ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΣΥΜΦΩΝΙΑ

Η 21η Ιουλίου του 2020, ως ημέρα ευρωπαϊκού ορόσημου, μάλλον θα πρέπει να συγκριθεί με την 26η Ιουλίου του 2012 (το έχει το καλοκαίρι φαίνεται να συμβαίνουν μεγάλα γεγονότα) όταν ο Μάριο Ντράγκι είπε την περίφημη φράση του «whatever it takes», δηλαδή «θα κάνουμε ό,τι χρειαστεί» (για να σώσουμε το ευρωπαϊκό οικοδόμημα) από την καινούρια ύφεση που η ίδια η ευρωπαϊκή πολιτική ηγεσία είχε δημιουργήσει, με την αναποφασιστικότητά της να αντιμετωπίσει την κρίση του 2010 (δύο χρόνια μετά!). Εκείνη την ημέρα σώθηκε το ευρωπαϊκό οικοδόμημα που πραγματικά κινδύνευε. Σήμερα, εάν δεν είχαμε απόφαση, πάλι θα εισερχόμασταν σε ένα σκοτεινό τούνελ αμφισημιών για την κατεύθυνση των πραγμάτων στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Συνεπώς το σημαντικό νέο είναι ότι έχουμε απόφαση, σε σύντομο σχετικά χρονικό διάστημα, από όταν ξεκίνησε η κρίση (τέσσερις μήνες!).

O Covid-19 ως επιταχυντής, ενισχυτής και εξωτερικός συστηματικός κίνδυνος ενεργοποίησε τα ευρωπαϊκά ανακλαστικά και των λαών και των ηγεσιών τους προς την κατεύθυνση της οργανωμένης δράσης, άρα και της επιτάχυνσης του ευρωπαϊκού εγχειρήματος. Δεν ήταν βέβαιο ότι αυτό θα συνέβαινε, παρόλο που από αυτήν τη στήλη είχαμε πολύ νωρίτερα αναφέρει ότι αυτή αναμέναμε να ήταν η κατεύθυνση των πραγμάτων.

Είναι τόσο σημαντική πολιτικά η στιγμή αυτή που στο μέλλον θα συγκριθεί με την στιγμή που θα κάνει την εμφάνισή της η ενιαία εξωτερική και στρατιωτική ευρωπαϊκή παρουσία. Αυτός φαίνεται ότι θα είναι ο επόμενος μεγάλος σταθμός της ευρωπαϊκής ενοποίησης.

Κράτησε αρκετές ημέρες η διαπραγμάτευση, όχι όμως γιατί για άλλη μία φορά οι πολιτικοί ηγέτες ήταν αναποφάσιστοι, αλλά διότι ήταν μία διαπραγμάτευση τριών επιπέδων: το ένα αφορούσε τα κεφάλαια της πανδημίας (750 δισ. ευρώ), το δεύτερο τον επόμενο κοινοτικό προϋπολογισμό (1,3 τρισ. 2021-2017) που εκκρεμούσε για έναν χρόνο περίπου και το τρίτο επίπεδο αφορούσε την εφαρμογή του λεγόμενου «κανόνα δικαίου». Αυτό αφορά την Πολωνία και την Ουγγαρία που δεν φαίνεται να έχουν διάθεση να σεβαστούν τους κανόνες δικαίου που έχουν θεμελιωθεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Όλες οι αποφάσεις απαιτούσαν ομοφωνία και συνεπώς όλα τα σημαντικά και μη σημαντικά θέματα και των τριών επιπέδων αλληλοεπηρεάζονταν.

Σε όλα υπήρξε συμφωνία, αποτέλεσμα μία σειράς συμβιβασμών.

Η Ελλάδα είχε ευθύς εξαρχής μία συγκεκριμένη προσδοκία από τις διαπραγματεύσεις αυτές που εκπληρώθηκε σ’ έναν μεγάλο βαθμό. Το συνολικό ποσό που περίμενε δεν άλλαξε και οι επιδοτήσεις (19,0 δισ. ευρώ σε σχέση με δάνεια 12,0 δισ. ευρώ) είναι πολύ περισσότερες. Όμως και τα δάνεια των τριάντα ετών είναι πολύ σημαντική αιμοδοσία για τα δημόσια οικονομικά μας.

Η χρήση των κεφαλαίων και του προγράμματος της πανδημίας έχει εμπροσθοβαρή χαρακτήρα 2021-2024, ενώ τα κεφάλαια του προϋπολογισμού εκτείνονται σε μεγαλύτερο χρονικό ορίζοντα.

Τώρα τα μάτια μας θα πρέπει να πέσουν στην ικανότητα του ελληνικού δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα να απορροφήσει τον όγκο των κεφαλαίων που θα μπορούσαν να εισρεύσουν στην Ελλάδα αλλάζοντας το οικονομικό, πολιτικό και κοινωνικό τοπίο για μία δεκαετία.

Πρώτη δημοσίευση: εφημερίδα Τα Νέα, 22 Ιουλίου 2020