ΤΟΥΡΚΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ: ΔΙΑΔΗΛΩΣΕΙΣ ΚΑΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙ

Η αντιπαράθεση, που έχει ξεσπάσει μεταξύ του πρωθυπουργού της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και των διαδηλωτών στην πλατεία Ταξίμ της Κωνσταντινούπολης τις τελευταίες μέρες, φέρνει στο προσκήνιο τους κινδύνους που ελλοχεύουν για την Τουρκική οικονομία.

Στις τελευταίες δηλώσεις του ο Τούρκος πρωθυπουργός προσπαθεί να περάσει ένα ξεκάθαρο μήνυμα προς τους ξένους επενδυτές: να απομακρυνθούν από τα περιουσιακά στοιχεία της Τουρκίας. Δεδομένου ότι το συνεχόμενο ανοδικό ράλι των αναδυόμενων αγορών φαίνεται ότι αρχίζει να ξεθωριάζει, με την Τουρκία να είναι από τις πλέον ωφελημένες χώρες, οι επενδυτές περιορίζουν τις θέσεις τους στην Τουρκία (και κυρίως σε μετοχικούς τίτλους), λόγω των συνεχιζόμενων διαμαρτυριών και της εκ νέου ανάδυσης του πολιτικού κινδύνου σε συνδυασμό με την επιδείνωση των μακροοικονομικών μεγεθών.

Η χρηματιστηριακή αγορά της Τουρκίας τις τελευταίες μέρες έχει καταγράψει σημαντικές απώλειες, με το Δείκτη BIST 100 να υποχωρεί εξαιτίας των δηλώσεων Ερντογάν. Συγκεκριμένα, οι δηλώσεις αυτές έρχονται να επιτείνουν τις απώλειες, οι οποίες από τις 22 Μαΐου πλησιάζουν το 22%. Στο ίδιο κλίμα, η απόδοση του διετούς ομολόγου αυξήθηκε στο 6,78%, ενώ η Τουρκική λίρα (TRY) συνεχίζει να αποδυναμώνεται (κάτω από το 1,90 στις 3 Ιουνίου 2013) έναντι του δολαρίου.

Δεδομένης της μεγάλης ανάγκης για εξωτερική χρηματοδότηση, η οποία υπολογίζεται στο 25% του ΑΕΠ, η Τουρκία είναι ευάλωτη σε μια ξαφνική διακοπή ή εκροή κεφαλαίων. Το υψηλό έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών αποτελεί τη μεγαλύτερη αδυναμία της Τουρκικής οικονομίας, εκθέτοντας τη χώρα σε περιόδους έντονης κρίσης (διαδηλώσεις, πολιτική αστάθεια).

Ωστόσο, οι προσδοκίες των επενδυτών είχαν ήδη μετατοπιστεί πριν από τις δηλώσεις του Ερντογάν. Χαρακτηριστική είναι η εξέλιξη του δείκτη PMI, ο οποίος τους τελευταίους τέσσερις μήνες σημειώνει εξασθένηση του ρυθμού μεγέθυνσης του μεταποιητικού τομέα. Παράλληλα, οι νέες παραγγελίες από το εξωτερικό μειώθηκαν για πρώτη φορά από το Νοέμβριο του 2012, ενώ τα δεδομένα για το Μάιο δείχνουν στασιμότητα στα επίπεδα παραγωγής των επιχειρήσεων.   

Διάγραμμα 1. Η εξέλιξη του Τουρκικού PMI.

Η κατανάλωση και οι σχετικοί δείκτες, όπως οι πιστώσεις και η αύξηση των εισαγωγών, κυμαίνονται σε υψηλά επίπεδα, ωστόσο η μεταποίηση αυξάνεται με μέτριο ρυθμό. Η βιομηχανική παραγωγή αυξήθηκε σε ετήσια βάση κατά 1,3% το πρώτο τετράμηνο του 2013 έναντι 0,9% το τελευταίο τετράμηνο του 2012. Η εικόνα που διαμορφώνεται φαίνεται πως κάνει επιτακτική την ανάγκη για χαλάρωση της νομισματικής πολιτικής, ωστόσο η εξασθένηση της τουρκικής λίρας περιορίζει τις δυνατότητες της Τουρκικής Κεντρικής Τράπεζας (CBT) για ελιγμούς.

Στην ουσία, η CBT έχει ήδη προσπαθήσει να ενισχύσει τη ρευστότητα με το διατραπεζικό επιτόκιο να αυξάνει στο 5,6% έναντι 4% (στα μέσα Μαΐου). Οι ανησυχίες σχετικά με τη μείωση των εισροών κεφαλαίων ενδέχεται να προκαλέσουν ανοδική πορεία των επιτοκίων. Η μείωση του επενδυτικού ενδιαφέροντος για τις αναδυόμενες αγορές είναι πιθανόν να αναγκάσει την CBT να παρέμβει δραστικά, όπως είχε πράξει στα τέλη του 2011, με σκοπό να περιορίσει τις αρνητικές προοπτικές για την οικονομία και την άνοδο των αποδόσεων των αξιογράφων.