ΕΛΛΗΝΟΤΟΥΡΚΙΚΑ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

Στις 27/11/2021 υπό τον τίτλο «Αναθεωρητική και Ανορθόδοξη Τουρκία» είχαμε διατυπώσει την εκτίμηση ότι η οικονομική αδυναμία της Τουρκίας, που έχει διαμορφωθεί κυρίως από τις ανορθόδοξες οικονομικές πολιτικές της, δημιουργεί «ένα παράθυρο ευκαιρίας» για τη δημιουργία μιας μεσοχρόνιας περιόδου ισορροπίας με την Ελλάδα όσον αφορά τις αναθεωρητικές της βλέψεις.

Όταν τα γράφαμε αυτά δεν υπήρχε πόλεμος στην Ουκρανία παρ’ όλο που είχε αρχίσει να δείχνει τα δόντια της η ενεργειακή κρίση, αλλά βλέπαμε ότι η οικονομική κρίση της Τουρκίας μεγεθυνόταν.

Σήμερα βλέπουμε ότι αυτή η εκτίμηση με κάποιον τρόπο επιβεβαιώνεται και μέσω της πρόσφατης συνάντησης του έλληνα Πρωθυπουργού με τον τούρκο Πρόεδρο και ενός γενικότερου μορατόριουμ αρνητικών ενεργειών. Αυτό οφείλεται α) στην επιδείνωση του διεθνούς κλίματος που γεωστρατηγικά ενισχύει τη σημασία του ΝΑΤΟ όπου είμαστε εταίροι και β) στην περαιτέρω επιδείνωση των οικονομικών δεδομένων στην ευρύτερη περιοχή μας και ιδιαίτερα στην Τουρκία.

Να σημειωθεί ότι εκτιμούμε πως η Τουρκία είναι η πλέον επιβαρυμένη μετά την Ουκρανία και Ρωσία από την ουκρανική κρίση. Είναι χαρακτηριστικό ότι εάν συνεχιστούν οι αρνητικές συνθήκες όπως έχουμε σήμερα, το 2022 θα περιμένουμε στην Τουρκία έναν πληθωρισμό 56% (!), έναντι 7,2% στην Ελλάδα και 6,57% στην ευρωζώνη, ενώ το 2023 ο πληθωρισμός θα γίνει 21,8% και 2,89% στην ευρωζώνη.

Αντιστοίχως ο ρυθμός μεγέθυνσης θα είναι το 2022, 2,12% στην Ελλάδα, 2,25% στην ευρωζώνη, αλλά θα μειωθεί στο 1,32% στην Τουρκία, ενώ το 2023 θα γίνει 3,81% στην Ελλάδα, 0,87% στην ευρωζώνη και 0,99% στην Τουρκία.

Η εικόνα της Τουρκίας σήμερα είναι μία πραγματική εικόνα οικονομίας που βρίσκεται υπό συνθήκες στασιμοπληθωρισμού, ενώ θα λέγαμε ότι οι δυτικές οικονομίες βρίσκονται κοντά σ’ ένα παρόμοιο σενάριο το οποίο πάντως δεν έχει επικρατήσει.

Ως αποτέλεσμα το προσωπικό διαθέσιμο εισόδημα στην Τουρκία θα παρουσιάσει συνεχή χειροτέρευση το 2022 και 2023 για να αρχίσει να ανακάμπτει από το 2024. Όμως το 2025 εκτιμάται ότι το προσωπικό διαθέσιμο εισόδημα στην Τουρκία θα βρίσκεται στο 90% του αντίστοιχου διαθέσιμου εισοδήματος του 2021 (!). Αρα το οικονομικό σοκ των τούρκων πολιτών είναι αξιόλογο.

Σ’ αυτό το περιβάλλον είναι λογικό να αναμένουμε οι επενδύσεις να μειώνονται, -4,45% το 2022, και -0,32% το 2023 και να διευρύνεται το έλλειμμα του ισοζυγίου των τρεχουσών συναλλαγών που έτσι κι αλλιώς είναι μία χρόνια κατάσταση της Τουρκίας: -5% του ΑΕΠ το 2022, -5,22% το 2023.

Το πρόβλημα είναι ότι και να βελτιωθούν οι συνθήκες λόγω π.χ. διακοπής των εχθροπραξιών, τα οικονομικά προβλήματα της γείτονος θα παραμείνουν σε μεγάλο βαθμό όπως και σε όλον τον κόσμο βεβαίως. Αυτό οφείλεται κυρίως στο ότι προβλήματα όπως η αναταραχή στις γραμμές εφοδιασμού, στο ενεργειακό και στον πληθωρισμό δεν θα εξαφανιστούν με τη σίγαση των όπλων.

Συμπερασματικά, δημιουργείται ένα χρονικό παράθυρο ευκαιρίας συνύπαρξης, που όμως δεν οδηγεί σε αναθεώρηση του τουρκικού αναθεωρητισμού. Γι’ αυτό, πρέπει να επισυμβούν μείζονες ευνοϊκές γεωστρατηγικές μεταβολές και συγκλίσεις με πάρα πολλή δουλειά και από τα δύο μέρη.

Πρώτη δημοσίευση: εφημερίδα Τα Νέα, 21 Μαρτίου 2022