ΕΝΑΣ ΧΡΟΝΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ

Ο ουκρανικός πόλεμος ήταν μια διεύρυνση της επιθετικότητας της ρωσικής πλευράς να καταλάβει την Κριμαία το 2014, και παλαιότερα να αναμειχθεί στρατιωτικά σε ρωσόφωνες γειτονικές περιοχές. Επιπροσθέτως o Πούτιν έθεσε το θέμα των στρατηγικών σχέσεων Ρωσίας – Δύσης στον οικονομικό και πολιτικό τομέα (ΝΑΤΟ, ΕΕ κ.τ.λ.).

Όμως δεν είμαστε μόνο μπροστά σε έναν πόλεμο με το κόστος του σε ανθρώπινες ζωές που είναι τεράστιο: 300.000 θύματα (νεκροί, τραυματίες, ένστολοι, άμαχοι, Ρωσία, Ουκρανία) 8.000.000 ουκρανοί πρόσφυγες και 800.000 Ρώσοι όχι μόνο στη Δύση. Είμαστε μπροστά και σε μια ριζική ανατροπή της μεταπολεμικής εποχής που αφορά στην οικονομία και στην πολιτική τάξη πραγμάτων στον κόσμο όπου οι υψηλές ενεργειακές τιμές και η παγκόσμια συμπίεση της μεσαίας τάξης ήταν μόνο η αρχή.

Η παγκόσμια τάξη τουλάχιστον μετά από το 1962 (Κουβανική κρίση) στηριζόταν: α) στη μη αναφορά σε πυρηνικές απειλές, β) στην οικονομική κυριαρχία ΗΠΑ (πιστωτικό σύστημα και τεχνολογία), γ) στην τάση υπέρ της ελεύθερης διακίνησης προϊόντων, ανθρώπων και κεφαλαίων. Καμία από τις παραπάνω τρεις αρχές δεν είχε πλήρη ισχύ αλλά πάντως ήταν αρχές που λίγο-πολύ τηρούνταν.

Όμως η εφαρμογή τους μαζί με τη συνεχή αύξηση των οικονομικών επιπέδων οικονομικής διαβίωσης στον κόσμο οδήγησε σ’ ένα αναπόδραστο παγκόσμιο κοινωνικό αποτέλεσμα: την παγκόσμια κυριαρχία της αντίληψης για την ιδιωτικότητα και την αναγνώριση προσωπικότητας ατόμων και ομάδων που πηγαίνει μαζί με τη διεύρυνση της διεθνούς τεχνολογικής διασυνδεσιμότητας.

Έτσι όμως ήρθε στην επιφάνεια η σύγκρουση των συμφερόντων των κρατικών και κομματικών μηχανισμών (κυρίως Ρωσίας, Κίνας) οι οποίοι αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο της απώλειας της εξουσίας τους μαζί με τρία μεγάλα ζητήματα: τον ρόλο του δολαρίου ως αποθεματικού νομίσματος και του ελέγχου του παγκόσμιου πιστωτικού συστήματος, τους όρους εμπορίου που αφορούν κυρίως στις πρώτες ύλες της Ρωσίας σε σχέση με τη δυτική τεχνολογία και τέλος την προσπέλαση στις αγορές της Κίνας και της Αφρικής. Ταυτοχρόνως η Κίνα ανέρχεται σε επιρροή και μαζί και η παγίδα Θουκυδίδη (πολεμική σύρραξη).

Συνολικά τα θέματα αυτά είναι μεγάλα και η σύγκρουση μπορεί να έχει πολλές διαστάσεις, συμπεριλαμβανομένης της καταστροφής. Προς το παρόν η οξύτητα της σύγκρουσης οδηγεί σε τάσεις αποπαγκοσμιοποίησης και εντέλει στην αποδυνάμωση των τεχνολογικά αδυνάτων. Έτσι, εάν δεν αλλάξει το πολιτικό σκηνικό (διεθνές ή και εσωτερικό), η Ρωσία θα είναι αναγκασμένη να ακολουθήσει ένα μοντέλο ενδογενούς οικονομικής ανάπτυξης χωρίς υψηλές μελλοντικές δυνατότητες ανάπτυξης ενώ ο πληθυσμός θα έχει απαιτήσεις βελτίωσης της ποιότητας ζωής του χωρίς διάθεση πάντως συμμετοχής στη διακυβέρνηση της χώρας.

Τίθενται λοιπόν επί τάπητος η πολιτική κυριαρχία, σε εθνικό και διεθνές επίπεδο, η διαδικασία της παγκοσμιοποίησης, η λειτουργία των διεθνών πιστωτικών συστημάτων και η ανάπτυξη της τεχνολογίας. Η διαπραγμάτευσή για αυτά απαιτεί και αντίστοιχη δύναμη. Λογικά λοιπόν ο κόσμος επιταχύνει την ενοποίησή του σε μεγαλύτερες πολιτικές οντότητες (Ευρωπαϊκή Ένωση, αποτυχία Brexit, Βραζιλία - Αργεντινή, Λευκορωσία – Ρωσία κ.τ.λ.). Η νέα διάσταση της παγκόσμιας οργάνωσης μεταξύ Δύσης, Ανατολής και του διεκδικούμενου Νότου είναι σαφής και ένας νέος μακροχρόνιος «κρύος πόλεμος» αρχίζει με μεγαλύτερους παίκτες σε έναν βαθύτερα διαιρεμένο κόσμο. Η γη και η Ευρώπη ενηλικιώνονται.

Πρώτη δημοσίευση: εφημερίδα Τα Νέα, 28 Φεβρουαρίου 2023