ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΑΠΟΤΙΜΗΣΗΣ ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΣΗΣ

Η εξέλιξη των διαπραγματεύσεων με τους εταίρους παρουσιάζει μία ιδιόρρυθμη εικόνα. Άλλοτε βραδυπορεί, άλλοτε επιταχύνεται και άλλοτε ακολουθούν διαστήματα άγνωστης πορείας. Πέρα όμως από το ρυθμό εξέλιξης της διαπραγμάτευσης υπάρχει και το πλαίσιο στο οποίο κινείται (ποια είναι τα συστατικά στοιχεία της διαπραγμάτευσης) και βεβαίως τα κριτήρια με τα οποία μπορεί να κριθεί αν εξελίσσεται προς μία ορθή κατεύθυνση ή όχι.

Αντιδιαστέλλουμε την οικονομική σημασία από την πολιτική αξία των αποτελεσμάτων της διαπραγμάτευσης περιοριζόμενοι στην οικονομική σημασία. Αυτό είναι ένα σημαντικό σημείο διότι π.χ. η κυβέρνηση από την παράταση της διαπραγμάτευσης μπορεί να αντλεί σημαντικά οφέλη σε πολιτικό επίπεδο, αλλά αυτό να μην αφορά την οικονομική αξιολόγηση του αποτελέσματος της διαπραγμάτευσης

Βεβαίως, θα ήταν πιο ασφαλές οι διαπραγματεύσεις να είχαν ολοκληρωθεί και να κάνουμε μία αποτίμηση των αποτελεσμάτων. Αυτό θα πρέπει να γίνει αργότερα. Τώρα, κατά την εξέλιξη των διαπραγματεύσεων μπορούμε να συμβάλλουμε θετικά συζητώντας για το πλαίσιο εξέλιξής της έτσι ώστε να υπάρχει η δυνατότητα διόρθωσης της πορείας της, εάν απαιτείται.

Συνεπώς το παρόν σημείωμα δεν περιέχει αξιολογικές κρίσεις αλλά τοποθετεί ένα πλαίσιο για την πραγματοποίηση των κρίσεων αυτών.

Ο θεωρητικός κανόνας αξιολόγησης μίας διαδικασίας όπως αυτής με τους εταίρους μπορεί να έχει μία πολύ απλή γνωστή (θεωρητικά) αφετηρία: Καλό θα ήταν να είχαμε μία διαπραγμάτευση που θα επιτύχει ένα άριστο σημείο σε σύγκριση με την πρότερη κατάσταση (πρότερη κατάσταση = εάν δεν είχε προηγηθεί η πολιτική μεταβολή και η σχέση με τους δανειστές συνέχιζε όπως ήταν πριν). Με άλλα λόγια θα πρέπει το αποτέλεσμα της διαπραγμάτευσης σε σύγκριση με την προηγούμενη κατάσταση να επιτύχει το ίδιο επίπεδο ευημερίας και έστω ένας πολίτης να είναι σε καλύτερη κατάσταση. Αυτή είναι η ελάχιστη επιτυχής διαπραγμάτευση.

Mπορούμε πιο εύκολα να αντιληφθούμε τι σημαίνει σταθερή κατάσταση και δυσκολότερα να οριοθετήσουμε τη βελτίωσή της. Πάντως και η διατήρηση και η βελτίωση μπορούν και πρέπει να κρίνονται σε όρους α) αντιμετώπισης της φτώχειας, β) εισοδηματικής βελτίωσης, γ) κατανομής του εισοδήματος και δ)σε όρους ανάπτυξης και μεγέθυνσης.

Στην προσπάθεια κατασκευής ενός πλαισίου αξιολόγησης της πορείας της διαπραγμάτευσης μπορούμε να διακρίνουμε δύο επίπεδα ανάλυσης: Ένα στατικό συγκριτικό επίπεδο και ένα δυναμικό. Η στατική συγκριτική στατιστική ανάλυση μπορεί να αναφέρεται σε δύο επίπεδα σύγκρισης:

α) Μία σύγκριση με την κατάσταση του προγράμματος που υπήρχε εάν τίποτα δεν άλλαζε,

β) Μία σύγκριση με το κόστος και το όφελος που σχετίζεται με τη διαπραγμάτευση.

Έτσι εάν ΥΚ είναι η κατάσταση εάν δεν άλλαζε τίποτα, ΝΚ η νέα κατάσταση, C το κόστος που προκαλείται στην οικονομία από τη διαπραγμάτευση, Ο το όφελος που θα προκληθεί από τη διαπραγμάτευση, η διαπραγμάτευση θα είναι επιτυχής εάν ισχύει ότι η ΝΚ > (YΚ + Ο - C). Δηλαδή, η νέα κατάσταση θα είναι προτιμητέα από την κατάσταση όπως θα ήταν εάν δεν άλλαζε τίποτε και είναι σε θέση να αντισταθμίσει το κόστος που προκαλεί η παράταση της διαπραγμάτευσης από το νέο όφελος στην οικονομία συν ένα ελάχιστο θετικό υπόλοιπο. Όπως μάλιστα αναφέραμε οι δείκτες αυτοί μπορούν να αναφέρονται είτε σε όρους αντιμετώπισης της φτώχειας και κατανομής του εισοδήματος, είτε σε όρους ανάπτυξης.

Όμως η παραπάνω συγκριτική ανάλυση δε λαμβάνει υπόψη της τις καινούργιες καταστάσεις μέσα στις οποίες εξελίσσεται η πορεία των διαπραγματεύσεων. Η Ευρώπη σίγουρα είναι αρκετά διαφορετική από αυτή που υπήρχε το 2010. Το 2010 ήταν μία Ευρώπη που κυριαρχείτο από τη δημοσιονομική αυστηρότητα, και για την επικράτησή της είχε βοηθήσει και η ελληνική υπόθεση. Σήμερα όμως είναι μία Ευρώπη υπό συνθήκες νομισματικής ποσοτικής χαλάρωσης και δημοσιονομικής πειθαρχίας (όχι αυστηρότητας) που είναι πολύ διαφορετική κατάσταση. Αλλιώς λοιπόν είναι να επιτυγχάνεται εισροή 100 ευρώ υπό συνθήκες δημοσιονομικής αυστηρότητας και διαφορετικό όταν επιτυγχάνει εισροές 100 ευρώ υπό συνθήκες ποσοτικής χαλάρωσης. Με άλλα λόγια αλλιώς είναι να κάνεις μία συμφωνία με μία Ευρώπη που το 2010 εισερχόταν στην ύφεση και αλλιώς είναι με μία Ευρώπη που φαίνεται να βγαίνει από την ύφεση.

Με βάση το πλαίσιο αυτό, όταν θα έχουμε κάποια συγκεκριμένα αποτελέσματα θα μπορούν να γίνουν συγκεκριμένες σκέψεις για την αποτελεσματικότητα της παρούσας διαδικασίας αναφορικά με τους επιδιωκόμενους στόχους αλλά αυτό είναι αντικείμενο άλλου σημειώματος.