Ελληνική Οικονομία

Η ΖΗΜΙΑ ΤΩΝ LOCKDOWNS

Η επιθετικότητα του COVID-19 ξαναφέρνει στην επικαιρότητα το ζήτημα της κοινωνικής αποστασιοποίησης, άρα και το κλείσιμο της οικονομίας, άρα και το οικονομικό μας κόστος. Το λάθος της περιόδου από 9/8 έως 21/11/2020 δεν θα πρέπει προφανώς να επαναληφθεί. Είναι η περίοδος που παρόλο που τα μέτρα αποστασιοποίησης παρέμειναν σταθερά (Stringency index του Blavatnik School of Oxford), τα κρούσματα ανέβαιναν ραγδαία και μετά οι θάνατοι. Ήδη, από πλευράς κρουσμάτων, η περίοδος μετά την 22/1/2021 μοιάζει με την περίοδο από τις 23/10/2020 και μετά!

ΤΡΙΑ ΣΕΝΑΡΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΜΑΣ

Τρία είναι τα πιθανά σενάρια μέχρι το 2025: Το πρώτο περιλαμβάνει ικανοποιητικό ρυθμό μεγέθυνσης της οικονομίας και αντιμετώπιση της πανδημίας. Στο δεύτερο η συνέχιση της σταθερής μεγέθυνσης είναι εφικτή αλλά είναι ασταθής, με υψηλούς βαθμούς αβεβαιότητας λόγω μεταλλάξεων του κορωνοϊού και λόγω των δραστικών επιδράσεων, είτε από τη μεταβολή της τεχνολογίας, είτε από ανθρωπογενείς αποφάσεις (π.χ. οικονομική πολιτική, χρέος κ.λπ.).

ΟΙ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΤΗΣ ΚΑΣΣΙΟΠΗΣ ΚΑΙ Η ΕΠΑΝΕΚΚΙΝΗΣΗ ΤΟΥ 2021

Η Κασσιόπη είναι καταρχήν αστερισμός στο βόρειο ημισφαίριο της ουράνιας σφαίρας γνωστός από την αρχαιότητα. Σ’ ένα ονειρικό περιβάλλον του ουρανού μακριά από τη βαθιά ύφεση και τον COVID-19. Είναι όμως και μία περιοχή στην Κέρκυρα όπου υπάρχει μία τουριστική επένδυση 120 εκατ. ευρώ που ενώ στηρίχτηκε από την πρώτη αποκρατικοποίηση του 2012 και ολοκληρώθηκε με νέο διαγωνισμό το 2017 επί ΣΥΡΙΖΑ, καρκινοβατούσε επί 12 χρόνια και τώρα. Φαίνεται πάντως ότι το yπουργείο Ανάπτυξης την ξεμπέρδεψε, αλλά δυστυχώς αυτή δεν είναι μοναδική περίπτωση που θα υπάρξει.

ΑΒΕΒΑΙΟΤΗΤΑ, ΑΠΟΦΥΓΗ ΖΗΜΙΑΣ ΚΑΙ ΟΡΘΟΛΟΓΙΣΜΟΣ

Το τωρινό κύμα του Covid θα είναι εξαιρετικά οδυνηρό και ανησυχητικό για την ανθρώπινη κοινωνία και θα καθορίσει αρνητικά τις οικονομικές εξελίξεις του πρώτου εξαμήνου του έτους βυθίζοντας στην ύφεση το πρώτο τρίμηνο. Οι πολιτικοί και η κοινωνία μπορούν να κάνουν δύο πράγματα: Να επιταχύνουμε, εάν είναι τεχνικά δυνατό, τη διάχυση του εμβολίου και στο ενδιάμεσο διάστημα να λαμβάνουμε μέτρα κοινωνικής αποστασιοποίησης. Στο καθαρό πεδίο των δυνατοτήτων μας ουσιαστικά εμπίπτει μόνο η δεύτερη δυνατότητα με την προϋπόθεση ότι κάνουμε απαραιτήτως ό,τι είναι δυνατόν για το εμβόλιο.

BREXIT ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

Από 1/1/2021 η Μ. Βρετανία έχει πάψει να αποτελεί μέρος της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε μια χρονική στιγμή όπου το ποσοστό των Βρετανών που βλέπουν θετικά την Ευρώπη έχει φτάσει στο επίπεδο ρεκόρ του 60% (!) έναντι 48% του Ιουνίου του 2016, Pew Research. Δεν είναι αντικείμενο της παρούσας στήλης να συζητήσει το πώς έφτασε η πολιτική σκηνή της Βρετανίας (λαϊκισμός και μοιραίες ηγεσίες) σ’ αυτήν την εξέλιξη. Εμείς σήμερα θα δούμε με λίγο μεγαλύτερη λεπτομέρεια τις επιπτώσεις της εξέλιξης αυτής στον χώρο της ανώτατης εκπαίδευσης και πώς μπορούμε να την αξιοποιήσουμε προς όφελός μας.

