Η ΥΦΕΣΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΚΑΙ Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Εξαιτίας των πολύ γρήγορων μεταβολών στο επιδημιολογικό περιβάλλον οι προσδοκίες για το βάθος της ύφεσης και τις μεταβολές του πραγματικού ΑΕΠ είναι αντικείμενο συνεχών μεταβολών. Όχι πλέον πολύ μεγάλων, αλλά πάντως ποιοτικά σημαντικών.

Γενικώς έχετε παρακολουθήσει από τη στήλη αυτή να τοποθετούμε την ύφεση του 2020 μεταξύ του -7,5% και του -8,2%. Μάλιστα, το καλοκαίρι, υπό τη θετική πίεση του ανοίγματος της οικονομίας, είχαμε αναθαρρήσει ότι η ύφεση θα περιοριζόταν προς το κάτω μέρος του διαστήματος. Τώρα φοβόμαστε ότι υπό την πίεση του επιδημιολογικού κύματος που εξελίσσεται, με τα διαθέσιμα στοιχεία του Σεπτεμβρίου, κινούμεθα προς τη χειρότερη πλευρά του διαστήματος, δηλαδή το -8,2%. Γνωρίζουμε βεβαίως ότι το IMF και λιγότερο η Commission έχουν κάνει ακόμα δυσμενέστερη πρόβλεψη, αλλά μέχρι στιγμής θα παραμείνουμε στα διαθέσιμα στοιχεία που έχουμε στα χέρια μας.

Συγκεκριμένα έχουμε συγκεντρώσει προβλέψεις από 22 διαφορετικές πηγές, μεταξύ των οποίων βρίσκονται και οι μεγαλύτερες ελληνικές τράπεζες, σημαντικοί ξένοι οίκοι, συμπεριλαμβανομένων των δικών μας εκτιμήσεων που χρησιμοποιούμε στο ΕΚΠΑ, σε συνεργασία με την Oxford Economics. Η ύφεση λοιπόν, για το 2020, στις αρχές Οκτωβρίου εκτιμάται από -9,5% έως -5,4% με τη δική μας εκτίμηση να είναι πλέον για το 2020 -8,3% και το πραγματικό ΑΕΠ να κινείται στα 177,96 δισ. ευρώ. Η ιδιωτική κατανάλωση αναμένεται να κινηθεί στο -6,45% ενώ η δημόσια κατανάλωση θα αυξηθεί κατά +2,12%, αντισταθμίζοντας σ’ έναν βαθμό την αρνητική ιδιωτική κατανάλωση. Οι ιδιωτικές επενδύσεις θα μειωθούν σε ετήσια βάση κατά 23,2% με αυξημένες δημόσιες επενδύσεις που οδηγούν τις συνολικές επενδύσεις στο -7,5%. Το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών, πιεζόμενο από την απουσία τουριστικών εισπράξεων, θα παρουσιάσει ένα έλλειμμα της τάξης του 5,36% που είχαμε πολλά χρόνια να δούμε.

Το πραγματικό κοινωνικό πρόβλημα εμφανίζεται στη συρρίκνωση της απασχόλησης (κυρίως γυναίκες), που εκτιμάται στις 157 χιλιάδες άτομα, παρόλο που η αύξηση της ανεργίας έχει πολύ μικρότερο μέγεθος +41,5 χιλάδες άτομα προφανώς λόγω των μέτρων της κυβέρνησης που μέσω των διαφόρων σχημάτων επέτυχαν να μειώσουν τη δηλούμενη ανεργία επιτρέποντας την ένταξη των πραγματικών ανέργων σε διάφορα σχήματα εισοδηματικών ενισχύσεων.

Το διαθέσιμο ιδιωτικό εισόδημα θα μειωθεί, από 17.963 σε 17.379 ευρώ.

Το κυβερνητικό δημόσιο έλλειμμα (Maastricht Definition) αναμένεται να κινηθεί γύρω στο -7,24% ενώ το πρωτογενές δημοσιονομικό έλλειμμα τελικά θα προσεγγίσει το -4,5%, για να φθάσει η σχέση χρέους προς ΑΕΠ στο τέλος του 2020 197,5%.

Πιο ενδιαφέρουσες όμως είναι οι κυριότερες μεταβολές στις προβλέψεις, οι οποίες καταγράφονται στις αρχές του Οκτωβρίου του 2020 (που ενσωματώνουν τις μεταβολές μέχρι τον Σεπτέμβριο) σε σύγκριση με αυτές του Σεπτεμβρίου (που ενσωματώνουν τις μεταβολές μέχρι τον Αύγουστο). Έτσι μπορούμε να αντιληφθούμε την κατεύθυνση των επισυμβαινόμενων μεταβολών όπως διαμορφώνονται από τους περιορισμούς στην κοινωνική κινητικότητα και τις οικονομικές προσδοκίες.

Διαπιστώνουμε λοιπόν ότι οι σημαντικότερες μεταβολές στις προβλέψεις είναι βεβαίως η μείωση του ρυθμού μεγέθυνσης, η άνοδος του ρυθμού δημόσιας κατανάλωσης, η αύξηση του ρυθμού μεγέθυνσης των επενδύσεων συμπεριλαμβανομένων (!) των ιδιωτικών επενδύσεων αλλά και η χειροτέρευση του ισοζυγίου πληρωμών.

Ιδιαιτέρως όμως επισημαίνεται η θετική προσδοκώμενη αύξηση των απασχολουμένων (+32,2 χιλιάδες) και η μείωση (!) των ανέργων κατά 66 χιλιάδες, ενώ παράλληλα παρατηρείται μία ελαφρά αύξηση του διαθέσιμου ιδιωτικού εισοδήματος χωρίς να αλλάξουν δραματικά τα δημοσιονομικά μεγέθη.

Με άλλα λόγια, ενώ τον Σεπτέμβριο του 2020 αναμέναμε να μειωθεί κατά 188 χιλιάδες, τώρα τον Οκτώβριο αναμένουμε να μειωθούν κατά 156 χιλιάδες. Και ενώ τον Σεπτέμβριο αναμέναμε οι εγγεγραμμένοι άνεργοι να αυξηθούν κατά 107 χιλιάδες, τώρα τον Οκτώβριο αναμένουμε να αυξηθούν κατά 42 χιλιάδες αλλά η συνέχιση της αύξησής τους θα επιμηκυνθεί και το 2021 για να μειωθούν το 2022 κατά 120.000 χιλιάδες.

Τα παραπάνω σημαίνουν ότι σ’ ένα αξιόλογο βαθμό η οικονομική πολιτική πετυχαίνει να απομειώσει μέρος των συνεπειών της κρίσης παρόλη τη σχετική χειροτέρευση των επιδημιολογικών συνθηκών.

Πρώτη δημοσίευση: εφημερίδα Τα Νέα, 20 Οκτωβρίου 2020