ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΚΑΙ ΚΑΛΑ ΝΕΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

Συνέντευξη του καθηγητή Π.Ε. Πετράκη στο "Εθνος της Κυριακής" της 26ης Ιουλίου 2015

Κε Πετράκη εκτιμάτε ότι θα είναι ευκολότερη η ανάκαμψη της οικονομίας με τη νέα συμφωνία που έχει υπογράψει η κυβέρνηση με τους δανειστές σε σχέση με τα προηγούμενα μνημόνια;

Πρέπει να τονίσουμε ότι το Γ΄ Πρόγραμμα διαφέρει από τα προηγούμενα δύο αφού η σχέση μέτρων προς εισροές μέσω δανείων είναι 1 προς 10 αφού λαμβάνουμε μέτρα 8 δις ευρώ περίπου για να λάβουμε 80 δις ευρώ δάνειο, ενώ στα προηγούμενα μνημόνια ο αντίστοιχος λόγος ήταν 1 προς 4 ή 1 προς 5. Σε κάθε περίπτωση η υφεσιακή διάσταση δε θα είναι τόσο δριμεία όπως στο παρελθόν. Αξίζει να σημειωθεί ότι, από όσα γνωρίζουμε μέχρι τώρα, αναμένονται περισσότεροι πόροι και στην εσωτερική οικονομία καθώς προβλέπονται 25 δις ευρώ για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, κονδύλια 7 δις ευρώ για αποπληρωμή κρατικών χρεών προς φορείς του δημοσίου και 7 δις ευρώ για την αποπληρωμή υποχρεώσεων του δημοσίου. Τονίζω πάντως ότι αναμένουμε το τελικό κείμενο της συμφωνίας.

Υπάρχει μία σειρά από λόγους που οδηγούν στο συμπέρασμα ότι με το νέο πρόγραμμα θα είναι ευκολότερη η ομαλοποίηση της οικονομίας υπό προϋποθέσεις. Κατ’ αρχάς πρέπει να τονιστεί ότι η μεγάλη ύφεση των δύο προηγούμενων προγραμμάτων προκλήθηκε από το γεγονός ότι διεκόπη ουσιαστικά η δραστηριότητα στον τομέα των κατοικιών και των κατασκευών με αποτέλεσμα να επέλθει κατακόρυφη αύξηση της ανεργίας στα επαγγέλματα που έχουν άμεση σχέση με τον κατασκευαστικό κλάδο. Από την άλλη πλευρά η ύφεση των δύο προηγούμενων προγραμμάτων «χτύπησε» τις επιχειρήσεις που είχαν άμεση ή έμμεση συνεργασία με το δημόσιο τομέα, ο οποίος έχει κηρύξει άτυπη στάση πληρωμών. Οι επιχειρήσεις αυτές υπέφεραν και θα υποφέρουν. Η καινούργια ύφεση δεν μπορεί να δημιουργήσει ένα μεγάλο καινούργιο θύμα στην οικονομική δραστηριότητα της χώρας. Οι επιχειρήσεις που έχουν επιβιώσει είχαν αποδεσμευτεί από τις δύο παραπάνω κατηγορίες επιχειρηματικής δραστηριότητας και εξαρτώνται περισσότερο από τις εξαγωγές και από το επίπεδο της οικονομικής δραστηριότητας. Στο βαθμό βέβαια που εξαρτώνται από την εσωτερική δραστηριότητα θα πληγούν και αυτό είναι το κυριότερο κανάλι υφεσιακών επιδράσεων.

Σύμφωνα με τα οικονομικά δεδομένα που έχουμε στη διάθεσή μας, οι εξαγωγές δεν αναμένεται να επηρεαστούν βέβαια από τις υφεσιακές επιδράσεις του νέου προγράμματος.

Όλες αυτές οι εκτιμήσεις γίνονται με βάση δύο σημαντικές προϋποθέσεις: την επαναδραστηριοποίηση του τραπεζικού τομέα που αυτή τη στιγμή βρίσκεται σχεδόν εκτός λειτουργίας και δεύτερον, ότι η πολιτική ζωή του τόπου θα σταθεροποιηθεί, δηλαδή δε θα υπάρχει πολιτική αστάθεια. Ως παράδειγμα, εάν δεν επαναδραστηριοποιηθεί γρήγορα ο τραπεζικός τομέας και οι εξαγωγές θα πληγούν και οι ροές κεφαλαίων θα πληγούν.

Με βάση τις προϋποθέσεις που θέσατε, πότε εκτιμάτε ότι θα υπάρξει ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας;

Αναμένεται να υπάρξει ένα ακόμα υφεσιακό κύμα το 2015 και το 2016. Μεταξύ του 2016 και του 2017 θα υπάρξουν τρίμηνα που θα δούμε θετικά πρόσημα στα κρίσιμα μακροοικονομικά μεγέθη. Θετική επίδραση προσδοκούμε να επιφέρει στην οικονομία η επανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών που με το νέο πρόγραμμα θα γίνει με αρκετά καλές προϋποθέσεις. Από «ασθενής» το τραπεζικό σύστημα αναμένεται να επανέλθει γρηγορότερα στα καθήκοντά του καθώς στο άμεσο μέλλον η χώρα μπορεί να ενταχθεί στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης, που έχει εισηγηθεί ο Διοικητής της ΕΚΤ Μάριο Ντράγκι, με αποτέλεσμα να διευρυνθεί η ρευστότητα. Παράλληλα το πρόγραμμα Γιούνκερ με την ενίσχυση της οικονομίας με 35 δις ευρώ εκτιμάται ότι θα συμβάλλει αργά και σταδιακά στην ανάπτυξη της πραγματικής οικονομίας της χώρας. Αξίζει όμως να σημειώσουμε ότι όταν λέμε σταθεροποίηση της οικονομίας εννοούμε την επιστροφή στα οικονομικά δεδομένα του τέλους του 2014 ίσως από ένα καλύτερο σημείο αφετηρίας λόγω ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών. Ως προϋποθέσεις για τη σταθεροποίηση της οικονομίας πρέπει να αναφέρουμε επίσης τη σημασία της πολιτικής σταθερότητας, η οποία θα στείλει σήμα σε ιδιωτικά κεφάλαια του εξωτερικού να επενδύσουν στη χώρα μας. Μία λογική προσδοκία για την επαναφορά ιδιωτικών επενδύσεων στη χώρα είναι στα μισά του νέου προγράμματος, δηλαδή το 2017.

Τελικά εκτιμάτε ότι μπορεί να ανακάμψει η οικονομία υπό τις προϋποθέσεις που έχετε θέσει ή μιλάμε για επιστροφή στην σταθερότητα;

Είναι προφανές ότι μιλάμε για επιστροφή στη σταθερότητα. Ανοιχτό βέβαια παραμένει το περιεχόμενο του προγράμματος της οικονομικής πολιτικής της κυβέρνησης που θα είναι καθοριστικό για το επόμενο χρονικό διάστημα. Περιέργως, οι πέντε πρώτοι μήνες της νέας κυβέρνησης χαρακτηρίστηκαν στην οικονομία από φυγή κεφαλαίων αλλά και διατήρηση του επιπέδου της οικονομικής δραστηριότητας της χώρας. Το κλειδί για τη μελλοντική πορεία της ελληνικής οικονομίας είναι οι νέοι που βλέπουν με προσδοκία την έλευση της νέας κυβέρνησης. Απαιτείται να σχεδιαστούν πολιτικές που θα ανταποκριθούν στις προσδοκίες των νέων ανοίγοντας τους δρόμους στην εργασία και στην υγιή επιχειρηματικότητα.