ΕΠΑΝΑΚΑΜΠΤΕΙ ΠΡΟΣΩΡΙΝΑ (;) Η ΑΒΕΒΑΙΟΤΗΤΑ

Το ερώτημα για την κατεύθυνση που κινείται η εγχώρια, η ευρωπαϊκή και η παγκόσμια οικονομία είναι εξαιρετικά κρίσιμο. Ο τουρισμός, τα εστιατόρια, η διασκέδαση και οι λιανικές πωλήσεις δεν ανακάμπτουν αρκετά, κρατώντας τη συνολική κατανάλωση και ζήτηση χαμηλά, και ο φόβος έχει επιστρέψει, χωρίς όμως να έχει χειροτερεύσει σημαντικά η συνολική πρόβλεψη της ύφεσης.

Υπάρχουν όμως χώρες στις οποίες οι λιανικές πωλήσεις ανακάμπτουν ως ισχυρό V (US, Νέα Ζηλανδία, Ολλανδία) ενώ η κατανάλωση των Σκανδιναβών βρίσκεται ήδη υψηλότερα του επιπέδου πριν την κρίση!

Αρκετές οικονομίες (UK, Ιταλία, Ρωσία, Ισπανία) ανακάμπτουν (όσον αφορά τουλάχιστον τις λιανικές πωλήσεις) με ένα σχήμα που προσομοιάζει με V αλλά το δεξί του μέρος είναι περισσότερο ανοιχτό.

Η Ελλάδα μάλλον θα μπορούσε να καταταχθεί κοντά στις χώρες αυτές με μία ανάκαμψη που μοιάζει να έχει το δεξί της μέρος λίγο περισσότερο ανοιχτό. Μάλιστα, εάν λάβει κανείς υπόψη του το πραγματικό ΑΕΠ του β΄ τριμήνου, στο χειρότερο σημείο της ύφεσης δηλαδή, -13,4% για την Ελλάδα, συγκρίνεται με αυτό του Βελγίου, της Ιταλίας και της Γαλλίας, αλλά πάντως όχι της Ισπανίας (-18,5%).

Άλλες χώρες, όπως η Κίνα, ανακάμπτουν με το δεξί τους μέρος πολύ περισσότερο ανοιχτό. Τέλος και η Τουρκία και η Χιλή ανακάμπτουν (;) σε σχήμα L.

Εάν μπορούσαμε να έχουμε μία καθαρή αντίληψη για την κατεύθυνση των πραγμάτων, τα κέντρα εξουσίας και οι πολιτικοί θα επείθοντο ευκολότερα να αναλάβουν πρόσθετες διορθωτικές δράσεις. Εάν ξαναεισερχόμαστε σε έναν κύκλο ύφεσης, μέσα στη γενικότερη ύφεση, θα έπρεπε, σε ευρωπαϊκό επίπεδο, η ΕΚΤ να διευρύνει το χρηματοδοτικό πρόγραμμα ενίσχυσης της ρευστότητας επεκτείνοντάς το και σε άλλους χρηματοοικονομικούς τίτλους (εταιρικά ομόλογα, μετοχές) και η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων να αυξήσει τις ενέσεις ρευστότητας προς τα εθνικά τραπεζικά συστήματα, για να αυξηθούν π.χ. οι χορηγήσεις προς τις ΜμΕ, εν γνώσει μας ότι πολύ πιθανόν να μεταβληθούν σε κόκκινα δάνεια και ότι θα αυξηθεί το δημόσιο χρέος από τις καταπτώσεις των εγγυήσεων του Δημοσίου. Επίσης το πρόγραμμα Sure θα μπορούσε να αυξηθεί πάνω από τα 100 εκατ. ευρώ για να προφυλαχθεί η εργασία.

Οι ευρωπαϊκές Αρχές αργά ή γρήγορα θα αρχίσουν να συνειδητοποιούν ότι το πρόγραμμα των 750 δισ. ευρώ, όπως και τα κεφάλαια που προέρχονται από τον νέο προϋπολογισμό 2021-2027 θα παίξουν σπουδαίο ρόλο για την ποιότητα και τη φύση της μεσομακροπρόθεσμης ανάκαμψης, αλλά, εν τω μεταξύ, θα πρέπει να κατορθώσουμε να φθάσουμε μέχρι εκεί.

Στο ενδιάμεσο διάστημα, Αύγουστος 2020-Αύγουστος 2021, υπάρχει ένα επικίνδυνο οικονομικό κενό, με την αντίδραση της οικονομικής πολιτικής να έχει αφεθεί στις εθνικές Αρχές, οι οποίες χρηματοδοτούνται μέσω κυρίως της ΕΚΤ και τον δημοσιονομικό χώρο όπου υπάρχει.

Αυτά ισχύουν μάλιστα χωρίς νέα επιδημιολογική κρίση με εκτεταμένα lockdowns. Εάν υπάρξει, τότε μπορεί να προκληθεί κρίση απονομιμοποίησης, που θα συσσωρεύσει και πολιτικά προβλήματα. Έτσι ενώ η μεσομακροπρόθεσμη προοπτική έχει οργανωθεί, και οργανώνεται και στην Ευρώπη και στην Ελλάδα ικανοποιητικά, το ενδιάμεσο διάστημα εμφανίζεται ιδιαίτερα δύσκολο και θα χρειαστεί την κινητοποίηση όλων μας.

Πρώτη δημοσίευση: εφημερίδα Τα Νέα, 3 Αυγούστου 2020