Άρθρα Παναγιώτη Ε. Πετράκη - ΤΑ ΝΕΑ

ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣ ΚΑΙ ΛΑΪΚΙΣΜΟΣ

Βρισκόμαστε στο βάθος της μεγαλύτερης παγκόσμιας μεταπολεμικής ύφεσης, η οποία τυχαίνει για την Ελλάδα να είναι σχεδόν όσο αυτή του Μνημονίου. Το 2011 οι εκτιμήσεις μας περιελάμβαναν ότι επρόκειτο για μία βαθιά κρίση ανταγωνιστικότητας και χρηματοπιστωτικής ανισορροπίας που θα έπαιρνε είκοσι χρόνια για να καλυφθούν οι συνέπειές της. Προϋπόθεση εξόδου ήταν η υιοθέτηση διαρθρωτικών αλλαγών που θα διαμόρφωναν πολύ καλύτερες μελλοντικές προϋποθέσεις ανάπτυξης, ενώ συγχρόνως θα δημιουργούντο οι μόνιμες συνθήκες για να μην επαναληφθεί παρόμοια κρίση.

ΙΔΕΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΣΤΗ ΜΕΤΑ COVID ΕΠΟΧΗ

Όταν θα γράφουμε παρόμοιες γραμμές, έναν χρόνο από σήμερα, θα ζούμε ήδη σε έναν διαφορετικό κόσμο από αυτόν που είμαστε σήμερα. Από τη μία μεριά θα βλέπουμε καθαρότερα ό,τι έχει αφήσει πίσω του το καταστρεπτικό τσουνάμι της COVID και από την άλλη θα προσπαθούμε να αντιληφθούμε τον κόσμο στον οποίο θα πορευτούμε τα επόμενα χρόνια.

ΔΙΛΗΜΜΑΤΑ, ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΚΑΙ ΑΠΟΦΑΣΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ

Η διακυβέρνηση της χώρας έχει, από τώρα μέχρι το επόμενο καλοκαίρι, τέσσερα βασικά προβλήματα να αντιμετωπίσει. Το πρώτο είναι το επιδημιολογικό, το βασικό δίλημμα είναι η επιλογή μεταξύ ζωής και οικονομίας. Ο κίνδυνος είναι να απονομιμοποιηθεί το κύρος της διακυβέρνησης. Το δεύτερο πρόβλημα είναι η βαθιά ύφεση. Το βασικό δίλημμα εδώ είναι η φύση της ύφεσης (ζήτηση ή προσφορά) και ο κίνδυνος είναι να μην ανταποκριθούμε στις ανάγκες και στις προσδοκίες της κοινωνίας για εισόδημα και εργασία. Το τρίτο είναι το γεωστρατηγικό (τουρκικός αναθεωρητισμός).

ΕΠΑΝΑΚΑΜΠΤΕΙ ΠΡΟΣΩΡΙΝΑ (;) Η ΑΒΕΒΑΙΟΤΗΤΑ

Το ερώτημα για την κατεύθυνση που κινείται η εγχώρια, η ευρωπαϊκή και η παγκόσμια οικονομία είναι εξαιρετικά κρίσιμο. Ο τουρισμός, τα εστιατόρια, η διασκέδαση και οι λιανικές πωλήσεις δεν ανακάμπτουν αρκετά, κρατώντας τη συνολική κατανάλωση και ζήτηση χαμηλά, και ο φόβος έχει επιστρέψει, χωρίς όμως να έχει χειροτερεύσει σημαντικά η συνολική πρόβλεψη της ύφεσης.

Υπάρχουν όμως χώρες στις οποίες οι λιανικές πωλήσεις ανακάμπτουν ως ισχυρό V (US, Νέα Ζηλανδία, Ολλανδία) ενώ η κατανάλωση των Σκανδιναβών βρίσκεται ήδη υψηλότερα του επιπέδου πριν την κρίση!

ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΣΥΜΦΩΝΙΑ

Η 21η Ιουλίου του 2020, ως ημέρα ευρωπαϊκού ορόσημου, μάλλον θα πρέπει να συγκριθεί με την 26η Ιουλίου του 2012 (το έχει το καλοκαίρι φαίνεται να συμβαίνουν μεγάλα γεγονότα) όταν ο Μάριο Ντράγκι είπε την περίφημη φράση του «whatever it takes», δηλαδή «θα κάνουμε ό,τι χρειαστεί» (για να σώσουμε το ευρωπαϊκό οικοδόμημα) από την καινούρια ύφεση που η ίδια η ευρωπαϊκή πολιτική ηγεσία είχε δημιουργήσει, με την αναποφασιστικότητά της να αντιμετωπίσει την κρίση του 2010 (δύο χρόνια μετά!). Εκείνη την ημέρα σώθηκε το ευρωπαϊκό οικοδόμημα που πραγματικά κινδύνευε.

