ΤΑΛΕΝΤΟ ΑΝΤΙ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ

Περισσότερο από έναν αιώνα πριν, ο Άγγλος οικονομολόγος A. Marshall παρατήρησε ότι οι καλύτεροι άνθρωποι σε κάθε τομέα (εστιάζοντας στους τραγουδιστές της Όπερας, στους ζωγράφους και στους μάνατζερ), γινόντουσαν πλουσιότεροι όταν οι πελάτες τους γινόντουσαν πλουσιότεροι. Μια αγορά στην οποία οι πλούσιοι γίνονται πλουσιότεροι είναι αυτή την οποία αποκαλεί η C. Freeland "φαινόμενο Marshall”, στο βιβλίο της που φέρει τον τίτλο «The Plutocrats».

Το «φαινόμενο Rosen» φαίνεται να ενίσχυσε την άποψη αυτή. Στο Πανεπιστήμιο του Σικάγο ο οικονομολόγος S. Rosen συμπέρανε πώς η σημερινή τεχνολογία επιτρέπει στους καλύτερους εργαζόμενους σε κάθε τομέα να γίνουν γνωστοί σε ένα ευρύτερο κοινό από ότι στο παρελθόν. Για παράδειγμα, αναφέρει ότι ο Luciano Pavarotti κατάφερε να κερδίσει πολύ περισσότερα από τον Elizabeth Billington, το μεγαλύτερο αστέρι της όπερας στην εποχή του Marshall, επειδή η φωνή του ηχογραφήθηκε σε CD και επιπλέον μεταδόθηκε από την τηλεόραση. Αλλά το “αποτέλεσμα Marshall” και το “αποτέλεσμα Rosen” είναι μόνο η αρχή της ιστορίας.

Μια πιο σύγχρονη εκδοχή παρουσιάζεται από τη Freeland και αποκαλείται “φαινόμενο Martin”. Σύμφωνα με τον R. Martin, ενώ ένας αγώνας μεταξύ κεφαλαίου και εργασίας κυριαρχούσαν στην οικονομία για ένα μεγάλο μέρος του δέκατου ένατου και του εικοστού αιώνα, η νέα πάλη εμφανίζεται πλέον μεταξύ του κεφαλαίου και του ταλέντου. Τα αποτελέσματα είναι εμφανή σε πολλούς κλάδους. Για παράδειγμα, τα αστέρια του αθλητισμού, λαμβάνουν πλέον ένα μεγαλύτερο μερίδιο των συνολικών εσόδων του πρωταθλήματος στο οποίο συμμετέχουν σε σχέση με το παρελθόν. Ο θρίαμβος και η συμβολή του ταλέντου είναι περισσότερο εντυπωσιακή στον τομέα των οικονομικών, όπου τα στελέχη των εισηγμένων χρηματοπιστωτικών επιχειρήσεων κερδίζουν περισσότερα από ότι τα στελέχη των μη χρηματοοικονομικών εταιρειών, και οι κορυφαίοι 25 διαχειριστές hedge funds κερδίζουν περισσότερα από ότι το σύνολο όλων των διευθύνων συμβούλων (CEOs) του S&P 500.

Προκειμένου να αποδώσει μια εξήγηση στο θρίαμβο που επιτυγχάνει το ταλέντο στον κόσμο των επιχειρήσεων, η Freeland επικαλείται το γεγονός ότι οι CEOs (Chief Executive Officer) συχνά κυριαρχούν στα διοικητικά συμβούλια τα οποία θέτουν και τους δικούς τους μισθούς. Οι οικονομολόγοι αποκαλούν αυτό το είδος της αυτο-διαπραγμάτευσης ως “το πρόβλημα της αντιπροσώπευσης” (agency problem). Απόδειξη του προβλήματος της αντιπροσώπευσης είναι ότι το ταλέντο στις ιεραρχικά υψηλές θέσεις ανταμείβεται πολύ περισσότερο από ότι το ταλέντο στις ιεραρχικά χαμηλές θέσεις εργασίας. Είναι χαρακτηριστικό το αποτέλεσμα έρευνας σύμφωνα με την οποία το 10% της αύξησης της αξίας της εταιρείας συσχετίστηκε με αύξηση κατά 3% της αμοιβής του διευθύνοντος συμβούλου, και μόνο κατά 0,2% με μια αύξηση της αμοιβής των υπολοίπων εργαζομένων.