Η ΜΕΤΑΝΟΟΥΣΑ Κ. ΜΕΡΚΕΛ

Σήμερα την τιμητική της έχει η κ. Μέρκελ, η οποία αποκάλυψε ότι η απόφαση της Βρετανίας να αποχωρήσει από την ΕΕ, καθώς και η εκλογή του Ε. Μακρόν στη γαλλική προεδρία μαζί με το αποτέλεσμα στις ολλανδικές εκλογές άλλαξαν την άποψή της για το ευρωπαϊκό γίγνεσθαι. «Για πολλούς από εμάς κάτι άλλαξε». Γι’ αυτό υπογράμμισε την αποφασιστικότητά της να εργαστεί περισσότερο για την ευρωπαϊκή ενοποίηση.

 

Δεν ξέρουμε εάν έχουν αποτυπωθεί με ακρίβεια τα λεγόμενά της, αλλά μας γεννήθηκε μία απορία: Η κ. Μέρκελ περίμενε να δει τις αρνητικές διαθέσεις του βρετανικού λαού, αλλά και τη μάχη των Γάλλων και των Ολλανδών, για να πάρει θέση υπέρ της ευρωπαϊκής ενοποίησης; Δηλαδή, εάν οι Βρετανοί είχαν ψηφίσει υπέρ του να μείνουν στην Ευρώπη και το γαλλικό πολιτικό κέντρο στη Γαλλία είχε χάσει το παιχνίδι, η κ. Μέρκελ θα έβλεπε με μεγαλύτερη δυσπιστία την ευρωπαϊκή ενοποίηση;

 

Πού είναι ο ρόλος της ως ηγέτιδας ευρωπαϊκής δύναμης, ως πρωτοπόρος πολιτικού προσδιορισμού των μελλοντικών εξελίξεων; Όταν την προηγούμενη τριετία οι ευρωπαίοι πολίτες έδιναν τη μάχη της επικράτησης του μεταδιαφωτιστικού, πολιτισμικού και πολιτικού μηνύματος ενάντια στις εθνικιστικές και λαϊκιστικές σκοταδιστικές φωνές δεν είχε ωριμάσει ο φιλοευρωπαϊσμός της;

 

Ο μεγάλος αμερικανός οικονομολόγος C. Kindleberger στο βιβλίο του (“The World Depression”), που είχε εκδοθεί 45 χρόνια πριν και αφορούσε τη Μεγάλη Ύφεση του 1929, είχε θέσει τα θεμέλια της θεωρίας της αξίας της «ηγεμονίας» με απόλυτη επικαιρότητα.

 

Υποστήριξε ότι η άρνηση των ΗΠΑ να αναγνωρίσουν τις ηγεμονικές τους ευθύνες το 1929 ήταν σε μεγάλο βαθμό υπεύθυνη για τη διεθνή διάσταση της κρίσης. Κατ’ αναλογία υποστήριξε, σε αρκετές μάλιστα περιπτώσεις μέχρι και την δεκαετία του ’70, ότι οι επιπτώσεις της απουσίας ενός ηγεμονικού ευρωπαϊκού συντονισμού θα δημιουργούσαν ανάλογα προβλήματα. Πράγματι οι ηγέτιδες δυνάμεις (Γερμανία, με διαθέσιμο δημοσιονομικό χώρο) αρνήθηκαν να ασκήσουν «τα καθήκοντά» τους. Προέβλεψε λοιπόν την ένταση και τη διάρκεια της ευρωπαϊκής κρίσης, εξαιτίας της απουσίας «πεφωτισμένης» ηγεμονίας.

 

Σήμερα αποδεικνύεται με ομολογία ότι πράγματι κρίσιμοι ευρωπαϊκοί ηγέτες (Μέρκελ) δεν κοίταζαν με θέρμη προς το μέλλον της Ευρώπης προσέχοντας προφανώς στο εσωτερικό των χωρών τους. Βέβαια αυτή η πολιτική για τους γερμανούς πολίτες υπήρξε εξαιρετικά επωφελής, αφού ο πλούτος της μεγεθύνθηκε σημαντικά σε όλη τη διάρκεια της κρίσης, ενώ οι αντιδραστικές δυνάμεις, η φτώχια και η ανισότητα έκαναν περίπατο σχεδόν σε όλη την υπόλοιπη Ευρώπη.

 

Το κοινό όμως μέλλον της ευρωπαϊκής ανθρώπινης κοινότητας είναι πολύ περισσότερο απαιτητικό. Όπως απαιτητικοί είμαστε όλοι εμείς που προσβλέπουμε σε αυτό.