ΟΙ ΔΥΟ ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ

Μέσα στο ζοφερό παρόν της Ελληνικής κοινωνίας, που συνθέτει η ασκούμενη οικονομική πολιτική παραγωγής ανεργίας για την εξισορρόπηση των βασικών μικροοικονομικών και μακροοικονομικών μεγεθών της Ελληνικής οικονομίας, υπάρχουν και κάποιοι που σκέπτονται για το μέλλον. Ένα μέλλον, που, όπως αυτή τη στιγμή το ατενίζουμε, χωρίς δηλαδή να σχεδιάζεται μία ενεργητική αναπτυξιακή πολιτική, κάποια στιγμή (2013-2014) θα εμφανίσει θετικούς ρυθμούς αύξησης του ΑΕΠ (ό,τι πέφτει πολύ, κάποια στιγμή θα αρχίσει ν’ αυξάνεται) αλλά θα συνεχίσει να παράγει ανεργία. Ακόμα, δηλαδή, και αν εμφανιστούν θετικοί ρυθμοί μεγέθυνσης για κάποιο διάστημα, θα παράγεται ανεργία για λόγους χρονικής υστέρησης. Συνεπώς, χρειάζεται να διατυπωθεί μία αναπτυξιακή μελλοντική οπτική, που θα έχει ως σκοπό να διαμορφώσει έναν ευρύ ορίζοντα οικονομικής πολιτικής με κύριο στόχο τη δημιουργία δυναμικής οικονομικής ανάπτυξης, που θα ανακτήσει μέρος ή όλες από τις υφεσιακές ζημιές της τρέχουσας περιόδου και θα εξασφαλίσει μακροπρόθεσμη μεγέθυνση.

Μία παρόμοια οπτική, αναγκαστικά, θα αναφέρεται στις εξωτερικές οικονομικές σχέσεις της Ελληνικής οικονομίας. Συνεπώς, δεν μπορεί παρά να είναι μέρος μίας αντίστοιχης οπτικής της εξωτερικής πολιτικής.

Τα τελευταία είκοσι χρόνια, και υπό τον καταλυτικό ρόλο της ένταξης της Ελληνικής οικονομίας στην Ευρωζώνη, η Ελληνική οικονομική δραστηριότητα επεκτάθηκε πέραν των Βορείων Συνόρων μας προς τη Ν.Α. Ευρώπη. Η επέκταση στηρίχθηκε στην επεκτατική πολιτική του τραπεζικού κεφαλαίου, το οποίο, στηριζόμενο στο ευρώ, διεύρυνε σημαντικά την παρουσία του στις χώρες αυτές (Πίνακας 1). Ουσιαστικά, δημιουργήθηκε μία Βόρεια διαδρομή διεύρυνσης της Ελληνικής οικονομικής δραστηριότητας, που στη συνέχεια διευκόλυνε εκατοντάδες Ελληνικές επιχειρήσεις και Ελληνικά στελέχη επιχειρήσεων και εργαζόμενους να εγκατασταθούν στις χώρες αυτές (έφτασαν περίπου τις 100.000).

Πίνακας 1. Υποκαταστήματα Ελληνικών τραπεζικών ιδρυμάτων στο εξωτερικό (στοιχεία 31/12/2011).

_{Πηγή: Ελληνική Ένωση Τραπεζών.}

_{Σημείωση: Στις παρενθέσεις παρουσιάζεται ο αριθμός των εργαζομένων στα υποκαταστήματα.}

Ουσιαστικά, η Βόρεια αυτή διαδρομή εξυπηρέτησε τις αναπτυξιακές ανάγκες του Ελληνικού τραπεζικού βιομηχανικού τομέα και του τομέα των υπηρεσιών.

Η μετέπειτα διάσωση της Ελληνικής οικονομίας, εκτός του ότι εξασφαλίζει τη σταθεροποίηση του εσωτερικού της οικονομίας, εξασφάλισε παράλληλα και τη σταθεροποίηση της Ελληνικής παρουσίας στις περιοχές αυτές και κατ’ επέκταση την οικονομική σταθεροποίηση των περιοχών αυτών. Είναι, δηλαδή, εμφανές ότι ένα μέρος της σκοπιμότητας για τη σταθεροποίηση της Ελληνικής οικονομίας αφορούσε και στη σταθεροποίηση των οικονομικών αυτών.

Έτσι, η Βόρεια Διαδρομή παρέμεινε ανοιχτή στις παρούσες και μελλοντικές εγχώριες οικονομικές δυνατότητες.

Οι γενικότερες όμως γεωστρατηγικές και οικονομικές εξελίξεις μας κάνουν να κοιτάξουμε και στα νοτιοανατολικά μας.

Η άνοδος του κόστους του κεφαλαίου και του φυσικού αερίου, η τάση εξάντλησης των παγκόσμιων αποθεμάτων και οι γενικότερες πολιτικές εξελίξεις στην περιοχή αυτή ανέδειξαν τη σημασία των αποθεμάτων φυσικού αερίου (κυρίως) του Ισραήλ, της Κύπρου και της Ελλάδας. Τα ευρήματα αυτά συνδέονται με το ζήτημα της ΑΟΖ, που σε πολλά σημεία δεν έχει οριοθετηθεί στην ευρύτερη αυτή περιοχή. Η αστάθεια στη Συρία και η προϊούσα απομόνωση του Ισραήλ, λόγω κυρίως της ανόδου των δυνάμεων της Αραβικής Άνοιξης, δείχνουν πλέον την επιδίωξη της «διάνοιξης» ενός διαδρόμου συμφερόντων που ξεκινά από την Ελλάδα (Ευρωπαϊκή Ένωση), διέρχεται από την Κύπρο (Ευρωπαϊκή Ένωση), το Ισραήλ, την Παλαιστίνη, την Ιορδανία και φθάνει (γιατί όχι) στο Ιράκ και στο Ιράν. Μπορεί σήμερα να φαίνονται αδύνατες κάποιες από τις διασυνδέσεις αυτές, αλλά τα Ελληνικά συμφέροντα είχαν πάντοτε αλάθητη οπτική προς την κατεύθυνση αυτή. Ο ενοποιητικός παράγοντας της οπτικής αυτής είναι τα Ευρωπαϊκά Συμφέροντα προς τις πηγές ενέργειας της περιοχής και η παροχή υγιών δυτικών διεξόδων προς το Ισραήλ.

Μέσα από αυτή την Ανατολική Μεσογειακή Διαδρομή μπορούν ν’ αναπτυχθούν πλήθος αναπτυξιακών συμφερόντων της Ελληνικής προέλευσης, ενεργειακού και ναυτιλιακού χαρακτήρα. Περισσότερο, όμως, από όλα είναι φανερό ότι αναπτύσσονται γεωστρατηγικά συμφέροντα σταθερότητας που για τον Ελληνισμό περιλαμβάνουν στον πυρήνα τους την Κύπρο. Τα συμφέροντα αυτά περιλαμβάνουν, βεβαίως, τη σύσφιξη όλων των δυνατοτήτων οικονομικής συνεργασίας, συμπεριλαμβανομένης και της πολύ σημαντικής οικονομικής δύναμης της περιοχής, την Τουρκία.

Οι δύο αυτές διαδρομές (η Βόρεια και η Ανατολική - Μεσογειακή) αποτελούν τις μελλοντικές προοπτικές της Ελληνικής Οικονομικής Εξωτερικής Πολιτικής.