Ο «ΑΚΥΡΗΧΤΟΣ» ΠΟΛΕΜΟΣ ΤΟΥ 1897 ΚΑΙ Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΕΞΑΡΤΗΣΗ

Το 1878 η Ελλάδα κατάφερε να ρυθμίσει το μεγάλο εξωτερικό της χρέος, που είχε προέλθει από δάνεια που της είχαν δοθεί για την «ανεξαρτησία» της κατά τα έτη 1824, 1825 και 1833. Μέχρι τότε, είχε τεράστιες δυσκολίες να δανειοδοτηθεί από τις διεθνείς χρηματαγορές. Ωστόσο, κατά την περίοδο 1879-1893 το συνολικό έλλειμμα των δημόσιων προϋπολογισμών ήταν τεράστιο για την εποχή (ανερχόταν σε 471 εκατομ. δραχμές) και ήταν αδύνατο να καλυφθεί με τα κρατικά έσοδα. Μοναδική λύση ήταν η προσφυγή στον εξωτερικό και εσωτερικό δανεισμό, με αποτέλεσμα την περίοδο αυτή να συναφθούν συνολικά εννέα δάνεια, παρά το γεγονός ότι η Ελλάδα είχε ήδη πτωχεύσει δύο φορές (το 1826 και το 1843) και ο δανεισμός της ενείχε κίνδυνο. Τα κέρδη, όμως, για τους δανειστές ήταν πολύ μεγάλα, κάτι που τους επέτρεπε να ριψοκινδυνέψουν. Το συνολικό ονομαστικό ποσό των δανείων έφτασε το ονομαστικό ύψος των 640 εκατομ. χρυσών φράγκων, αλλά η πραγματική τιμή έκδοσης ήταν στο 70% της ονομαστικής τιμής, γεγονός που σήμαινε ότι έφτασαν στην Ελλάδα μόνο 462,5 εκατομ. Με άλλα λόγια, οι δανειστές του ελληνικού Δημοσίου έδωσαν μόνο το 70% της ονομαστικής τιμής των ελληνικών χρεογράφων και είχαν απαίτηση επί του 100%, αποκομίζοντας έτσι επιτόκιο της τάξης του 5% επί της ονομαστικής τιμής. Έτσι λοιπόν, το χρέος αυξήθηκε δραματικά, κάτι που οδήγησε στην πτώχευση του 1893 (τότε ειπώθηκε η ιστορική φράση «Δυστυχώς επτωχεύσαμεν» από τον Χ. Τρικούπη, σε ομιλία του στη Βουλή στις 10 Δεκεμβρίου).

Τέσσερα χρόνια μετά το 1893 (1897), η Οθωμανική Αυτοκρατορία κήρυξε πόλεμο κατά της Ελλάδας, ο οποίος έμεινε στην ιστορία ως ο Ελληνοτουρκικός Πόλεμος του 1897 ή πόλεμος των τριάντα ημερών ή Μαύρο '97 ή Ατυχής πόλεμος. Ο πόλεμος αυτός ήταν αποτέλεσμα της άρνησης της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στο αίτημα διενέργειας δημοψηφίσματος στην Κρήτη προκειμένου ο ίδιος ο κρητικός λαός να δώσει λύση στο πρόβλημα ότι μέχρι τότε η Κρήτη (τυπικά από το 1896 βάσει της Συνθήκης του Βερολίνου) αποτελούσε αυτόνομο τμήμα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας (με ταυτόχρονο έλεγχο των Μεγάλων Δυνάμεων), με όνομα Κρητική Πολιτεία και πρωτεύουσα τα Χανιά.

Ο πόλεμος είχε χαρακτηριστεί ως "ακήρυχτος" από την τότε ελληνική κυβέρνηση και την αντιπολίτευση, λόγω του ότι δε δόθηκε ποτέ διαταγή επίθεσης στο στρατόπεδο των Ελλήνων. Η "οθωμανική εισβολή" κατέληξε σε ήττα της Ελλάδας και στην υποβολή της σε διεθνή οικονομικό έλεγχο ύστερα από απαίτηση της Γερμανίας!  

Η δυσμενής έκβαση αυτού του πολέμου για την Ελλάδα έδωσε την ευκαιρία στους πιστωτές της να εκμεταλλευτούν την πολύ δύσκολη οικονομική και πολιτική κατάσταση που επακολούθησε της ελληνικής ήττας και να επιβάλουν όρους πολύ πιο δυσμενείς στην ελληνική κυβέρνηση για το εκκρεμές θέμα του χρέους της Ελλάδας, αποδεχόμενη (η Ελλάδα) τον έλεγχο της Επιτροπής Διεθνούς Οικονομικού Ελέγχου, από εκείνους που είχαν γίνει αποδεκτοί πριν από την έναρξη του πολέμου. Επίσης, η Ελλάδα υποχρεώθηκε να αποδεχτεί να αποζημιώσει την Τουρκία με το ποσό των 4 εκατομμυρίων τουρκικών λιρών. Μάλιστα, ο Άγγλος G. Perris (1897), έγραψε ότι ο πόλεμος του 1897 ήταν ψευτοπόλεμος, ο οποίος διενεργήθηκε με στόχο την επιβολή διεθνούς οικονομικού ελέγχου στην Ελλάδα.