ΑΚΡΙΒΕΣ ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΟΠΟΙΗΣΕΙΣ

Καθώς γνωρίζουμε πλέον τις κεφαλαιακές ανάγκες του ελληνικού χρηματοπιστωτικού τομέα (περί τα 14 δισ. για τις 4 συστημικές τράπεζες και 1 δισ. για την Τράπεζα Αττικής), αναμένουμε την έκβαση στην προσπάθεια των ελληνικών τραπεζών να προσελκύσουν το ενδιαφέρον ιδιωτών επενδυτών ή ισοδύναμα το βαθμό συμμετοχής του ελληνικού δημοσίου στο νέο γύρο ανακεφαλαιοποίησης. Αξίζει, εν τω μεταξύ, να εξετάσουμε εν συντομία την έως σήμερα συνεισφορά του δημοσίου τομέα (και, κατ’ επέκταση, των ξένων πιστωτών που εγγυώνται το αξιόχρεο του ελληνικού κράτους) στην προσπάθεια θωράκισης του χρηματοπιστωτικού συστήματος.

Αρχικά, ήδη από το 2009, βάσει των διατάξεων του Ν. 3723/2008 (Νόμος Αλογοσκούφη), οι ελληνικές τράπεζες απέκτησαν τη δυνατότητα έκδοσης προνομιούχων μετοχών, με σκοπό την αποκλειστική κάλυψή τους από το ελληνικό δημόσιο. Η συνεισφορά του κρατικού προϋπολογισμού σε αυτή την πρώτη φάση ανακεφαλαιοποίησης ανήλθε σε 4,5 δισ. ευρώ περίπου.

Στη συνέχεια, μετά τις επιπτώσεις από τη συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα στην απομείωση της ονομαστικής αξίας του ελληνικού χρέους (πρόγραμμα PSI), η κάλυψη των κεφαλαιακών αναγκών των ελληνικών τραπεζών απαιτούσε εκ νέου τη συμμετοχή του δημοσίου τομέα στην κάλυψη του απαιτούμενου ποσού. Το κόστος συμμετοχής στις ΑΜΚ που ακολούθησαν ανήλθε σε 25,5 δισ. Αντίστοιχα, το κενό χρηματοδότησης (funding gap) των υπό-εκκαθάριση χρηματοπιστωτικών οργανισμών (π.χ. FBB, «κακό» ΤΤ, συνεταιριστικές τράπεζες) ανήλθε σε 12 δισ. περίπου. Μόνη εναλλακτική της κάλυψης των εν λόγω αναγκών από το δημόσιο ταμείο αποτελούσε η συνεισφορά των καταθετών των ιδρυμάτων αυτών υπό μορφή «κουρέματος» των απαιτήσεών τους (καταθέσεων). Το άθροισμα των δύο παραπάνω ποσών καταγράφεται σε 37,3 δισ.

Συνεπώς, εάν υποθέσουμε πως στον τωρινό -τρίτο- γύρο ανακεφαλαιοποίησης με κρατική χρηματοδότηση, το ελληνικό δημόσιο θα κληθεί να καλύψει 8-10 δισ. που θα απομένουν μετά τη συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα, η συνολική δαπάνη της τελευταίας πενταετίας θα ανέλθει σε συνολικά 50-52 δισ. ευρώ. Τα αριθμητικά δεδομένα απεικονίζονται στον Πίνακα 1, παρακάτω.

Προφανώς, το μέγεθος αυτό επιβαρύνει το εξωτερικό δημόσιο χρέος (≈ 16% του συνόλου), καθώς το αντίστοιχο ποσό μπορεί να εξευρεθεί μόνο από τους επίσημους πιστωτές της ελληνικής οικονομίας.

Πριν σπεύσει κανείς να διαμαρτυρηθεί για την ανάγκη νέας ανακεφαλαιοποίησης του ελληνικού τραπεζικού τομέα, θα πρέπει να σκεφτεί τις όποιες εναλλακτικές επιλογές υπήρχαν, καθώς και τις επιπτώσεις από ενδεχόμενη κατάρρευση τραπεζικού ιδρύματος. Οι σκηνές που διαδραματίστηκαν τις πρώτες ημέρες των capital controls θα ωχριούσαν μπροστά σε όσα θα ακολουθούσαν σε ένα παρόμοιο σενάριο.

Πίνακας 1. Συνοπτική αποτύπωση της κρατικής χρηματοδότησης για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών μέχρι σήμερα.

Πηγή: Εισηγητική έκθεση προϋπολογισμού 2013 & 2014 και ΤΧΣ.

Σημείωση: Από τις προνομιούχες μετοχές του Ν. 3723 δεν έχει αφαιρεθεί η ονομαστική αξία των μετοχών που εξαγοράστηκαν από τραπεζικά ιδρύματα.