Η ΜΕΤΑΒΛΗΤΗ ΤΟΥ ΕΜΒΟΛΙΟΥ

Η παγκόσμια οικονομική ανάπτυξη αναμένεται να ανακάμψει κατά τρόπο ισχυρό το 2021 (+4,9%), καθώς οι σημαντικότερες οικονομίες θα ανοίξουν ξανά στην οικονομική δραστηριότητα και το παγκόσμιο εμπόριο θα αναπτυχθεί ξανά. Παρ’ όλα αυτά, η ανάκαμψη θα είναι ανισομερής, αντικατοπτρίζοντας τις διαρθρωτικές δυνατότητες των οικονομιών και τη διαθεσιμότητα των εμβολίων. Η Ασία (χωρίς την Ιαπωνία) θα παρουσιάσει την υψηλότερη ανάκαμψη (+7,2%), προετοιμάζοντας την ασιατική οικονομική επικράτηση τη δεκαετία που διερχόμαστε.

ΕΜΒΟΛΙΑ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΠΡΟΣΔΟΚΙΕΣ

Ο COVID σκίασε τις προσδοκίες της ζωής και έφερε τη βαθιά ύφεση, ενώ το εμβόλιο τις αντιστρέφει και φέρνει την ανάκαμψη. Πίσω από τον τρόπο που διαμορφώνουμε τις προσδοκίες μας κρύβονται πολύ μεγάλα θέματα: α) Πόσο αξιολογούμε το παρόν σε σχέση με το μέλλον και πόσες θυσίες στέρησης είμαστε διατεθειμένοι να κάνουμε για να εξασφαλίσουμε το μέλλον μας. Είναι χαρακτηριστική η αγνόηση των επιπτώσεων της ασθένειας από τους οικονομικά ασθενέστερους, οι οποίοι μπροστά στον λογικό φόβο της απώλειας του μεροκάματου (παρόν) αναγκάζονταν να αγνοήσουν τους κινδύνους (μέλλον).

ΔΥΣΚΟΛΟ ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΤΡΙΜΗΝΟ ΤΟΥ 2021, ΚΑΛΑ ΝΕΑ ΑΠΟ ΑΠΡΙΛΙΟ ΚΑΙ ΜΕΤΑ

Η χειρότερη χρονιά της ιστορίας εδώ και δεκαετίες φεύγει σε τρεις ημέρες, ωστόσο κληροδοτεί στο 2021 πολλά από τα δεινά που επέφερε στην παγκόσμια οικονομία.

Η έναρξη των πρώτων εμβολιασμών σε όλη την Ευρώπη είναι αναμφισβήτητα καλό νέο, ωστόσο μοιραία η νέα χρόνια θα φέρει για αρκετές χώρες τον λογαριασμό από την εκτόξευση του δανεισμού, και τα δυσθεώρητα πακέτα στήριξης των οικονομιών.

ΔΙΑΚΡΙΣΗ ΜΕ ΑΦΟΡΜΗ ΤΟ ΕΤΗΣΙΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΤΟΥ ASSA

Μία ακόμα σημαντική αναγνώριση της δουλειάς της επιστημονικής ομάδας μας στο ΕΚΠΑ. Ένα κεφάλαιο από το βιβλίο μας Policies for a Stronger Greek Economy. The Political Economy of Greek Growth up to 2030 (εκδ. Palgrave Macmillan) επιλέχθηκε για τα hot research topics, με αφορμή το Allied Social Science Associations (ASSA) ετήσιο meeting που θα γίνει στις 3-5 Ιανουαρίου. 

TO ΑΝΘΡΩΠΙΝΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΠΑΝΔΗΜΙΑ

Το ανθρώπινο κεφάλαιο (το φυσικό απόθεμα του πληθυσμού, οι γνώσεις, η εμπειρία, οι ικανότητες, οι δεξιότητες) που διαμορφώνεται στις δύο πρώτες δεκαετίες της ζωής και εμπλουτίζεται σε όλη τη διάρκεια της ζωής του είναι κρίσιμη μεταβλητή για την οικονομική ευημερία και την παραγωγικότητα και μετατρέπεται σε οικονομικό πλούτο στην αγορά εργασίας. Ο εχθρός της ανθρωπότητας, η COVID-19 επιτέθηκε ακριβώς σ’ αυτή την κρίσιμη δύναμή μας θέτοντας σε κίνδυνο και την υγεία του πληθυσμού αλλά και το διανοητικό του απόθεμα.