Η ΕΥΡΩΠΗ ΚΙΝΗΤΟΠΟΙΕΙΤΑΙ

Έχουν αποκαλέσει την Ευρωπαϊκή Ένωση αργοκίνητο υπερωκεάνιο. Όμως υπάρχει και η οπτική ότι η Ευρώπη μετασχηματίζεται σε ένα ομοσπονδιακό κράτος με βραδύ ρυθμό που τα τελευταία χρόνια μάλιστα έχει επιταχυνθεί. Έχουμε τονίσει ότι οι ενώσεις κρατών μετατρέπονται σε ομοσπονδιακό κράτος εφόσον αντιμετωπίσουν μία υπαρξιακή απειλή. Αντιθέτως όταν ενώσεις κρατών (Σοβιετική Ένωση) αντιμετώπισαν ένα «φιλικό» ανταγωνιστικό περιβάλλον ενώ ταυτοχρόνως είχε περιοριστεί η δυνατότητά τους να δώσουν λύσεις στις αυξανόμενες απαιτήσεις των πολιτών τους, αναπτύχθηκαν αποδιαρθρωτικές τάσεις.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση αντιμετώπισε μία σαφή υπαρξιακή απειλή το 2020 με τον Covid και σήμερα αντιμετωπίζει τον ουκρανικό πόλεμο και τις απειλές. Συνεπώς από την αρχή διαβλέψαμε ότι η ουκρανική κρίση, όπως και ο Covid, θα λειτουργούσαν ως σημαντικοί επιταχυντές της διαδικασίας της ευρωπαϊκής ενοποίησης.

Η εξωγενής απειλή του Covid είχε λειτουργήσει ενοποιητικά κυρίως στην υγειονομική και στην οικονομική διάσταση. Η ουκρανική κρίση όμως έχει μία πιο σύνθετη εικόνα: έχει προκαλέσει μία σχετικά περιορισμένη οικονομική κρίση, μία ενεργειακή κρίση σε όρους ευρωπαϊκής ασφάλειας και μία πολιτική κρίση λόγω λαϊκής δυσφορίας από τη χειροτέρευση του επιπέδου διαβίωσης (πληθωρισμός).

Στο ειδικότερο θέμα της στρατιωτικής απειλής οι επιμέρους ευρωπαϊκές χώρες στρατιωτικοποιούν σημαντικό μέρος των δαπανών τους (200 δισ. ευρώ). Λόγω όμως του μικρότερου μεγέθους της οικονομικής κρίσης δεν πρέπει να αναμένουμε ένα μεγάλο πακέτο παρέμβασης από την υπερεθνική ΕΕ εκτός εάν διακοπεί η τροφοδοσία της Ευρώπης με αέριο, οπότε θα έχουμε ύφεση και η απαιτούμενη παρέμβαση θα είναι πολύ μεγαλύτερη. Η ΕΚΤ ετοιμάζεται να αυξήσει τα επιτόκια και επειδή αυτό μαζί με την αύξηση του ενεργειακού κόστους πιέζει τα δημόσια οικονομικά και το εξωτερικό ισοζύγιο πληρωμών των επιμέρους χωρών χρειάζεται η ύπαρξη ενός υποστηρικτικού πακέτου 300 δισ. ευρώ (ESM), την ενεργοποίηση των Outright Monetary Transactions της ΕΚΤ και ενδεχομένως την αναβολή εφαρμογής αυστηρών κανόνων στα δημόσια οικονομικά μετά το 2023.

Στον ενεργειακό τομέα το νέο πακέτο του RΕPower Plan κινητοποιεί περίπου 225 δισ. ευρώ ενώ δεσμεύει πόρους ύψους 210 δισ. ευρώ για επιπρόσθετες επενδύσεις (ΑΠΕ, υδρογόνο, βιομεθάνιο κ.λπ.). Σκοπός του είναι να διακόψει τις πετρελαϊκές ρωσικές εισαγωγές άμεσα και να απεμπλακεί ενεργειακά από τους ρωσικούς πόρους μέχρι το 2027. Επειδή όμως οι διαθέσιμοι τρόποι επίτευξης των στόχων αυτών ενδεχομένως οδηγούν σε απομείωση της ποιότητας ζωής των ευρωπαίων πολιτών περιλαμβάνει και αντισταθμιστικές πολιτικές (πλαφόν ενεργειακών τιμών κ.λπ.). Το REPower ταυτοχρόνως σκοπεύει στην επιτάχυνση της εφαρμογής των πολιτών πρασινοποίησης της ευρωπαϊκής οικονομίας (Fit for 55). Ο επόμενος χώρος που ενεργοποιείται η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι η ανοικοδόμηση της ουκρανικής οικονομίας όπου υπάρχουν αρκετές πρωτοβουλίες.

Είναι αρκετές αυτές οι ευρωπαϊκές κινήσεις για τις απαιτήσεις των ευρωπαίων πολιτών; Διαπιστώνουμε ότι την επιτάχυνση της ενοποίησης την επηρέασε θετικά η τυχαιότητα αλλά αυτή μπορεί και να την επιβραδύνει. Το έλλειμμα βρίσκεται στην πολιτική ηγεσία. Είναι καιρός να αναζητούμε πλέον ευρωπαίους πολιτικούς οραματιστές, αφού οι πραγματιστές συνήθως διαχειρίζονται το παρόν αλλά όχι και το μέλλον.

Πρώτη δημοσίευση: εφημερίδα Τα Νέα, 23 Μαΐου 2022