ΜΙΑ ΚΑΙΝΟΥΡΓΙΑ ΕΥΚΑΙΡΙΑ

Το μήνυμα των εκλογών της 17ης Ιουνίου είναι διαφορετικό από αυτό της 6ης Μαΐου. Το εκλογικό μήνυμα της 6ης Μαΐου ήταν το εξής: Να παραμείνει η Ελλάδα στο ευρώ υπό νέες, φιλικότερες συνθήκες και τη διαπραγμάτευση γι’ αυτό να την έχουν κυβερνήσεις συνεργασίας με έμφαση σε αυτούς που δεν συμμετείχαν μέχρι τώρα στην οργάνωση των σχέσεων με την Τρόικα.

Η 17η Ιουνίου έδωσε σ’ ένα βαθμό διαφορετικό πολιτικό μήνυμα. Να παραμείνει η Ελλάδα στο ευρώ υπό νέες, φιλικότερες συνθήκες και τη διαπραγμάτευση γι’ αυτό να την έχουν κυβερνήσεις συνεργασίας με έμφαση σε αυτούς που εξασφαλίζουν μία ομαλή συνέχεια της πορείας της χώρας στην Ευρωζώνη και την ΕΕ.

Πού έγκειται η διαφορά; Ο Ελληνικός λαός δεν έκανε λάθος στους βασικούς υπολογισμούς του:

α) Αναφορικά με την κρίσιμη επιλογή, δηλαδή δραχμή ή ευρώ, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι και οι δύο προοπτικές έχουν μία μεσοπρόθεσμη περίοδο πόνου, αφού και στην περίπτωση της δραχμής τίποτα δεν πρόκειται να είναι εύκολο. Μάλιστα, η δεύτερη περίπτωση έχει το επιπρόσθετο πλεονέκτημα ότι η έκταση του πόνου είναι λίγο ή πολύ γνωστή, ενώ στην περίπτωση της δραχμής είναι γενικά άγνωστη. Εξάλλου, η δεύτερη περίπτωση έχει το επιπρόσθετο πλεονέκτημα της παραμονής στο ευρώ.

β) Ισχυρή αναδιαπραγμάτευση με άδεια ταμεία είναι ανεδαφική προοπτική. Γι’ αυτό και το κενό των ταμείων προσπάθησε πολύ σοφά στις 6 Μαΐου να το γεμίσει με πολιτική συναίνεση που θα οδηγούσε σ’ ένα καλύτερο διαπραγματευτικό αποτέλεσμα.

Στο βάθος, λοιπόν, του συλλογικού του μυαλού ο Ελληνικός λαός κατανόησε πως με το δεδομένο ότι η αντιπολίτευση δεν επρόκειτο να σηκώσει το γάντι της συνευθύνης, αυτά που θα διακινδύνευε με τη σύγκρουση με την Τρόικα θα ήταν περισσότερα από αυτά που θα διακινδύνευε από μία ελεγχόμενη συνέχεια της σχέσης με τις χώρες της Ευρωζώνης. Και έδωσε την εντολή του: Συνεχίστε την ομαλή σχέση με την Ευρωζώνη.

Πρόκειται για εν λευκώ επιταγή ή επιβράβευση του παρελθόντος; Όχι, βέβαια! Δίνει, όμως, μία πολιτική εντολή που αφορά το μέλλον και συμπεριλαμβάνει σ’ αυτήν και την ισχυρή διαπραγμάτευση. Άρα, βλέπει για τον εαυτό του, το πολιτικό σύστημα, την κοινωνία, και την οικονομία μία καινούργια ευκαιρία!

Αυτά από πλευράς προθέσεων του Ελληνικού λαού. Από την πλευρά, όμως, του εξωτερικού περιβάλλοντος; Έστω, δηλαδή, ότι σε εσωτερικούς πολιτικούς όρους έχουμε μία καινούργια ευκαιρία. Σε Ευρωπαϊκούς πολιτικούς και οικονομικούς όρους (εσωτερικούς ή εξωτερικούς) έχουμε μία νέα ευκαιρία;

Πίνακας 1. Η διαμόρφωση των όρων του παιχνιδιού.

Στην Ευρωπαϊκή και παγκόσμια πολιτική σκηνή φαίνεται πως έχουν δημιουργηθεί οι προϋποθέσεις για ν’ ακουστεί η Ελληνική πλευρά. Και οι εκλογές στις ΗΠΑ και η μεταβολή του πολιτικού σκηνικού στην Ευρώπη φαίνεται να προσανατολίζουν το κλίμα προς αυτήν την κατεύθυνση.

Μέχρι σ’ ένα βαθμό. Οι πολιτικές απαιτήσεις που έχει η Ευρωπαϊκή ενοποίηση με το μικρόβιο του ηθικού κινδύνου (πρόκειται για τον κίνδυνο της άρνησης των υποχρεώσεων) που φέρει μέσα του δεν αφήνουν πολλά περιθώρια.

Ίσως, τα σοβαρότερα περιθώρια στην επαναδιαμόρφωση των όρων του παιχνιδιού για την Ελληνική πλευρά να προέρχονται από την Ευρωπαϊκή και παγκόσμια οικονομική κατάσταση. Τα αποτελέσματα της οικονομικής πολιτικής που ακολουθήθηκαν στην Ευρώπη μετά το Μάιο του 2010 είναι εξαιρετικά αρνητικά. Η πολιτική που ακολουθήθηκε (αυστηρή δημοσιονομική πολιτική - αντιπληθωριστική δυναμική) έχει φέρει πενιχρά θετικά αποτελέσματα και υψηλού κόστους αρνητικά. Και μόνο η αβεβαιότητα, με την οποία έχει κληροδοτήσει την Ευρωπαϊκή οικονομική ζωή, αντί της εμπιστοσύνης που υποτίθεται πως θα οικοδομούσε, έχει δημιουργήσει μία εξαιρετικά αρνητική εικόνα αποτελεσματικότητας. Συνεπώς, αναμένουμε από αυτόν τον τομέα να διαμορφωθούν ορισμένες θετικές προϋποθέσεις για την ενίσχυση των Ελληνικών θέσεων, παράλληλα με την εφαρμογή μιας σειράς ευρέως αποδεκτών μεταρρυθμίσεων που θα ενίσχυε τη θέση μας, ουσιαστικά και επικοινωνιακά.

Συμπερασματικά, η Ελληνική πλευρά θα πρέπει ν’ αναπτύξει τη θέση της για να αναδιαπραγματευτεί σε δύο επίπεδα διεκδίκησης. Το πρώτο έχει έναν άμεσο χαρακτήρα και τα αποτελέσματα θα είναι θετικά, ορατά αλλά όχι θεαματικά. Το δεύτερο επίπεδο εκτείνεται μέχρι το τέλος του 2013 και θα αφορά την πορεία της οικονομίας από το 2015 μέχρι το 2017 (όπου τοποθετείται και η έξοδος στις αγορές). Αυτό είναι το καθοριστικό στάδιο. Και στην παρούσα φάση έχουμε όλη τη δυνατότητα να το σχεδιάσουμε και να το υλοποιήσουμε.