ΤΟ ΝΕΟ ΚΥΜΑ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗΣ

Γίνεται πολύς λόγος τον τελευταίο καιρό για τη μετανάστευση του ελληνικού πληθυσμού προς αναζήτηση απασχόλησης στο εξωτερικό ενώ, συχνά, επιχειρείται σύγκριση της σημερινής συγκυρίας με τις πρώτες μεταπολεμικές δεκαετίες, κατά τις οποίες μεγάλο μέρος του ελληνικού πληθυσμού αναζήτησε ένα καλύτερο μέλλον αρχικά στις ΗΠΑ και στην Αυστραλία (πρωτίστως τη δεκαετία του 1950) και στη συνέχεια στη Δυτική Ευρώπη (μετά το 1960, κατά κύριο λόγο). Μεγάλο μέρος των Ελλήνων μεταναστών θα επιστρέψουν μετά το 1974, γεγονός που αποτυπώνεται ξεκάθαρα στις θετικές καθαρές μεταναστευτικές ροές (Διάγραμμα 1). Πιο πρόσφατα, μετά την πτώση των σοσιαλιστικών καθεστώτων της Ανατολικής Ευρώπης, θα ξεκινήσει μία σχεδόν εικοσαετής περίοδος θετικών μεταναστευτικών ροών, η οποία θα διακοπεί απότομα με το ξέσπασμα της κρίσης. 

Εμπεριέχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον πως η αντιστροφή στις καθαρές ροές μετανάστευσης πραγματοποιούνται το 1974 και το 2008/09, με το ξέσπασμα της κρίσης (Διάγραμμα 2). Τα στοιχεία αυτά, με άλλα λόγια, επιβεβαιώνουν από μία ακόμα οπτική την άποψη ολοκλήρωσης του «κύκλου της μεταπολίτευσης». 

Εύκολα αντιλαμβάνεται κανείς πως οι επιπτώσεις του νέου κόμματος μετανάστευσης προς αναζήτηση απασχόλησης στο εξωτερικό θα αποδειχθούν βαρύτατα αρνητικές, τόσο για τα δημόσια οικονομικά, όσο και για το εγχώριο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης.

Διάγραμμα 1: Δείκτης ΟΟΣΑ σχετικά με το «άνοιγμα» επαγγελμάτων (υψηλότερες τιμές του δείκτη σηματοδοτούν περισσότερο «κλειστά» επαγγέλματα) και επίπεδο ανεργίας στις χώρες μέλη της ζώνης του ευρώ.

Πηγή: Eurostat.   

Διάγραμμα 2: Αριθμός εφευρετών που παραμένουν στη χώρα τους, αυτών που μεταναστεύουν στο εξωτερικό (απόδημοι) και αυτών που εισέρχονται από τρίτες χώρες (μετανάστες), ανά 1.000 κατοίκους, και αναλογία των απόδημων εφευρετών σε σχέση με το σύνολο της χώρας τους (απόδημοι και όσοι παραμένουν στη χώρα τους, στο δεξιό άξονα). Τα στοιχεία αφορούν την δεκαετία 1991-2001.

Πηγή: Eurostat.