Η ΔΥΝΑΜΗ ΤΗΣ ΑΔΡΑΝΕΙΑΣ

Η ελληνική οικονομία, μέσα σε ένα χρόνο, ζει για δεύτερη φορά μία παρατεταμένη περίοδο αβεβαιότητας, δεδομένου ότι η εξέλιξη των διαπραγματεύσεων της ελληνικής πλευράς και των πιστωτών της επιμηκύνεται. Συνεπώς, είναι λογικό ότι έχει μεγεθυνθεί η αβεβαιότητα και η ανησυχία.

Μέσα στον γενικό αυτό περίγυρο, η ερώτηση της εφημερίδας σας αναφέρεται στο κατά πόσο είναι πιθανό να εμφανιστεί ένα δυσμενές σενάριο «στασιμοχρεωκοπίας». Θεωρώ ότι η ερώτησή σας είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα παρόλο που το σενάριο αυτό, αν και υπαρκτό, συνοδεύεται από μία μικρή πιθανότητα εμφάνισης (tail risks).

Ένα τέτοιο σενάριο θα πυροδοτηθεί από δυνάμεις αδράνειας που θα μπορούσαν να εμφανιστούν και στους τρεις βασικούς παίκτες: την ελληνική πλευρά, την πλευρά του ΔΝΤ και την ευρωπαϊκή πλευρά!

Ο πυρήνας της σύγκρουσης θα μπορούσε να περιλαμβάνει: α) την οικονομική και πολιτική κατεύθυνση των δημοσιονομικών παρεμβάσεων και β) το πρόσθετο πακέτο των 3,6 δις ευρώ.

Σιγά σιγά αποκαλύπτεται ένα σοβαρό κενό στο Γ΄ Μνημόνιο. Είναι διαφορετικό εάν τις προϋπολογιζόμενες φορολογικές εισπράξεις πρόκειται να τις συγκεντρώσεις με διεύρυνση της φορολογικής βάσης μειώνοντας τα αφορολόγητα όρια ή εάν προτίθεσαι να τις συγκεντρώσεις φορολογώντας τα υψηλότερα εισοδηματικά κλιμάκια που στην πραγματικότητα είναι τα πιο παραγωγικά στρώματα του πληθυσμού, αφού δε τα αντιδιαστέλεις από τα πλούσια εισοδηματικά κλιμάκια.

Βλέπουμε, δηλαδή, ότι το ίδιο μνημόνιο μπορεί πολύ σιωπηλά να μεταβληθεί σε ένα αντιαναπτυξιακό εργαλείο. Τίποτα από την αρχή δεν το διασφάλισε από αυτό τον κίνδυνο, κυρίως λόγω γνωστικής αδυναμίας των συμβαλλόμενων ή της διάθεσής τους να κρατήσουν θέματα ανοικτά για το μέλλον.

Έτσι η ρήση «φταίει δηλαδή η εφαρμογή του» είναι ξανά επίκαιρη αλλά θα πρέπει να συμφωνήσουμε ότι φταίνε και οι ελλείψεις αρχικού σχεδιασμού που δε δικαιολογούνται σε ένα τρίτο μνημόνιο.

Οι ελλείψεις αυτές παρήγαγαν στον παρελθόν πολιτικές διεργασίες.

Τα κενά αυτά δίνουν την ευκαιρία στους πρωταγωνιστές να ερμηνεύουν μέτρα με διαφορετικό τρόπο. Η ελληνική πλευρά μιλάει για το δικαίωμα της πολιτικής εφαρμογής και η πλευρά των πιστωτών δεν επιθυμεί να μεταβληθεί το μνημόνιο για άλλη μία φορά σε ένα όργανο μεσομακροπρόθεσμης υπονόμευσης των κινήτρων δημιουργικότητας.

Σ’ αυτήν τη δύσκολη συγκυρία, λόγω κυρίως του στρατηγικού λάθους της συμπερίληψης του θέματος της απομείωσης του χρέους, κατέφθασε και το πακέτο κάλυψης των 3,6 δις αιφνιδιάζοντας την ελληνική πλευρά.

Τα παραπάνω, όμως, δείχνουν ότι, εάν δε βρεθούν σύντομα χρυσές τομές στις διαφορετικές ποιοτικές απόψεις μπορεί να οδηγηθούμε να απομειωθεί η ένταση των συγκλινουσών δυνάμεων και να επικρατήσουν οι δυνάμεις της αδράνειας. Οι τελευταίες ευνοούνται ιδιαίτερα από το γεγονός ότι τα στοιχεία σύγκρουσης έχουν πλέον πολιτικό, ποιοτικό και ποσοτικό χαρακτήρα. Άρα είναι δύσκολο οι διαφορετικές ερμηνείες αφενός μεν να γίνουν κατανοητές και αφετέρου να γίνουν αποδεκτές όταν το διεθνές περιβάλλον ενδεχομένως εμφορείται από διαφορετικές πολιτικές και οικονομικές ιδέες.

Σε μία τέτοια προοπτική μπορεί να δημιουργηθούν συνθήκες δημιουργίας «στασιμοχρεωκοπίας» δεδομένου ότι μπορεί να μην υπάρξει συμφωνία και η εξέλιξη θα εισέλθει σε πολύ διαφορετικό δρόμο από αυτόν που βρισκόμαστε τώρα.

Πηγή: Εφημερίδα «Ημερησία» (Αναδημοσίευση - 28/04/2016)