Η ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΚΑΙ Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ

Συστατικό στοιχείο κάθε επιστημονικής περιοχής ή κάθε επιστημονικού αντικειμένου αποτελεί η ιστορία του. Ακόμη γενικότερα, θεμελιώδους σημασίας, για κάθε συγκροτημένη προσπάθεια του ελλόγου όντος να εκφρασθεί και να εκφράσει αυτό, που θεωρεί ότι τον συνιστά ή τον περιβάλλει είναι, η περιγραφή και η εν χρόνω αποτίμηση της προσπάθειας αυτής. Είναι με αυτή την έννοια που και η φιλοσοφία έχει την ιστορία της.
 
Το ιδιάζον χαρακτηριστικό της φιλοσοφίας είναι πώς, σε αντιπαράθεση με άλλα αντικείμενα (με εξαίρεση το αντικείμενο της ιστορίας όπου η ιστορία της ιστορίας αποτελεί, χωρίς κίνδυνο αυτοαναφορικότητας, κλάδο της ιστορίας) ενσωματώνει στην μελέτη της την ίδια της την ιστορία. Έτσι, δεν είναι ιστορικοί που, κατά βάση, ασχολούνται με την ιστορία της φιλοσοφίας, αλλά φιλόσοφοι.

Το αντικείμενο της ιστορίας της φιλοσοφίας είναι η μελέτη, με, κατά το δυνατόν, όχι αναχρονιστικές αποτιμήσεις, των φιλοσοφικών συστημάτων, που παρήχθησαν κατά το παρελθόν είτε από συγκεκριμένους φιλοσόφους είτε από συγκεκριμένες φιλοσοφικές σχολές. Ο ιστορικός χρόνος, που αγκαλιάζει την φιλοσοφική προσπάθεια είναι σχεδόν ταυτόσημος με τον ιστορικό χρόνο που αναφέρεται στην προσπάθεια του ανθρώπου για κατανόηση του κόσμου. Παρά ταύτα, αν κάποιος ήταν αναγκασμένος να ορίσει χρόνο έναρξης της φιλοσοφικής περιπέτειας, αυτός ο χρόνος θα συνέπιπτε με την περίοδο διαμόρφωσης της αρχαιοελληνικής σκέψης.

Οι βασικοί σταθμοί στην ιστορία της φιλοσοφίας, χωρίς αυτή η εκτίμηση να υποτιμά θαυμαστά επιτεύγματα εκτός αυτής της ταξινομικής διευθέτησης, είναι πέντε. Οι δύο πρώτοι ανήκουν στην αρχαιοελληνική περίοδο και ταυτίζονται με την εμφάνιση, αφ’ ενός, του πλατωνικού και, αφ’ ετέρου, του αριστοτελικού φιλοσοφικού συστήματος. Ο τρίτος σταθμός αφορά στην εμφάνιση του ρασιοναλιστικού φιλοσοφικού συστήματος (17ος αιώνας) με βασικούς εκπροσώπους του τους Καρτέσιο (Descartes), Λάϊμπνιτς (Leibniz) και Σπινόζα (Spinoza). Ο τέταρτος αναφέρεται στο έργο των εμπειριοκρατών φιλοσόφων Λοκ (Locke), Μπέρκλεϋ ή Μπάρκλεϋ (Berkeley) και Χιουμ (Hume) (17ος και αρχές 18ου αιώνα). Τέλος, ο πέμπτος σχετίζεται με το μέγιστο φιλοσοφικό έργο του Καντ (Kant), (δεύτερο ήμισυ του 18ου αιώνα).