ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ ΣΥΝΙΣΤΩΣΑ ΤΗΣ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ Η ΠΡΟΩΘΗΣΗ ΤΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ ΑΠΟΔΟΤΙΚΟΤΗΤΑΣ

Ενεργειακή αποδοτικότητα ή απόδοση είναι ο τρόπος διαχείρισης και περιορισμού της αύξησης της ενεργειακής κατανάλωσης. Μία συσκευή ή μία διαδικασία είναι περισσότερο αποδοτική ενεργειακά, από μία άλλη, εάν παρέχει περισσότερες υπηρεσίες, χρησιμοποιώντας την ίδια ποσότητα ενέργειας ή τις ίδιες υπηρεσίες, αλλά με μικρότερη ποσότητα ενέργειας. Ενδεικτικό παράδειγμα είναι ο συμπαγής λαμπτήρας φθορισμού (compact florescent light (CFL) bulb), που καταναλώνει λιγότερη ενέργεια (το ένα τρίτο με ένα πέμπτο) εκείνης, που καταναλώνει ο λαμπτήρας πυρακτώσεως, παράγοντας την ίδια ποσότητα φωτός. Γι’ αυτό και είναι ενεργειακά αποδοτικότερος ο πρώτος (IEA, 2017).

Η ενεργειακή αποδοτικότητα χαρακτηρίζεται ως η κυριότερη συνεισφορά ενεργειακών υπηρεσιών, το «πρώτο καύσιμο» για τις 29 χώρες μέλη της Διεθνούς Υπηρεσίας Ενέργειας (International Energy Agency), με τρέχουσα αγοραστική αξία στην παγκόσμια αγορά μεγαλύτερη από 310 δισεκατομμύρια δολλάρια ΗΠΑ (UNECE, 2015). Στο πλαίσιο αυτό, η προώθηση της ενεργειακής αποδοτικότητας αποτελεί σημαντική συνιστώσα τριών πολιτικών χώρων: της ενεργειακής πολιτικής, της πολιτικής για την κλιματική αλλαγή, αλλά και της πολιτικής για την αειφόρο/βιώσιμη ανάπτυξη. Αναμένεται ότι δύναται να βελτιώσει την ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού μιας χώρας, λόγω της χαμηλότερης κατανάλωσης πρωτογενούς ενέργειας και των λιγότερων εισαγωγών ενέργειας (ενεργειακή πολιτική), τον μετριασμό της αλλαγής του κλίματος με οικονομικά αποδοτικό τρόπο (πολιτική για την κλιματική αλλαγή), την προώθηση καινοτόμων τεχνολογικών επιλογών και συνεπώς τη βελτίωση της βιομηχανικής ανταγωνιστικότητας και τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας (βιώσιμη ανάπτυξη) (UNECE, 2015; European Investment Bank, 2013).

Για την Ευρωπαϊκή Ένωση, στις 25 Οκτωβρίου του έτους 2012 εφαρμόζεται η οδηγία 2012/27/ΕΕ για την ενεργειακή αποδοτικότητα, που θέτει κοινό πλαίσιο μέτρων για την προώθησή της εντός της Ένωσης (Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης). Η οδηγία αποσκοπεί στην διασφάλιση της επίτευξης 20% μείωσης της ενεργειακής κατανάλωσης το έτος 2020, πρωταρχικού στόχου της Ένωσης για την ενεργειακή απόδοση και στην προετοιμασία περαιτέρω βελτιώσεων για την ενεργειακή αποδοτικότητα πέραν της ημερομηνίας αυτής. Γι' αυτό η οδηγία θέτει κανόνες για: i) την άρση εμποδίων στην αγορά ενέργειας και ii) την υπέρβαση αδυναμιών της αγοράς, που παρεμποδίζουν την απόδοση στον εφοδιασμό και τη χρήση ενέργειας.

