Η υιοθέτηση της πολιτικής εσωτερικής υποτίμησης, που ακολουθείται τα τελευταία χρόνια, βασίζεται στην υπόθεση πως η μειωμένη εσωτερική ζήτηση θα οδηγήσει σε μία σταδιακή αναδιάρθρωση των εγχώριων παραγωγικών συντελεστών προς τον τομέα των εμπορεύσιμων αγαθών και την προώθηση των εξαγωγών. Είναι γεγονός πως ο βασικός δείκτης ανταγωνιστικότητας («πραγματική» αποτελεσματική συναλλαγματική ισοτιμία, real effective exchange rate) της ελληνικής οικονομίας βελτιώνεται σταδιακά τα τελευταία χρόνια, τη στιγμή που ο δείκτης ονομαστικής ισοτιμίας άρχισε να αποκλιμακώνεται, του τελευταίους μόλις μήνες, ακολουθώντας την πορεία του κοινού ευρωπαϊκού νομίσματος (Διάγραμμα 1). Η περαιτέρω υποχώρηση του ευρώ έναντι του δολαρίου (ειδικά στο ενδεχόμενο νομισματικής χαλάρωσης εκ μέρους της ΕΚΤ) αναμένεται να υποβοηθήσει την αργή πορεία βελτίωσης της ελληνικής ανταγωνιστικότητας.
Διάγραμμα 1. Εξέλιξη του δείκτη ονομαστικής και πραγματικής συναλλαγματικής ισοτιμίας (100 = Δεκέμβριος 2009).
Πηγή: Επεξεργασία μηνιαίων στοιχείων Τράπεζας Διεθνών Διακανονισμών http://comtrade.un.org/monthly/Public/ReleaseInfo.aspx.
Παρόλα αυτά, όπως έχουμε αναφέρει στο παρελθόν, μεγάλο μέρος της «διόρθωσης» της ανταγωνιστικότητας έλαβε πρωτίστως τη μορφή μείωσης των εισαγωγών, αντί της (περισσότερο επιθυμητής από πλευράς θετικής συμβολής στο ΑΕΠ) αύξησης των ελληνικών εξαγωγών. Σήμερα εστιάζουμε αποκλειστικά στο ζήτημα των εξαγωγών αγνοώντας, δηλαδή, τις επιπτώσεις από τη μείωση των εισαγωγών στη βελτίωση του ισοζυγίου πληρωμών.
Αρχικά, επιβεβαιώνουμε (βλέπε Διάγραμμα 2, παρακάτω) πως στους βασικότερους εξαγωγικούς προορισμούς της χώρας συγκαταλέγονται κυρίως χώρες μέλη της Ε.Ε., γειτονικές χώρες της ανατολικής Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής και οι ΗΠΑ.
Παράλληλα, παρατηρούμε σημαντική ενίσχυση των ελληνικών εξαγωγών στο σύνολο σχεδόν των αγορών στις οποίες δραστηριοποιούνται ελληνικά προϊόντα, κατά τα χρόνια εφαρμογής των προγραμμάτων σταθεροποίησης της ελληνικής οικονομίας (εννεάμηνο 2010 & 2014).
Ιδιαίτερα εντυπωσιακή είναι η επίδοση των ελληνικών προϊόντων στις γειτονικές αγορές Τουρκίας και Ιταλίας. Οι δύο αυτές χώρες κατατάσσονται πλέον στην πρώτη και δεύτερη θέση, αντίστοιχα, μεταξύ των προορισμών ελληνικών προϊόντων, ξεπερνώντας τις ελληνικές εξαγωγές προς τη γερμανική αγορά!
Διάγραμμα 2. Εξαγωγές ελληνικών προϊόντων εννιαμήνου (Ιανουάριος-Σεπτέμβριος) 2010 και 2014 ανά προορισμό, για τους σημαντικότερους εισαγωγείς ελληνικών προϊόντων (σε εκατομμύρια δολάρια).
Πηγή: Επεξεργασία μηνιαίων στοιχείων COMTRADE.
Σημείωση: Οι χώρες που απεικονίζονται στο διάγραμμα αντιπροσωπεύουν το 81% του συνόλου των εξαγωγών το 2010 και του 83% το 2014, αντίστοιχα.
Θα επανέλθουμε σύντομα σε μια προσπάθεια να εντοπίσουμε τα προϊόντα εκείνα που εμφανίζουν σημαντικά αυξημένη εξαγωγική δραστηριότητα τα τελευταία χρόνια.