Ο ΙΧΝΗΛΑΤΗΣ ΤΗΣ ΑΝΑΚΑΜΨΗΣ

Η αγωνία για την πορεία της οικονομίας τώρα που βρισκόμαστε στο υψηλότερο σημείο της κρίσης βρίσκεται στα ύψη. Όχι τόσο για το ποιος είναι ο πυθμένας της. Αυτό πλέον το έχουμε ήδη ανιχνεύσει. Κυρίως για την κατεύθυνση της εξέλιξης και τη διάρκειά της. Πότε, με ποιους ρυθμούς και με πόση βεβαιότητα θα ανακάμψει η οικονομία.

Η ΑΞΙΟΠΙΣΤΙΑ ΤΗΣ ΑΝΑΚΑΜΨΗΣ

Το ερώτημα που έρχεται στο μυαλό μας αφορά το κατά πόσο οι προσδοκίες για ανάκαμψη μπορεί να είναι αρκετά ρεαλιστικές. Εάν δεν ανατραπεί λοιπόν το σχετικά καλό επιδημιολογικό σενάριο η ανάκαμψη του 2021 φαίνεται να ανέρχεται στο +7,14% για το ΑΕΠ, η οποία συνεχίζεται σε +4,87% για το 2022, +2,94% για το 2023 και σταθεροποιείται στην συνέχεια στο μέγεθος αυτό. Τα ονομαστικά μεγέθη είναι μεγαλύτερα από το 2022 και μετά όταν δηλαδή κλείνει σε ένα σημαντικό βαθμό το παραγωγικό κενό στην ελληνική οικονομία.

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΙΜΗ ΥΦΕΣΗ, ΠΡΟΣΔΟΚΩΜΕΝΗ ΑΝΑΚΑΜΨΗ

Η τακτική επανάληψη των υπολογισμών μας για την εξέλιξη του ελληνικού ΑΕΠ για το πολύπαθο 2020 για πρώτη φορά έχει δείξει, σε τρεις συνεχόμενες επαναλήψεις (αρχές και τέλος Μαΐου, αρχές Ιουνίου), το ίδιο νούμερο ύφεσης (-7,22%) και αντίστοιχη υψηλή άνοδο (+5% με +7%) το 2021.

ΕΛΠΙΔΕΣ ΚΑΙ ΦΟΒΟΙ

Στην αυριανή της συνεδρίαση η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα στο πλαίσιο της «εμπροσθοβαρούς ρητορικής της» αναμένεται να δηλώσει την πρόθεσή της να αυξήσει το ύψος των κεφαλαίων που χρησιμοποιεί στο πρόγραμμα PEPD (Πανδημία), κατά 500 δισ. ευρώ. Δεδομένου ότι ήδη χρησιμοποιεί περίπου 30 δισ. κάθε εβδομάδα, έχει κάποιον χρόνο να πάρει την απόφαση και να υλοποιήσει την αύξηση, ίσως μέσα στον Ιούλιο. Πιθανόν μάλιστα να ακούσουμε ότι θα συνεχίσει τις αγορές κεφαλαιακών στοιχείων και μέσα στο 2021, αν και αυτό θα εξαρτηθεί από τις εκτιμήσεις της για την εξέλιξη της επιδημίας.

ΑΛΛΑΓΗ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΟΣ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Γνωρίζαμε από την αρχή ότι το βάθος και ο χαρακτήρας της κρίσης θα έθετε σοβαρά θέματα ευρωπαϊκής επιβίωσης, ώστε με δαρβινικό τρόπο, θα έστελνε την Ευρώπη να προχωρήσει προς τα εμπρός. Όμως αυτή η κίνηση είναι δύσκολη.

            Στην Ευρώπη ο καθένας έχει μία διαφορετική δημοσιονομική πολιτική με έναν ασθενή (συγκριτικά με τις ΗΠΑ) κοινό προϋπολογισμό και μια κοινή νομισματική πολιτική!