Σε επίπεδο εθνικής πολιτικής, λόγω της οδηγίας 2012/27/ΕΕ τα κράτη-μέλη της ΕΕ υποχρεούνται να χρησιμοποιούν την ενέργεια πιο αποτελεσματικά σε όλα τα στάδια της ενεργειακής αλυσίδας - από τη μετατροπή της ενέργειας έως και τη διανομή στους τελικούς χρήστες κατανάλωσης. Κάθε κράτος-μέλος όφειλε να θέσει ενδεικτικό εθνικό στόχο ενεργειακής αποδοτικότητας (που αφορά π.χ. πρωτογενή/τελική εξοικονόμηση, ένταση, κατανάλωση) και να ορίσει τη διάρκεια της περιόδου δέσμευσης (1 Ιανουαρίου του 2014 - 31 Δεκεμβρίου 2020). Συγκεκριμένα, τα κοινά μέτρα για τα κράτη μέλη περιλαμβάνουν:

• Ετήσια μείωση της τάξης του 1.5% στις εθνικές πωλήσεις ενέργειας

• Προώθηση ετησίως ενεργειακά αποδοτικών ανακαινίσεων στο τουλάχιστον 3% των κτηρίων, που ανήκουν και χρησιμοποιούνται από την κεντρική κυβέρνηση

• Υποχρεωτική έκδοση πιστοποιητικών ενεργειακής αποδοτικότητας, που θα συνοδεύουν την πώληση και ενοικίαση κτηρίων

• Πρότυπα και ετικέτες ελάχιστης ενεργειακής αποδοτικότητας για πλήθος προϊόντων όπως βραστήρες, οικιακές συσκευές, φωτισμό και τηλεοράσεις (οικολογικός σχεδιασμός)

• Προετοιμασία εθνικών σχεδίων δράσης για ενεργειακή αποδοτικότητα κάθε τρία έτη

• Διεξαγωγή ενεργειακών ελέγχων από μεγάλες εταιρείες τουλάχιστον κάθε τέσσερα έτη

• Σχεδιαζόμενη εγκατάσταση περίπου 200 εκατομμυρίων «έξυπνων μετρητών» για ηλεκτρική ενέργεια και 45 εκατομμυρίων για φυσικό αέριο, έως το έτος 2020

• Προστασία των δικαιωμάτων των καταναλωτών, προκειμένου να λαμβάνουν εύκολα και να έχουν ελεύθερη πρόσβαση σε ιστορικά και πραγματικού χρόνου δεδομένα σχετικά με την ενεργειακή κατανάλωση

Τον Ιούλιο του έτους 2014, σύμφωνα με ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την ενεργειακή αποδοτικότητα, η Ένωση αναμενόταν να επιτύχει εξοικονομήσεις ενέργειας της τάξης του 18-19% έως το έτος 2020, αποκλίνοντας από το στόχο του 20%  (Ευρωπαϊκή Επιτροπή, 2017; Ευρωπαϊκή Επιτροπή, 2014).

Στις 30 Νοεμβρίου 2016, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε νέο δεσμευτικό στόχο 30% ενεργειακής αποδοτικότητας για το έτος 2030. Ο νέος στόχος είναι τμήμα της πρότασης της επιτροπής για επικαιροποίηση της προαναφερθείσας οδηγίας για την ενεργειακή αποδοτικότητα. Η πρόταση αυτή αποβλέπει εκτός από την ενεργειακή αποτελεσματικότητα, στην κατάκτηση ηγετικής θέσης παγκόσμια για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και στην παροχή δίκαιων ευκαιριών στους καταναλωτές. Ταυτόχρονα η Ευρωπαϊκή Ένωση δεσμεύεται για μείωση κατά 40% των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου έως το έτος 2030, τον εκσυγχρονισμό της οικονομίας της και την προσφορά θέσεων εργασίας και ανάπτυξης σε όλους τους  πολίτες της (Ευρωπαϊκή Επιτροπή, 2016).

Βιβλιογραφία:

^{Ιnternational Εnergy Αgency, 2017}

^{United Nations Economic Commission For Europe, 2015. Best Policy Practices for Promoting Energy Efficiency - A structured framework of best practices in policies to promote energy efficiency for climate change mitigation and sustainable development}

^{European Investment Bank, 2013. Promoting energy efficiency}

^{Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης  - Οδηγία 2012/27/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 25ης Οκτωβρίου 2012 για την ενεργειακή απόδοση, την τροποποίηση των οδηγιών 2009/125/ΕΚ και 2010/30/ΕΕ και την κατάργηση των οδηγιών 2004/8/ΕΚ και 2006/32/ΕΚ}

^{Ευρωπαϊκή Επιτροπή, 2017}

^{Ευρωπαϊκή Επιτροπή, 2014}

^{Ευρωπαϊκή Επιτροπή, 2016}