταξη τα εσωτερικά θέματα.

Όσον αφορά στις Ευρωπαϊκές υποθέσεις συμφώνησαν στη διατήρηση του οικονομικού Status Quo που έχει διαμορφωθεί σε όλα σχεδόν τα επίπεδα. Βασικό στοιχείο του Status Quo που έχει διαμορφωθεί σε ευρωπαϊκό επίπεδο είναι η προσεκτική προώθηση της Banking Union για τις μεγαλύτερες μόνο τράπεζες (130 περίπου), η ολοκλήρωση των stress tests γι’ αυτές και η συγκρότηση του Single Resolution Mechanism σε συσχέτιση με τον ESM. Υπάρχουν και ορισμένες προδιαγραφές για τον τρόπο που θα επανακεφαλαιοποιηθούν οι μεγάλες τράπεζες (που εκτιμάται ότι θα αναζητήσουν μέχρι 100 δις ευρώ περίπου). Επίσης έχει περιγραφεί και ένας βασικός οδικός χάρτης για να αντιμετωπιστούν τραπεζικά ατυχήματα ανεξαρτήτου μεγέθους.

Ο δεύτερος πυλώνας της Γερμανικής πολιτικής σε ευρωπαϊκό επίπεδο είναι η πολιτική της ECB, η οποία κυρίως παίρνει τη μορφή α) των Long Term Refinancing Operations (LTRO), που αποτελούν κεφάλαια που διοχετεύει η ECB στις ευρωπαϊκές τράπεζες για τη σταθεροποίηση του Τραπεζικού Συστήματος, άρα και από την πίσω πόρτα, τη σταθεροποίηση του ευρωπαϊκού δημόσιου χρέους και β) των χαμηλών επιτοκίων. Ας μην ξεχνάμε ότι υπάρχει, εάν χρειαστεί, και το Outright Monetary Transactions για την άμεση επαναγορά από την ECB δημόσιου χρέους στη δευτερογενή αγορά. Επικοινωνιακά το μειωμένο επιτόκιο της ECB ήρθε με την αντίθεση της Γερμανικής Οικονομικής Πολιτικής. Όμως το Γερμανικό οικονομικό δυναμικό το διατηρούν τα χαμηλά επιτόκια της ECB. Σε διαφορετική περίπτωση η συναλλαγματική ισοτιμία του ευρώ, ιδίως την εποχή αυτή των εξωτερικών οικονομικών πλεονασμάτων, θα είχε απαγορευτικό επίπεδο για τις Γερμανικές εξαγωγές. Συνεπώς η πραγματικότητα είναι αντίστροφη αυτής που εμφανίστηκε. Εξάλλου, η έλευση του πληθωρισμού με τις σημερινές συνθήκες αποπληθωρισμού και παραγωγικού κενού είναι ένας μακρινός κίνδυνος.

Το κρίσιμο πρόβλημα που είναι η Ιαπωνοποίηση της Ευρωπαϊκής οικονομίας (stagnation – deflation) και η παγίδα ρευστότητας που έχει δημιουργηθεί (Zero Lower Bound) δεν υπάρχει στον γνωστό σε εμάς τουλάχιστον ορίζοντα των συζητήσεών τους. Ουσιαστικά, δε θέλουν να αντιμετωπίσουν κατάματα το πρόβλημα της επερχόμενης χαμένης δεκαετίας. Ίσως κάνουν τον υπολογισμό ότι η χαμένη δεκαετία θα είναι για την υπόλοιπη Ευρώπη και όχι για τους Γερμανούς. Απουσιάζει η ενορατική και εάν θέλετε η ηγεμονική διάθεση αντιμετώπισης των Ευρωπαϊκών αναπτυξιακών προβλημάτων.

Το Γερμανικό Status Quo χρειάζεται όμως και ήσυχα πολιτικά νερά σε Ευρωπαϊκό επίπεδο για να μπορέσουν οι απόψεις της austerity να έχουν μία αξιοπρεπή πολιτική παρουσία στο επόμενο ευρωκοινοβούλιο (δε μιλάμε βεβαίως για νίκη). Για να γίνει αυτό χρειάζεται πάνω απ’ όλα μία Γαλλία, μία Ισπανία και μία Ιταλία που θα βρίσκονται σ’ έναν ενάρετο δρόμο (αυστηρότητας πάντως) ασχέτως εάν η Ισπανία, η Πορτογαλία, η Ιρλανδία και η Ελλάδα θα χρειαστούν να κάνουν «κάτι» για το δημόσιο χρέος στα επόμενα δύο χρόνια.

Η Ευρωπαϊκή ανάπτυξη ουσιαστικά σχεδιάζεται να έλθει όχι από την περαιτέρω εμβάθυνση της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας, αλλά και από την υιοθέτηση της νέας Ευρωπαϊκής – Αμερικανικής Εμπορικής Συμφωνίας, την εμπορική επέκταση σε Βαλκάνια και Αν. Ευρώπη (Ουκρανία) και την εμπορική επέκταση προς την Τουρκία.

Το πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Γερμανικής Συμφωνίας που μόλις περιγράφηκε παραπάνω περιέχει και τις προδιαγραφές διαχείρισης του Ελληνικού ζητήματος.

Προφανώς λοιπόν μέχρι τις Ευρωεκλογές η Γερμανική Πολιτική δεν πρόκειται να υιοθετήσει μία μείζονα μεταβολή (π.χ. σύγκρουσης) με την Ελλάδα. Η οικονομική πολιτική στην Ελλάδα εξάλλου ενηλικιώνεται (ή αν θέλετε για τους πιο αισιόδοξους απομνημονιοποιείται). Η εξισορρόπηση του δημοσιονομικού και του εξωτερικού ισοζυγίου το επιτρέπουν. Συνεπώς περισσότερες αποφάσεις θα λαμβάνονται στην Ελλάδα. Βεβαίως η Ελληνική τωρινή διαπραγμάτευση δε μπορεί να κλείσει με υπηρεσιακό υπουργό στη Γερμανία εκτός εάν συμφωνούσαμε στις απίθανες σκέψεις των Τροϊκανών. Συνεπώς μετατίθεται για αργότερα.

Η δύσκολη ενηλικίωση έχει βέβαια μέσα της και τον σπόρο της σύγκρουσης άρα και του πολιτικού ατυχήματος. Ο (θετικός ή αρνητικός) ρόλος της προσωπικότητας και του τυχαίου συμβάντος έχει αυξηθεί έστω και εάν το γενικότερο ευρωπαϊκό πλαίσιο είναι σταθερότερο. Πάντως μέχρι στιγμής έχω την αίσθηση ότι η σταθερότητα του Ευρωπαϊκού πλαισίου θα επικρατήσει ως κυρίαρχη επιρροή στα εσωτερικά πράγματα.

Υ.Γ. Η Ισλανδία μείωσε τα δάνεια ορισμένων δανειοληπτών με άμεσο τρόπο όπως συζητήσαμε σε αυτή τη στήλη για την Ελλάδα. Φαίνεται ότι δεν έχουμε αποκλειστικό προνόμιο στον μη συμβατικό τρόπο σκέψης.